Torbalı’daki patlamaya ilişkin odalardan açıklama: “Temel neden denetimsizlik”
İzmir Torbalı’da 5 kişinin hayatını kaybettiği tüp patlaması ile ilgili açıklama yapan TMMOB’ye bağlı odalar bu tür olaylarda temel nedenin denetimsizlik olduğu vurguladı.
Berkan Çetin//AA
TMMOB Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ile TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge Şubesi İzmkir’in Torbalı ilçesinde 5 kişinin hayatını kaybettiği tüp patlamasına ilişkin inceleme raporlarını, görüşlerini ve önerilerini içeren birer açıklama metni yayınladı.
Geçtiğimiz Pazar günü İzmir’in Torbalı ilçesi Ayrancılar Mahallesi, Barış Manço Caddesi'ndeki bir lokantada sanayi tipi tüpten kaynaklanan bir patlama meydana gelmişti. Olay neticesinde 5 kişi hayatını kaybederken, 63 kişi ise yaralanmış ve 11 binada ise hasar meydana gelmişti. TMMOB Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ile TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge Şubesi patlamaya ilişkin inceleme raporlarını, görüşlerini ve önerilerini içeren birer açıklama metni yayınladılar.
MMO tarafından yapılan açıklamada patlamayı oluşturan nedenin ilk incelemelere göre, “büyük endüstriyel LPG tüpü ile yer ocağı arasındaki bağlantıda meydana gelen kaçak ve bu nedenle meydana gelen gaz birikiminin olduğu” belirtildi. Bununla birlikte “gaz kaçak alarm cihazının bulunmaması ve yeterli/uygun havalandırma sisteminin mevcut olmaması” nedeniyle ise gaz birikiminin fark edilemediği vurgulandı. Öte yandan vatandaşların can ve mal güvenliğinin tehlikede olduğuna dair uyarılarda bulunulan açıklamada, “Bilinçsiz kurulan tesisatlar, bakımsızlık ve denetimsizlik bu patlamaların devamının geleceğini, vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğinin tehlikede olduğunu düşündürmektedir. Torbalı’daki patlamanın temel nedeninin denetimsizlik, mevzuat ve yasal düzenlemelerdeki boşluklar olduğu görülmektedir” ifadelerine yer verildi.
"UYGUNLUK DEĞERLENDİRMELERİ İŞLETMELERİN İNİSİYATİFİNE BIRAKILMIŞTIR"
Günümüzde restoranlar, unlu mamuller, lokantalar, sanayi kuruluşları gibi işletmelerde yoğun bir şekilde LPG, CNG, LNG ve doğalgaz kullanıldığını, gaz yakan pişirme cihazları ve endüstriyel cihazların kullanımının hızla artarken, denetim mekanizmalarının ise yeterli gelmediğini belirten açıklamada, “Doğalgaz ile çalışan cihazların ve bağlantılarının uygunluk değerlendirmesi, gaz dağıtım şirketleri ve müşavir firmaları tarafından kanun ve yönetmeliklere göre sağlanırken, diğer gaz yakıtlı cihaz ve tesisatların uygunluk değerlendirmeleri işletmelerin inisiyatifine bırakılmıştır. İşyeri açma ve çalıştırma ruhsatları, bulundukları sınırlar dikkate alınarak İlçe Belediyeleri veya Büyükşehir Belediyesi tarafından verilmektedir. Bu tür pişirme veya endüstriyel gaz yakan cihazların bulunduğu işletmelere yönelik ulusal düzeyde mevzuat, yönetmelik veya kanun bazında düzenlemeler bulunmamaktadır.
Son olarak patlamaları ve can kayıplarının önüne geçmek için görüş ve önerilerini sunan MMO, şunları sıraladı:
- İşyerlerinde kullanılan LPG, CNG, LNG gibi depolanan gaz yakıtların tesisat, kurulum, cihaz vb. konularda ulusal mevzuat oluşturulması gerekmektedir.
- İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatlandırması kriterleri arasına gaz ile çalışan yakıcı cihazlar için 2016/426/AB Gaz yakan cihazlara dair yönetmelik çerçevesinde CE işaretlemesi aranmalıdır. Kapsam dışında kalan ekipmanlar için ise bu direktif kapsamında Onaylanmış Kuruluşlardan Direktifin EK-1 Temel gerekler şartlarını karşıladığına ilişkin rapor talep edilmelidir.
- Depolanan gaz ile yakıcı cihaz aynı mahalde bulunmamalı ve yapılacak olan tesisat yasal mevzuat ile belirlenecek kurum ve kuruluşlar tarafından yılda bir kez denetlenmelidir.
- Tesisatta kullanılacak boru ve armatürler gaz yakıt kullanımına uygun olmalıdır.
- Tesisat projesi, konusunda Uzman Makine Mühendisleri tarafından hazırlanmalı ve montajı uzman teknik personel tarafından gerçekleştirilmelidir.
- Yakıt tüpü değişimleri gaz sağlayıcı firmaların uzman teknik personeli tarafından gerçekleştirilmelidir.
- Gaz yakan cihaz kullanan (LPG vb.) işletmeler için projesinden, montajına ve işletilmesine kadar olan tüm süreçlerin tanımlandığı bir düzenlemeye acilen ihtiyaç duyulmaktadır. Her yıl defalarca yaşanan patlama ve ölüm haberlerinin önlenebilmesi için derhal yönetmelik hazırlanmalı ve belirlenen ulusal kriterlere uygun kamusal denetimlerin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
“GEREKLİ ÖZENİN GÖSTERİLMEMESİNİN ACI BİR ÖRNEĞİ”
KMO ise yaptığı açıklamada, “İlk saptamalara göre; işyerinde bir gün önce, 50 kilogramlık bir LPG tüpü değişimi yapıldığı, bağlantı ve kaçak testindeki bir eksiklikten ya da açık unutulan bir ocaktan dolayı gaz kaçağı oluştuğu, Pazar günü kapalı olması nedeniyle bir gün boyunca süren bu gaz sızıntısı sonucunda, havadan ağır olan gazın alt alevlenme sınırına ulaşıldığı, buzdolabı ya da derin dondurucu gibi elektrikli motorla çalışan bir cihazın otomatik devreye girmesi/çıkması sırasında bir kıvılcımla tutuşarak patlamaya neden olmuş olabileceğidir” ifadelerine yer verdi.
Öte yandan patlamanın patlayıcı ve parlayıcı maddelerle çalışmada gerekli özenin gösterilmediğine dair acı bir örnek oluşturduğunun altını çizen KMO açıklamasında, son olarak, “Çalışanların, LPG tüplerinin güvenli taşınması, bağlanması çalıştırılması, izlenmesi konusunda KMO tarafından verilen eğitimleri alması sağlanmalıdır. İşyerleri, ortamda oluşabilecek gaz kaçağını algılayan dedektörle uyarı ve gaz akımını kesen kontrol sistemi gibi kimyasal süreç güvenlik sistemleri ile donatılmalıdır. Çalışanların eğitimleri tazelenmeli, algılama ve kontrol sistemleri yetkin ekiplerce düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Belediyelerin KMO ile daha sıkı iş birliği içerisinde olmasını, bu türden önlenebilir acı olayların bir daha yaşanmaması için, yetkin uzman havuzu ile her türlü teknik desteğe hazır olduğunu kamuoyuna saygıyla duyururuz” denildi. (İzmir/EVRENSEL)
