Eğitimde vahim tablo: Öğrenciye işçilik, öğretmene güvencesizlik dayatılıyor
Eğitim Sen’in raporu eğitimdeki vahim tabloyu ortaya koydu. Dinci ve piyasacı dayatma hız kesmedi. Çocuklar okula aç gidiyor. MESEM’le çocuklar sömürü çarkına koşuldu. Öğretmenler yoksul ve güvencesiz
Fotoğraf: MA
2023/24 eğitim-öğretim yılı bugün çalacak son ders zili ile sona erecek. AKP’nin eğitim alanına yönelik dinci ve piyasacı dayatmaları nedeniyle 17.5 milyon öğrenci, 1 milyon 154 bin öğretmen tatile eğitimde katlanan sorunların yüküyle girecek. Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen)’in yıl sonu raporu eğitimde vahim bir tabloya işaret ediyor.
ÇEDES uygulamasıyla okullara imam atanması, tarikatlarla imzalanan protokollerin yanı sıra gerici ve dinci müfredat gelecek yıldan itibaren uygulamaya konulacak. Her geçen gün artan özel okul sayısı artarken özel okul öğretmenleri asgari ücret düzenine mahkum ediliyor, ücretli adı altında güvencesiz öğretmen istihdamı artıyor, yüzbinlerce öğretmen ise atama bekliyor. MESEM’lerle çocuklar okuldan koparılarak patronlara ucuz iş gücü olarak sunulurken açıktan okuyan öğrenci sayısı 2 milyonu aştı. Okulların 3’te 2’sinde yardımcı personel ve artan çocuk yoksulluğuyla birlikte çocukların beslenme sorunu ve ücretsiz okul yemeği talebi yakıcılığını koruyor.
Raporda yer alan bazı başlıklar şöyle:
OKULLARIN 4’TE BİRİ ÖZEL
Fotoğraf: Evrensel
MEB’in örgün eğitim istatistiklerine göre Türkiye’de toplam 75 bin 19 okulun 60 bin 734’i (yüzde 81) devlete, 14 bin 281’i (yüzde 19) özel okullara ait. Özel okullarda okuyan öğrenci sayısı 1 milyon 670 bin 729 (yüzde 8). 2002’de özel okulda öğrenci sayısı yüzde 1.9 iken, 2023’te yüzde 9.3’e yükseldi. Özel okulların devlet okullarına oranı ise tarihte ilk kez yüzde 24’e dayandı. Özel okullarda çalışan 180 bin öğretmene ise asgari ücret düzeni dayatılıyor. 2023-2024 eğitim öğretim yılı itibariyle OSB’lerin içinde ve dışında faaliyet yürüten özel meslek liselerinde öğrenci başına 35 bin lira 22 bin arasında değişen miktarlarda ‘devlet desteği’ yapıldı. 2011-2012’de sadece 45 özel meslek lisesi kamunun destek ve teşvikleriyle 7.5 kat artarak 337’ye çıktı. Özel meslek liselerine giden öğrenci sayısı ise 35 kat artış göstererek 4 bin 348’den 151 bin 655’e yükseldi.
AÇIKTAN OKUYAN KATLANDI
Açık öğretimde okuyan toplam öğrenci sayısı ise 2 milyon 346 bin 654 (yüzde 12). 2002’de açık lisede 464 bin 935 öğrenci okuyorken, 2023’te bu sayı 2 milyon 9 bine yükselmiş. Açık lisedeki toplam öğrenci sayısı son 22 yılda 4 kattan fazla artmış. Yani ortaöğretimdeki öğrenci sayısının üçte birini açık liseye gidiyor. Yine 1989’da sadece 2 ilde, 305 ilköğretim öğrencisiyle başlatılan taşımalı eğitimin kapsamı genişledi. 2022’de 41 bin yerleşim yerinden taşınan öğrenci sayısı toplamda 677 bin 139 oldu. 2002’de 3 milyon 275 bin 458 olan köy okullarına kayıtlı öğrenci sayısı, 2023’te 242 bin 768’e kadar geriledi. Resmi verilere göre 442 bin 643 öğrenci eğitim sisteminin dışında. Türkiye, Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında okulu erken bırakmada ilk sırada.
ÜCRETLİ KÖLELİK DÜZENİ
Devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin sayısı 974 bin; 2023/2024 eğitim öğretim yılında sözleşmeli istihdam edilen öğretmen sayısı 50 bin 182. Devlet okullarında ek ders karşılığı çalıştırılan ve tamamı asgari ücretin altında ücret alan ücretli öğretmenlerin sayısı 90 bine yakın. Öğretmen açığı ve boş kadro olmasına rağmen, uzunca bir süredir eğitim kurumlarına genel idari hizmetler, teknik personel ve yardımcı hizmetler sınıfında memur alımı yapılmamaktadır. Bu durum okullarda ‘dışarıdan hizmet satın alma’ yöntemi ile taşeron çalıştırma uygulamalarının artmasına neden olmuştur.
YÜZBİNLER ATAMA BEKLİYOR
Arşiv | Fotoğraf: Evrensel
Yüzbinlerce öğretmen atama beklerken, son 3 yılın en düşük ataması yapıldı. Genel seçimler öncesi kaldırılacağı vaadi verilen öğretmen atamalarındaki adaletsiz mülakat ısrarı ise sürüyor.
MEB’e göre resmi öğretmen açığı 68 bin, çok sayıda branşta acil öğretmen ihtiyacı devam ediyor. 2022’de KPSS’ye 420 bin 737 öğretmen girmesine rağmen ataması yapılan sözleşmeli öğretmen sayısı sadece 19 bin 969 olmuştur. 2023’te bu rakam 480 bin 12’ye atam sayısı 45 binde kaldı. 2024’te ise KPSS’ye girecek öğretmen sayısının 500 bini geçmesi bekleniyor. Sonuç olarak yüzbinlerce öğretmen atama bekliyor.
ÖĞRETMENE ŞİDDET CAN ALDI
Fotoğraf: Evrensel
AKP’li yıllarda itibarsızlaştırılan, hedefe konulan öğretmenlere yönelik şiddet de arttı. Bu yıl İstanbul'un Eyüp’te bir özel bir okulda görev yapan öğretmen İbrahim Oktugan öğrencisi tarafından katledilirken yurdun dört bir yanında okullarda öğretmenlere yönelik şiddet durmadı. Okulda şiddet olaylarının durması için MEB acilen harekete geçmeli ve bu konuda acil önlemler alınmalıdır. (İstanbul/EVRENSEL)
