Sahneye çıkan ilk Türk kadını Afife Jale'yi anlatan roman: "Afife, Mavi Bir Melek"

Türk tiyatrosunun en önde gelen figürlerinden ve sahneye çıkan ilk Türk kadını olan Afife Jale’nin yaşamını konu alan roman “Afife, Mavi Bir Melek” Artemis Yayınları tarafından yayımlandı. Yazar Eyüphan Erkul, bir önceki romanı “Cahide, Melekler Yeryüzünde Yaşayamaz”dan sonra kaleme aldığı romanda, Afife Jale’nin yaşamını müzikle harmanlıyor.

Darülbedayi’ye giren beş kız öğrenciden biri ve sahneye çıkan ilk Türk kadını olan Afife Jale’nin yaşamını gerçek belgelere dayanarak kaleme alan yazar Eyüphan Erkul bu romanda, Afife’nin nasıl Afife Jale efsanesine dönüştüğünü anlatıyor. 

‘DİLDEKİ AHENGİ GÖZETTİM’

İşgal altındaki İstanbul’da aşkın, müzik yapısıyla harmanlandığı romanda kurgunun ve gerçeğin sınırları zorlanıyor. Yazar Erkul, kitabın giriş kısmında yazım süreciyle ilgili ipuçları da veriyor: “Müzikle romanı birleştirirken kendi beğenilerimi öne çıkarmak zorundaydım. Uzunca bir süredir benim için müzik demek, Blues anlamına geliyor. Fakat Afife’nin yaşadığı zamanlarda, dünya genelinde bu tür, şimdiki kadar yaygın değildi. O nedenle müzikte 1920’lerin ruhuna yöneldim, Klasik Türk Sanat Müziği’ni öne çıkardım. Sanat Müziği de Blues gibi ana ses kalıplarıyla/yapılarıyla ilerler. Birinde ‘pentatonik scala(gam)’ diğerinde ‘makam’ denir. Her scalanın ve her makamın ayrı bir duygusu vardır. Neşe, hüzün, keder, acı, coşku, mutluluk, azimlilik, güç, çocuksuluk ve sevinç gibi duygulardır bunlar… Bu romana dikkatli bakılırsa, her bölümün duygusunun, o bölümün başında belirtilen makamla örtüştüğü görülür. Bunu yaparken de Türkçenin ritmine/melodisine dikkat etmeye çalıştım. Ustalarımızın deyimiyle söylersem: Dildeki ahengi gözettim.”

CESUR BİR GENÇ KADIN

Romanın arka kapakta yer alan yazısında yazar Ahmet Ümit ise şu sözlerle düşüncelerini ifade ediyor: “Bir kadın, cesur bir kadın, genç bir kadın Kadıköy’de bir tiyatroda sahneye çıkıyor. Ne var bunda diyeceksiniz? Sahneye çıktı diye tiyatro basılıyor, kadın dövülüyor. Kadın yeniden çıkıyor çünkü diyorlar ki: ‘Bir Türk kadını tiyatroda oynayamaz.’ Ama kadın yılmıyor! Kim bu kadın? Afife Jale… Eyüphan Erkul işte o cesur oyuncuyu, Afife Jale’yi yazdı.”

EYÜPHAN ERKUL HAKKINDA

1969 yılında Gaziantep’te doğdu. Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro/Dramatik Yazarlık Bölümü’nü bitirdi. Yayınevi yöneticiliği, sinema filmlerinde ve dizilerde senaristlik yaptı. Gazete ve dergilerde yazılar yazdı. Üniversitelerde senaryo ve yazarlık dersleri verdi. Haydi Düş Önüme Serçe (2001), Karayılan (2010), Savaş Ana (2013) romanlarının yanı sıra tiyatro oyunları kaleme aldı. Ulusal ve uluslararası film festivallerinde “En İyi Senaryo” ödüllerine layık görüldü. Yazar, uzun yıllardır Heybeliada’da yaşıyor. 

*Eyüphan Erkul, Afife, Mavi Bir Melek, Artemis Yayınları, Roman, 1. Basım: Haziran 2024, 324 Sayfa (KÜLTÜR SERVİSİ)