MAPEG’in ağzındaki çakıl taşı: TÜPRAG rezerv geliştirme peşinde

Özer AKDEMİR
İzmir

TÜPRAG’ın Efemçukuru’da işlettiği altın madenine ilişkin soruları yanıtlamak zorunda kalan MAPEG, firmanın yeni sondaj faaliyetlerini kaynak ve rezerv geliştirmek için yaptığını itiraf etti. MAPEG, kapasite artırımına ve doğaya etkilerine ilişkin sorularda ise sorumluluğu Bakanlıklara attı. Şimdiye kadar soruları “ticari sır” diyerek yanıtsız bırakan MAPEG’in yanıtlarını değerlendiren Efemçukuru davasının Avukatı Arif Ali Cangı, kurumun bilgi vermemek için bin dereden su getirdiğini ifade etti.

YENİ SONDAJ İTİRAFI

Altın madeninde teknik personel tarafından incelemeler yapıldığını ileri süren MAPEG, komisyon kararı ile yanıtlamak durumunda kaldığı sorulara şu yanıtları verdi:

• Yeni sondaj çalışmaları neden yapılmaktadır?

Cevap: “Altın+gümüş işletme ruhsatlı sahada sondaj faaliyetleri kaynak ve rezerv geliştirme için gerekli izinler alınarak devamlı yapılabilecek rutin bir madencilik işlemi olup, tetkik tarihi itibariyle sadece yeraltı ocağında rezerv geliştirmeye yönelik sondaj faaliyetlerinin yapıldığı tespit edilmiştir.”

• Söz konusu altın madenini işleten Tüprag A.Ş. tarafından kapasite artırımı yolunda yeni bir proje mi hazırlanmıştır?

Cevap: “Genel Müdürlüğümüze verilen işletme projelerinde yıllık üretim beyanlarında bir artış bulunmamakta olup, ÇED ile ilgili kapasite artışı olup olmadığı hususunun ilgili Bakanlık tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.”

 “ÇED VE DOĞAL KÜLTÜREL VARLIKLAR BİZİ İLGİLENDİRMEZ”

• Buna ilişkin MAPEG 'den alınmış yeni arama ve/veya işletme izin ve ruhsatı var mıdır?

Cevap: “sahada yeni alınmış maden işletme ruhsatı ve işletme izni bulunmadığı mevcut ruhsat ve izinlerinin devam ettiği tespit edilmiştir.”

• Sondaj çalışmalarının çevresel etki değerlendirmesi yapılmış mıdır?

Cevap: “ilgili değerlendirmenin ilgili Bakanlık tarafından yapılması gerekmektedir.”

• Yapılan faaliyetin doğal ve kültürel varlıkların korunmasına ilişkin kararlara uygunluğu denetlenmekte midir?

Cevap: “doğal ve kültürel varlıkların korunmasına ilişkin kararlara uygunluğunun denetim durumu ilgili Bakanlık tarafından değerlendirilmelidir”.

“CİDDİ BİR LAKAYITLIK SÖZ KONUSU”

Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu kararından sonra MAPEG’in zahmet edip yanıt gönderdiğini belirten Cangı, "MAPEG, ‘altıncı şirket İşletme ruhsat sahasında istediği gibi sondaj yapabilir’ diyor. ÇED ile ilgili kapasite artışı olup olmadığı hususunu  ‘ben bilmem Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sor’ diyor. ‘Var olan onlara yetiyor, yeni ruhsat ve izne ihtiyaçları yok’ diyor. ‘ÇED'ini de ben bilmem, beni ilgilendirmez, doğal ve kültürel varlıkların korunması beni ilgilendirmez’ diyor” şeklinde değerlendirdi. MAPEG’in yanıtlarında ciddi anlamda lakaytlık bulunduğunu belirten Cangı, “Anlaşılan o ki elinde bilgi varsa bile bize vermiyor. Vermemesinin iki nedeni var; ya gerçekten ciddi eksik bir iş yapılıyor orada ya da bizi yokuşa sürüyor, bilgi edinme hakkımızı almamız için kırk dereden su getirtiyorlar. Oysa biz sadece su havzamızdan su istiyoruz” dedi.

ULUSLARARASI TEKELLERİN TÜRKİYE UZANTISI TÜPRAG

TÜPRAG’ın Kışladağ’da ve Efemçukuru’da iki adet altın madeni var. Kışladağ’daki altın madeninde çıkarılacak toplam cevherin yapılan son rezerv geliştirme çalışmaları ışığında yaklaşık 535.4 milyon ton, yıllık ortalama üretimin yaklaşık olarak 35 milyon ton, yıllık ortalama altın üretiminin ise 13 ton olması beklenmektedir. Delme ve patlatma yönteminin kullanıldığı madende açık ocak madenciliği yapılıyor.

2011 yılından itibaren işletilmeye başlanan ve yıldan yıla genişleyen Efemçukuru Altın Madeni ise yaklaşık 8.5 milyon, yıllık ortalama üretimin ise yaklaşık olarak 600 bin ton cevher çıkarılması hedefleniyor. Bu madende de yer altında delme, patlatma yükleme, taşıma ve dolgu işlemleri yapılıyor.

Dünyadaki üç maden kartelinden biri olan İngiltere-Avustralya merkezli çok uluslu RIO TINTO’yu da kontrol eden Newmont’un Türkiye’de kontrol ettiği şirketlerden biri TÜPRAG. RIO TINTO ortakları arasında Rothschild hanedanı, Rockefeller hanedanı, İngiliz Kraliyet ailesi, Japon sanayi devi Mitsubishi dikkat çekiyor. TÜPRAG ayrıca Kanadalı altın madeni şirketi Eldorado Gold’un da uzantısı. Fatsa’daki madeni kuran Stratex, şimdi her ne kadar Oriole Resources adını alsa da ardındaki şirket Teck Cominco.