Alan başkanlığı kanunu talanın önünü açıyor

Özer AKDEMİR
İzmir

Uludağ’ın ticarethaneye dönüştürüldüğü, halkın Uludağ’a girişinin ticaret maksadıyla kısıtlanmasının ve yapılaşmanın önünü açan Uludağ Alan Başkanlığı kararının üzerinden bir yıldan fazla zaman geçti. Bursalıların “talan başkanlığı” olarak adlandırdığı, 26 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe giren kanunun ardından Uludağ Alan Başkanlığı olarak belirlenen sınırlar içerisinde sunulacak hizmetlerin ve yapılacak başvuruların tarifeleri belirlendi. Uludağ’da her türlü ticari faaliyetten ücret alınırken vatandaşın girişinin kısıtlanması ve yapılaşmaya açılmasının önündeki engeller kaldırılıyor.  

Alan Başkanlığı Yasası ile ilgili tartışmalar sürerken ve yasa henüz TBMM’den geçmemişken Uludağ’a giderek Bursa Su Kolektifinden Caner Gökbayrak ile Çepeçevre Yaşam programı için Alan Başkanlığı meselesini konuşmuştuk. Konunun fikri takibini sürdürerek Uludağ’daki son duruma dair Gökbayrak’a, 12 Ocak 2023 tarihinde yayımlanan Çepeçevre Yaşam programından günümüze kadar yaşanan gelişmeleri sorduk.

DAHA ÖNCE YAPAMADIKLARI TALANI YAPMAK İSTİYORLAR

Uludağ Alan Başkanlığı Yasası projesi neydi ve yasa ne zaman yürürlüğe girdi?

Milli parklar, kanunla korunan, kanunla insan etkinliklerinin sınırlandırıldığı kendi doğallığına bırakılan alanlardır. Milli Parklar Kanunu’muz güçlü bir koruma sağlamaktadır.

Bursa’da milli park mücadelesi için açılan davalar 1990’lı yıllarda başladı. Milli parklar içinde kanuna aykırı yapılaşmalar çoğunlukla geçmişte dava açılmayan projelerdir. AKP Vandallığının Uludağ Milli Parkı’nı Davos yapma hayaliyle Uludağ’da planlanan onlarca yapılaşma projesi, Bursa Barosu ve akademik odalar aracılığıyla açılan davalarla iptal edildi. Şimdi, alan başkanlığı aracılığıyla daha önce yapamadıklarını ve daha fazlasını yapmak istiyorlar.

Uludağ Milli Parkı’ndan içinde Uludağ’ı milli park yapan endemik çiçeklerin en yoğun bulunduğu 2100 hektar alan Milli Parklar Müdürlüğünden alınarak (t)alan başkanlığının yönetimine devredildi.

YENİ KAYNAK SULARININ KİRAYA VERİLMESİ VE ALTIN MADENİ ŞÜPHESİ

Alan Başkanlığı Yasası çıktıktan sonra ne gibi gelişmeler oldu?

Uludağ Alan Başkanlığı Kanunu bizim talan olarak vurguladığımız durumun ilk adımıydı. İkinci asıl vurgun 15 Temmuz 2023 günü Resmi Gazete’de yayımlanan Uludağ Alan Başkanlığı denetimine bırakılan 2100 hektar alanın milli park sınırları dışına çıkartan Cumhurbaşkanı Kararı ile uygulamaya alındı. Böylelikle Uludağ Milli Parkı sınırları yaklaşık 11 bin hektara düşürüldü.

Cumhurbaşkanı Kararı için Mimarlar Odası Bursa Şubesine yaptığımız talep olumlu karşılık buldu ve oda tarafından dava açıldı. Dava henüz sonuçlanmadı.

Alan Başkanlığına devredilen 2100 hektar alan içinde yüzde 2’sinden bile az yalnızca 32 hektar alana kanuna aykırı oteller yapılmasına izin verilerek birinci derece zarar verilmişti. Geri kalan yüzde 98’i Uludağ’ı milli park yapan yalnızca Uludağ’da yaşayan 35 endemik tür bitkinin en çok görüldüğü yayılım alanıydı. Dolayısıyla hem kanun hem de Cumhurbaşkanlığı kararı, Milli Parklar Kanunu’nu ezerek ona muhalefet ederek çıkartıldı. Alan Başkanlığına bırakılan alanın neden bu kadar büyük tutulduğu bilinmiyor. Yeni tesisler için betonlaşmalarla birlikte milli parkı kuraklığa sürükleme pahasına olsa da yeni kaynak sularının kiraya verilmesi, daha önce işletilen volfram ve daha önce girişimlerde bulunulan altın madenleri için olacağını düşünüyoruz. Ayrıca yeni personel alımları yapıyorlar. Kapadokya Alan Başkanlığı uygulamaya alındığında milli parktan devredilen personele mobbing yaparak istifaya zorlandıklarını da biliyoruz.

ALAN BAŞKANLIĞINDAN RANTA DÖNÜK BİRÇOK TALEP VAR

Bölgede gözle görülür ne gibi değişiklikler oldu?

Alan Başkanlığı göreve geldiği günden bugüne yaklaşık 1.5 yıllık süreçte gözle görünür büyük yeni yapılaşmalara henüz başlamadılar. Bütün kanunlardan bağımsız hareket ettikleri için neleri planladıklarını bilmiyoruz. Alan Başkanlığı sayfasında yayımlanan komisyon toplantı kararları detaylı olarak yer almadığı için yalnızca gündemi görebiliyoruz. Gündemlere gelen konular otel işletmeci şirketlerin daha önce yaptıramadığı rant merkezli taleplerinin istekleri gibi başlıklar görüyoruz. Gündemde yeni su kaynak ve ishale hattı talepleri, ağaç kesilme talepleri, orman ve endemik dokuyu yok ederek yeni kayak pistleri açılması, kayak pistlerinin düzenleme adı altında genişletilmesi, kayak pistlerine yaya girişinin kapatılması, sundurma talebi adı altında tesislerin alanlarının genişletilmesi gibi detayını bilmediğimiz maddeler yer alıyor.

AYILARIN YAŞAM ALANI TEHDİT ALTINDA

Gelişmeler yaban yaşamını nasıl etkiliyor?

Son aylarda hâlâ milli park sınırları içinde yer alan Sarıalan bölgesinde ayıların güvenlik sorunu oluşturduğu, Milli Parklar Müdürlüğünün gerekeni yapmadığı yönünde haberler servis edilmeye başlandı. Sarıalan’da orman içine inşa edilen kütük evlere açılan dava kazanıldığı halde mahkeme zamanında yürütmeyi durdurma vermediği için inşası tamamlandı ve bir şekilde yasallaştırıldı. Oysa ayı inleri Sarıalan’da geçmişte de vardı. Buradaki amaç Sarıalan’ın da Alan Başkanlığı içine alınması için kamuoyu oluşturmaktır. Uludağ Alan Başkanlığı Kanunu’nda cumhurbaşkanının dilediği zaman sınırları genişletme yetkisini kullanarak Sarıalan’ın da Alan Başkanlığı sınırları içine alınması için zemin hazırlandığı anlaşılmaktadır.

ANAYASA MAHKEMESİNE AÇILAN DAVA SÜRÜYOR

Günümüzde mücadele süreci ne aşamada?

Mücadele aşamasında Bursa Su Kolektifi olarak TBMM’ye giderek görüşmelerimiz sonuç verdi. Anayasa Mahkemesinde dava açma yeterliliğine sahip CHP idi. Davayı açacak olan o tarihte CHP milletvekili olan Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu’nun Uludağ Milli Parkı ve Alan Başkanlığı adı altında yapılmak istenen talanı Gelibolu ve Kapadokya örnekleri üzerinden anlatan detaylı bir davaya katkı raporunu dava dosyasına eklenmesini sağladık. Anayasa Mahkemesi incelemesi günümüzde de sürmektedir.