Dibinde baraj olan demir madenine onay verilirken DSİ’den görüş bile istenmemiş!

Özer AKDEMİR

Balıkesir’in Ayvalık ilçesi Karaayıt köyü yakınındaki demir madenine patlatma paterni eklenmesi ile ilgili verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararının Danıştay tarafından iptal edilmesinden sonra mahkeme süreci devam ediyor. Danıştay yerel mahkemenin davanın reddi yönündeki kararını bölgede bulunan Madra barajı ve diğer su varlıklarına dikkat çekerek, bilirkişi keşfi heyetinde hidrojeoloji uzmanı olmadığı gerekçesi ile bozmuştu. DSİ tarafından geçtiğimiz günlerde CİMER kanalıyla sorulan bir soruya verilen yanıtta, yüz binlerce insanın içme suyunun sağlandığı Madra Barajına 2.75 km uzaklıktaki madenin patlatma paterni projesi için kurumdan herhangi bir görüş istenmediği ortaya çıktı.

DANIŞTAY “BİLİRKİŞİ HEYETİNDE SU UZMANI” YOK DİYE YEREL MAHKEME KARARINI BOZMUŞTU

Ayvalık Karaayıt köyü yakınında 1954 yılından beri faaliyetlerini sürdüren Bilfer Demir madeni ocağına patlatma paterni eklenmesi ile ilgili projeye Balıkesir Valiliği tarafından verilen ÇED Gereli Değildir kararına Ayvalık Belediyesi tarafından dava açılmıştı. Dava Balıkesir 2. İdare Mahkemesi tarafından reddedilince Ayvalık Belediyesi ve davaya müdahil olan Ayvalık Tabiat Platformu mahkemenin kararına dayanak yaptığı bilirkişi raporunda birçok eksik olduğuna dikkat çekerek kararı Danıştay’da temyiz etmişti. Danıştay 4. İdare Mahkemesi bilirkişi raporunu düzenleyen heyet üyeleri arasında hidrojeoloji uzmanı bulunmadığı, maden faaliyetlerine patlatma paterni eklenmesine ilişkin projenin, etki alanında bulunan yeraltı ve yerüstü sularına ve Madra Barajını besleyen su kaynaklarına etkisi hususunda yeterli incelemenin yapılmadığı gerekçeleri ile yerel mahkemenin kararını bozmuştu.

MADEN MADRA BARAJININ 2.75 KM YAKININDA!

Danıştay içerisinde hidrobiyoloji uzmanının olduğu yeni bir bilirkişi heyeti ile yeni bir bilirkişi keşfe yapılmasına karar vermişti. 4 Mart 2024 tarihinde yapılan bilirkişi keşfin de davacılar tarafından bütün faaliyetlerini “kazanılmış hak” kılıfı altında meşrulaştırmaya çalışan şirketin projede yaptığı değişikliklerin bu hakkı ortadan kaldırdığına dair görüşler ileri sürülmüştü. Bilirkişi raporu henüz belli olmadı ancak ortaya çıkan yeni belgelere göre şirket proje için DSİ’den ve Balıkesir Su Kanalizasyon İdaresinden görüş dahi istememiş. Oysa maden Ayvalık ve çevresinin su ihtiyacını karşılayan Madra barajına 2.75 km uzaklıkta bulunmakta. Bununla birlikte Karaayıt Demir madenin atıklarını depoladığı pasa sahasında 2019 yılında iki kez çökme meydana gelmiş pasalar içindeki ağır metal ve zehirli kimyasalların Madra Barajına karıştığı ileri sürülmüştü. Firmanın köylülerin son mera alanlarını da maden sahası içine katma çabası köylülerin direnişi sonrası başarılı olamamıştı.

DSİ: MADEN BİZDEN GÖRÜŞ İSTEMEDİ

CİMER’e yapılan başvuru sonrası DSİ 25. Bölge Müdürlüğü Havza Yönetimi, İzleme ve Tahsisler Şube Müdürlüğü tarafından “Bilfer Madencilik ve Turizm A.Ş. tarafından yapılması planlanan “Demir Ocağı Patlatma Paterni Eklenmesi" projesi için hazırlanmış olan Proje Tanıtım Dosyası hakkında Bölge Müdürlüğümüz' den görüş talep edilmemiştir”. Denildi. Dava dosyasına giren belgelere göre maden PTD dosyasında Balıkesir su ve Kanalizasyon İdaresine de kurum görüşü için başvurulmadığı görülüyor.

MADENİN “BARAJ BİZDEN SONRA YAPILDI” SAVUNMASI

Madra Çayı üzerinde, sulama ve içme suyu amacıyla 1990-1998 yılları arasında inşa edilen Madra Barajı, Ayvalık ve çevresinin en önemli tatlı su kaynağı durumunda. Baraj, Tarımsal uygulamaların yanısıra yörede yaşayan insanlar, hayvanlar ve bitkiler için vazgeçilmez bir su kaynağıdır. 1954 yılında faaliyete geçen maden işletmesi “Baraj bizden sonra yapıldı ve bizim ruhsatlarımız ÇED mevzuatından önceye ait” gerekçeleriyle faaliyetine devam ederken, madene karşı açılan davalarda ise barajın yapılmasına neden olan Madra Çayı’nın yüzyıllarca akışını sürdürdüğü ve bölgenin önemli bir su kaynağı olduğu dile getiriliyor. Demir işletmesi ruhsatı Madra Barajı’nın yanı sıra aynı zamanda Madra Çayı’nın da beslenme ve mutlak koruma alanı içerisinde yer alıyor.

KOZAK YOLU ÜZERİNDEKİ PASA DAĞI

Demir maden ocağından çıkan atıklar, Ayvalık- Kozak karayolu kenarına yığılırken, oluşan pasa dağı devasa boyuta ulaşmış durumda. Zaman zaman çöken bu pasa dağı için gelişigüzel konulan beton bariyerler dışında önlem alınmış değil.