Sağlıklı beslenmede çözüm ‘gıda okuryazarlığı’ mı?

Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) arasında gıda sektöründe bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi ve gıda okuryazarlığının artırılması amacıyla protokol imzalandı. Orman Genel Müdürlüğünde düzenlenen törene Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, gıda okuryazarlığının çok önemli olduğunu söyledi. Denetimi yurttaşlara bırakan Yumaklı, tüketiciye doğru bilgiyi sunmanın Bakanlığın görevi olduğunu söyleyerek, “Tüketicilerimizin de bunları doğru okuyup kamusal denetimi yapabiliyor olmaları, bu anlamda doğruyu yanlışı çok net bir şekilde ayırabiliyor olmaları kaynak kaybının önüne geçecektir. Ayrıca birtakım konuların speküle edilmesini de önleyecektir. Ben bunu çok önemli buluyorum” dedi. Türk-İş’in verilerine göre 4 kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarını ifade eden açlık sınırı 18 bin 969 lira, asgari ücret ise 17 bin 2 lira. Bu koşullarda nitelikli gıdaya erişimde gıda okuryazarlığının çözümdeki yerini TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu üyesi Uğur Toprak’la konuştuk.

"GIDA ENFLASYONUNUN DİZGİNLENMESİ GGEREKİYOR"

Türkiye’de gıda güvenliği ile ilgili ciddi problemler olduğunu ancak gıda okuryazarlığının  pek çok sorunu çözmeyeceğini ifade eden Toprak, “Sağlıklı, yeterli ve dengeli gıdaya ulaşabilmek için yapılması gereken şeylerden bir tanesi gıda okuryazarlığı. Ama aslında en önemlisi tabii ki ülkenin ekonomik durumu. Gıda enflasyonunun dizginlenmesi ve yurttaşın alım gücünün artırılmasının öncelik olması lazım” dedi. Açlık sınırının 20 bin liraya, yoksulluk sınırının ise 60 bin liraya yaklaştığını hatırlatan Toprak, “Asgari ücret 17 bin TL ve ara zam yapılmayacağı söyleniyor. Yani 4 kişilik bir ailenin tamamı bugün asgari ücretle çalışsa yoksul diyeceğimiz bir durumdayız. Yani hepimizin yoksul çoğumuzun aç olduğu bir dönem bu” diye konuştu. Yükün sadece yurttaşının üzerine yıkılmasının doğru olmadığının altını çizen Toprak, “Kaldı ki Tarım ve Orman Bakanlığı 2022’de Türkiye gıda okuryazarlığı eylem planını yayınladı. Ve bu planda meslek odalarından bahsedilmiyor. Kısa vadede olanlarla ilgili de net bir bilgi yok” ifadelerini kullandı.

"YURTTAŞLAR GIDADAN KISIYOR" 

Gıda Mühendisleri Odası’nın 2004’ten bu yana ilkokullarda gıda tüketimi eğitimi verdiklerini ancak Milli Eğitim Bakanlığından izin almakta zorlandıklarını aktaran Toprak, “Özellikle barınma, ısınma, ulaşım gibi bütçe kalemlerine zam geldi; asgari ücret halen aynı. Yurttaş kısabileceği tek kalem olarak gıdayı görüyor ve ne kadar bilinçli olmaya çalışsa sonuçta bir bütçesi var” diye konuştu. Bununla beraber taklit ve tağşiş gıdaların da arttığını belirten Toprak, tek tip beslenme sonucuyla da özellikle anne adaylarının ve çocukların durumdan oldukça olumsuz etkilendiğini vurguladı. Çocukların okulda aç gittiğini, bir öğün ücretsiz yemek ve temiz su taleplerinin de karşılanmadığını hatırlatan Toprak, “Çocuklar yeterli dengeli beslenmediği zaman algılamada zorluk yaşıyorlar, siz bir taraftan böyle bir yeti kazandırmaya çalışıyorsunuz. Burada bir tezatlık ortaya çıkıyor” dedi.

Bugün sağlıklı gıdaya ayrılmayan bütçenin çok daha fazlasının daha sonra sağlık hizmetlerine ayrılması gerekeceğini; neredeyse her gün bir zehirlenme vakasıyla karşılandığını söyleyen Toprak, Bakanlığın denetimleri artırması gerektiğine de dikkat çekti. Bu ihtiyaca rağmen tasarruf tedbirleri kapsamında Bakanlığa yeni alım yapılmayacağının açıklandığını aktaran Toprak, “Ancak kamucu ve gıda egemenliğine dayalı bir politika benimsendiğinde gıda okuryazarlığı eğitimleri önem kazanacak” diye konuştu.