AYM, Erdoğan'ın Merkez Bankası başkanını görevden alma yetkisini iptal etti!

Anayasa Mahkemesi (AYM), AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını görev süresi dolmadan değiştirme yetkisini iptal etti. 

TBMM’den yetki alınmadan yapılan bu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmeden Anayasa Mahkemesi'nin kararı, Resmî Gazete'nin 4 Haziran 2024 tarihli sayısında yayımlandı.

Yüksek Mahkeme, kararnamenin 151. maddesinin (h) bendiyle 1211 Sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nun 25. maddesinin birinci fıkrasının yürürlükten kaldırılmasının iptal istemini inceledi. Söz konusu fıkrada, "Merkez Bankası Başkanının (Guvernör), Bakanlar Kurulu kararıyla beş yıllık bir dönem için atanacağı, bu sürenin sonunda yeniden atanabileceği"nin hüküm altına alındığı ancak dava konusu kuralla anılan fıkranın yürürlükten kaldırıldığı hatırlatıldı. Kararda, "Merkez Bankası Başkanının görev süresini düzenleyen hükmün yürürlükten kaldırılmasını öngören kural, Anayasa'nın kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenleme içerdiğinden Anayasa'nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmaktadır. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın mülga 91. maddesine aykırıdır. İptali gerekir." tespiti yapıldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Merkez Bankasındaki görevden almalara ilk olarak 6 Temmuz 2019'da Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya'yı görevden alarak başlamıştı.

2018 MURAT ÇETİNKAYA FAİZİ ARTIRDI

2018 yılında ‘başkanlık sistemi’ ile tekrar Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, 2019 yılı ile birlikte ekonomi politikasında 4 kere ‘faiz-kur’ dönüşü gerçekleştirmişti.

2018 yılında Murat Çetinkaya, Merkez Bankası başkanıyken nisan ayında yüzde 8 olan politika faizi, Rahip Brunson krizi ile birlikte eylül ayına kadar yüzde 24’e çekildi. Nisan 2018’de 4.10 TL olan dolar kuru eylül ayında 5.59 TL’ye yükseldi.

2019-2020 MURAT UYSAL FAİZİ DÜŞÜRDÜ

Murat Çetinkaya’yı görevden alan Erdoğan, Murat Uysal’ı Merkez Bankası Başkanlığına atadı. Uysal ile birlikte yeniden “düşük faiz-yüksek kur” politikası izlendi. Temmuz 2019’da faiz indirimlerine başlayan Uysal, yüzde 24 ile teslim aldığı politika faizini temmuz 2019’da yüzde 19.75’e indirdi. Dolar/TL kuru 5.64 seviyesindeydi. Aydan aya faiz indirimlerine devam eden Uysal, eylül 2020’ye gelindiğinde faizi yüzde 10.25’e çekti. Kur ise aynı dönemde 5.64’ten 7.63 seviyesine çıktı.

2021 NACİ AĞBAL FAİZİ YÜKSELTTİ

Ardından Murat Uysal’ı görevden alan Erdoğan, Naci Ağbal’ı Merkez Bankası Başkanlığına atadı. Ağbal, Murat Uysal’ın aksine politika faizini yüzde 10.25’ten yüzde 15’e çekti. Ağbal’ın Merkez Bankası başkanlığı kısa sürdü. Toplam üç faiz artışı gerçekleştiren Ağbal, mart 2021’de politika faizini yüzde 19’a çekti. Ağbal döneminde dolar/TL 7.84’ten 8.36’ya çıktı.

2021 KAVCIOĞLU FAİZ İNDİRİMİ

Erdoğan, Ağbal’ı da görevden aldı, Yeni Şafak gazetesinden Şahap Kavcıoğlu dönemi başladı. Erdoğan, “Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim” demişti. Kavcıoğlu eylül 2021’de politika faiz indirimlerine başladı. Mart 2021’de politika faizini yüzde 18’den devralan Kavcıoğlu, faizi yüzde 8.5’a kadar indirdi. Kavcıoğlu görevi devraldığında dolar/TL kuru 8.88 idi.

2023 GAYE ERKAN FAİZ YÜKSELTİLDİ

2023 genel seçimlerinin ardından kur/faiz politikasında tekrar 180 derece yön değiştiren Erdoğan, Hafize Gaye Erkan’ı Merkez Bankası Başkanlığına, Mehmet Şimşek’i Hazine ve Maliye Bakanlığına getirdi. İlk toplantıda yüzde 8.5 olan politika faizi yüzde 15’e çekildi.

Merkez Bankası, haziranda 650, temmuzda 250, ağustosta 750, eylül, ekim ve kasımda 500'er baz puan, aralık ve ocakta 250'şer ve mart ayında 500 baz puan olmak üzere 9 toplantıda, toplam 4 bin 150 baz puan faiz artırmıştı. Banka, şubat ve nisan aylarında ise faize dokunmamıştı.

Ekonomi yönetimi, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yüksek enflasyona rağmen savunduğu düşük faiz uygulamalarının ardından enflasyonda iyileşmeyi sıkı faiz para politikaları ile sağlamaya çalışıyor.

REKTÖR ATAMALARI DA ANAYASA'YA AYKIRI BULUNDU

AYM, üniversite rektörlerinin Cumhurbaşkanı tarafından atanmasına imkan sağlayan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ve ilgili yasa hükmünü de iptal etti. (HABER MERKEZİ)

AYM Cumhurbaşkanı'nın KHK ile rektör atamasını Anayasa'ya aykırı buldu