MESEM öğrencileri Temmuz da zam istiyor

Deniz KEMEÇ

OSTİM/Ankara

OSTİM’de, MESEM öğrencisi, farklı iş kollarından 14 kadar çırak, kalfa genç işçiye “Ücretlerinin yetip yetmediği ve Temmuz’da ek zam isteyip istemedikleri” sorusunu yönelttik. Çok detaylı bir soruşturma olmasa da çıkan bazı sonuçlar, MESEM’lilerin ekonomik taleplerini, çalıştığı koşulları anlamak açısından dikkate değer.

MESEM’liler çalıştıkları iş yerlerinde genellikle haftada 5 gün, uzun çalışma süreleriyle gecesi gündüzü olmayan mesailerle tam zamanlı bir işçi kadar çalışıyor. Durum böyleyken, aldıkları ücret istisnalar olsa da ağırlıkla 5100 TL ile 16000 TL arası değişiyor. İktidar, MESEM programıyla sermayenin ucuz emek gücü ihtiyacını karşılamak için sermayedarlara “Gel buyur, çocuk emeğini sömür” derken MESEM’li gençlere de “İş öğrenirsin; ailene destek, cebine harçlık olur” diyor. Ancak MESEM’liler iş öğrenmek istediğinde bu ağır sömürü düzeninin aldığı canlar, yaşanılan iş kazaları, ağır çalışma koşulları karşısına çıkıyor. Aileye destek olmak, cep harçlıklarını çıkarmak istediğindeyse açlık sınırının yarısına varmayan ücretlere çalışıyorlar.

AĞIZLARI KULAKLARINA VARIYOR

Tabi, patronlar MESEM’li çalıştırdıkça ağızları kulaklarına varıyor. İktidar da çocuk emeğinin daha fazla sömürülmesi, sermayenin ihtiyaçlarının karşılanması açısından hız kesmiyor. En yeni hamlesini MEB’in yazın okullarda “beceri geliştirme” adı altında 12 yaşında çocukların okuduğu 7. sınıftan itibaren katılabileceği “zanaat atölyeleri” açıp çocuk işçilik yaşını 12’ye düşürmeyi amaçlıyor.

Çocuk emeğinin daha fazla sömürülmesinin planlandığı bu koşullarda MESEM’lilere daha düşük ücretler dayatılıyor. Konuştuğumuz MESEM’liler, bu düşük ücretleri kabul etmediğini belirtirken açlık sınırının yarısına varmayan ücretlerine zam istiyorlar, aldıkları ücretin hiçbir ihtiyaçlarını karşılamaya yetmediğini ifade ediyorlar. Ancak istedikleri zam genellikle maaşlarının birkaç bin lira üstü. Kimi fazlasına ihtiyaçlarının olduğunu ve hakları olduğunu belirtse de “Yeter abi gene de” diyorlar. Patronlar, onların ucuz emeği üzerinden sermaye biriktirirken “azla yetinmeyi bil” öğüdünün bir sonucu olarak diyorlar bunları. Elektrik-elektronik bölümüne kayıtlı 17 yaşındaki son sınıf bir MESEM öğrencisi, “8500 TL alıyorum. Bu parayla aileme destek oluyorum. Maaşım 9500 TL olsun en azından ki 1000 TL de bana kalsın” diyor.

ZENGİNLİKLER MESEM’Lİ SÖMÜRÜSÜ ÜZERİNDE YÜKSELİYOR

Konuştuğumuz MESEM’lilerin birçoğu asgari ücretin yarısı bile olmayan ücretlerle savunma sanayiine (ASELSAN, ROKETSAN, TAİ…) parça üretirken o yükselen “yerli ve milli” İHA’lar, SİHA’lar, Forbes’in milyarderler listesine giren Selçuk Bayraktar’ın zenginliği işte bu sömürü üzerinde yükseliyor. “Yerli ve milli” lafı bu memleketin evlatlarının genç yaşta sanayiide sömürülmesi ya da iktidarın savaş politikalarının sonucu olarak hayatını kaybetmesinin kılıfı oluyor. Bu çalışma koşulları ve düşük ücretlerin temelinde, geniş alanda dağılmış atölyelerde, işçilerin birbirlerinin şartlarından haberi olmadan, ücretten çalışma koşullarına kendi haklarını savunacak birlikleri olmadan, dolayısıyla bir mücadele birikiminden mahrum kalmış şekilde patronların inisiyatifine kalarak, tamamıyla onların belirlediği koşullarda, iki dudaklarının arasında, çalışmak yatıyor. Konuştuğumuz MESEM’li genç işçilerin aldıkları ücretlerin skalası ve çalışma koşulları da bunu doğruluyor. Birbirlerine çok benzer işlerde benzer emekleri sarf ederken henüz bu koşulların karşısında geniş, mücadele eden birlikteliklerini kuramamış MESEM’liler çok değişken ücretler alıyor. Dolayısıyla, MESEM’lilerin Temmuz’da zam alması için de güvenli çalışma koşulları için de nitelikli, bilimsel bir eğitim ile birlikte MESEM programının iptali ve ihtiyacı olan her MESEM’linin burs alabilmesi için de bulunduğu atölyedeki, sokaktaki, OSB’lerdeki ve ülkedeki tüm MESEM’lilerle birlikte bu koşulların karşısında mücadele etmesi acil bir önem taşıyor.

Sorduğumuz sorulara MESEM’lilerin direkt yanıtlarını paylaşıyoruz:

CNC Torna işçisi / 17 yaşında

Yalnızca 8500 TL kalfalık maaşı alıyorum. 2 senedir savunma sanayiine parçalar üreten bir atölyede çalışıyorum. Çalıştığım iş yerinde 10 kişi çalışıyor, bunlardan yalnızca ben MESEM’liyim. Ücretlerimize zam gelmeli 15.000 TL olmalı.

CNC Torna işçisi / 17 yaşında

1 senedir bu iş yerinde çalışıyorum 8000 TL maaş alıyorum. Savunma sanayiine üretim yapıyoruz. Çalıştığım iş yerinde 30 kişi çalışıyoruz, 3’ümüz MESEM’liyiz. Ücretimizin asgari ücret olması gerektiğini düşünüyorum.

Tesfiye işçisi / 16 yaşında

1.5 senedir çalıştığım iş yerinde 16.000 TL aylık ücret alıyorum. Savunma sanayiine üretim yapıyoruz. Şirkette çalışan 80 kişiden 10 kişi MESEM’li. Temmuz’da zam gelmeli ücretimiz 30.000 TL olmalı.

CNC Freze işçisi / 15 yaşında

9 aydır çalışıyorum. 9000 TL alıyorum. İş makinası parçası üretiyoruz. 3 kişi çalışıyoruz bir ben MESEM’liyim. MESEM’liler olarak normal iş kadar yapıyoruz. Daha çok almalıyız. Ücretim 15.000 TL olmalı.

CNC Kayar Otomat işçisi / 16 yaşında

Patronum sadece okulun verdiği 5100 TL’yi veriyor. 7 aydır bu şirkette çalışıyorum, 7 kişi çalışıyor bir ben MESEM’liyim. Savunma alanında ASELSAN’a parçalar üretiyoruz. O kadar gidip geliyoruz aldığımız 5100 TL, zam gelmeli 10.000 TL olmalı.

CNC Torna, dik işleme işçisi / 17 yaşında

9 aydır aynı atölyede çalışıyorum. 10.000 TL ücret alıyorum. Savunma sanayiine üretim yapıyoruz. 8 kişi çalışıyor atölyede 2’si MESEM’li. Ücretlere Temmuz’da zam gelmeli, 14.000 TL olmalı. Tahminim 11-12.000 TL olacağı yönünde.

Elektrik elektronik bölümü işçisi / 17 yaşında

Çalıştığım atölyede 5 aydır çalışıyorum. 8500 TL kalfalık ücreti alıyorum. ASELSAN, Roketsan’a iş yapıyoruz. 4 kişi çalışıyoruz, 1’i MESEM’li. Ücrete zam gelmeli 9500 TL olmalı. Aileme destek oluyorum ücretim bana yetmiyor. 

CNC Torna işçisi / 15 yaşında

5 aydır bu atölyede çalışıyorum. 8000 TL maaş alıyorum. Çalıştığım atölyede 3 kişi çalışıyoruz. 3’ümüz de MESEM’liyiz. Traktör parçası üretiyoruz. Çalıştığım yerdeki herkese eşit zam yapılmalı. Ücretim 15.000 TL olmalı.İş makinaları tamir işçisi / 16 yaşında

2 yıldır bu atölyede çalışıyorum. Toplam 5 kişi, 2 MESEM’li olarak çalışıyoruz. 15.000 TL alıyorum. Temmuz’da ücretim 17.000 TL olmalı.

CNC Dik İşleme işçisi / 20 yaşında

İş makinası yedek parçası üretiyoruz. 5-6 aydır bu iş yerinde çalışıyorum. 12.000 TL alıyorum. Ek zam yapılmalı, asgari ücret olmalı.

CNC Freze işçisi / 17 yaşında

1,5 yıldır bu iş yerinde çalışıyorum. 15.000 TL maaş alıyorum. 10 kişi çalışıyoruz, 6 MESEM’li kalanı göçmen işçi. Temmuz’da ek zam gelmeli ücretim 19.000 TL olmalı.

Oto elektrik işçisi / 17 yaşında

25.000 TL ücret alıyorum. İş yerinde bir ben bir ustam çalışıyoruz. Henüz yeni girdim bu iş yerine önceki iş yerimde yarısını bile kazanamıyordum. Ancak aileme destek olduğumdan bu da yetmiyor. Ücretlere kesinlikle zam yapılmalı.

CNC Torna, dik işleme işçisi / 15 yaşında

1 senedir bu iş yerinde çalışıyorum. Savunma sanayiine üretim yapıyoruz. 9000 TL alıyorum. Atölyede usta ve ben çalışıyorum bir tek. Aldığım ücret yetmiyor, Temmuz’da ek zam yapılmalı. Ücretim 20.000 TL olmalı.

CNC Torna işçi / 19 yaşında

Aldığım ücret 15.000 TL. 10 aydır bu atölyede çalışıyorum. Traktör parçası üretiyoruz. 3 MESEM’li olmak üzere 5 kişi çalışıyoruz. Temmuz’da zam yapılmalı, ücretim 20.000 TL olmalı.