Kayseri'nin üç büyük fabrikasında en fazla ücret yoksulluk sınırının yarısı

Ahmet AKARSU
Kayseri

Erbosan, Hasçelik Kablo, Sersim... Kayseri’nin üç ana metal fabrikası... Bu üç fabrikanın patronları yıldan yıla kârlarını artırırken, işçiler arasında en fazla ücret alanın eline yoksulluk sınırının yarısı geçiyor. İşçiler bir yandan temmuzda zam isterken, bir yandan da temel tüketim maddelerine yapılan zamların durdurulmasını istiyor.

Kayseri’de Hak-İş’e bağlı Özçelik-İş’in örgütlü olduğu Erbosan Boru’da 350 işçi çalışıyor. İstanbul Sanayi Odasının hazırladığı Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları (İSO 500) listesine 2022 yılında 413’üncü sıradan giren Erbosan, 2023 yılında 780 milyon 733 bin esas faaliyet kârı elde etti. Ayrıca 57 milyon da yatırım geliri elde eden şirket, bir işçiden yılda 2 milyon 230 bin TL, bir ayda 185 bin lira kazandı.

7 yıldır Erbosan’da çalışan ve kök ücreti asgari ücret civarında, giydirilmiş ücreti 25 bin lira olan bir işçi, 7 yıl önce işe girdiğinde 2 bin lira ücret karşılığının 8 çeyrek altın ettiğini, şimdi ise 2 çeyrek altın kaybı olduğunu söylüyor: “Şimdi aldığım ücret 6 çeyrek altın ediyor. Aldığım ücret ile geçinmem mümkün değil. Her şeyden kısarak ay sonunu getirmeye çalışıyorum. Ev kendimin olursa en az 40 bin lira üzerinde ücret almam lazım ki başka birine muhtaç olmadan yaşayabileyim.”

ÜCRET ARTARSA ENFLASYON ARTAR ALGISI

Temmuzda asgari ücrete zam isteyen işçi, “Ama alım gücü de artırılmalı. Çünkü bizim ülkemizde işçiler arasında ‘Asgari ücrete zam gelmesin de diğer ürünlere de zam gelmesin’ algısı var. Soruyorum, alacağımız ücret yüksek olursa örneğin 50 bin lira oldu diyelim. Ekmeği 100 liradan satmaları mümkün mü? Bence değil. Ücret artarsa enflasyon da artar, her şeye zam gelir algısı patronların uydurması diye düşünüyorum” diyor.

Ara zam talebini sendikacılarla da görüştüklerini ancak yalnız bırakıldıklarını hatırlatan işçi, “Ek zam talebimiz var. Sendikacılar artan hayat pahalılığı karşısında ‘Ek zam alacağız’ diyerek sözleşme zamanı işçiden habersiz gelip patronla masaya oturdular. Ek zam alınmadı” diyor.

ÜCRETLER YOKSULLUK SINIRININ YARISI

Kayseri’de İSO 500 firmaları arasına giren bir diğer şirket de Hasçelik Kablo. 2021’den 2022’ye 35 sıra atlayarak yükselen firma 500 büyük şirket arasında 108. sırada yer aldı. Bin işçinin çalıştığı firmanın faaliyet raporları yayımlanmazken, 2023’te 265 milyonluk güneş santrali yatırımı yaptığını duyurdu.

Burada da Türk-İş’e bağlı Türk Metal örgütlü. 20 yıldır çalışan işçinin aldığı ücret ise giydirilmiş 27 bin lira. 20 yıl önce 600 lira ücret aldığını belirten Hasçelik Kablo işçisi o dönem bu ücretin asgari ücretin iki katı olduğunu belirtirken, 15 çeyrek altın alabildiğini söylüyor. Şimdi aldığı 27 bin lira 7 çeyrek altın bile etmiyor. “Ucu ucuna bir hayat yaşıyorum. Vergi kesintilerinden dolayı bazı aylar kredi kartları şişiyor. Ek zam ve asgari ücret zammı kesinlikle olmalı. Onlar kâr rekorları kırarken yoksulluk sınırının yarısı kadar maaş ancak alabiliyoruz. En az 40 bin lira üzerinde maaş almamız gerekiyor” diyor.

"EK İŞ YAPARAK GEÇİNMEYE ÇALIŞIYORUM"

Kayseri’de örgütsüz bir metal fabrikası Sersim... 1000 işçi çalışıyor, İSO 500’de 339’uncu sırada. 156 ülkeye ihracat yapan firmada 6 yıldır çalışan bir işçi, ilk işe girdiğinde 1500 lira alıyordu, aldığının 6 çeyrek altın ettiğini söyleyen işçi şimdi asgari ücretin bir tık üzerinde ücret alıyor “Şu an 4 buçuk çeyrek altın alabiliyorum. Bu ücretlerle yaşamamız imkansız. Köyden destek alıyorum, akrabalardan destek alıyorum. Ara sıra ek iş yapmaya çalışıyorum. Ücretlere zam olmalı elbette ama enflasyona da çare bulunmalı. Yoksa zamlar eriyip gidiyor. En az 40 bin lira ücret almalıyız. Bayramlarda ikramiye, iaşe vs. de olmalı” diyor.

İşçi Türkiye’nin en büyük 339’uncu fabrikasının patronuna soruyor: “Neden aylık 40 bin lira maaş alamayalım ki?​”