Fransa’da kritik seçim: "Aşırı sağa oy verme" çağrıları

Fransa’da Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) partisi açık ara ilk sıraya yerleşmesi sonrasında gidilen erken genel seçimlerin ilk turunda RN sandıktan daha da güçlenerek çıkarken, meclis çoğunluğu için kritik önemdeki ikinci tur pazar günü gerçekleştirilecek.

Seçimin ilk turunun düzenlendiği 30 Haziran’da, aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) partisi ve müttefikleri, geçerli oyların üçte birine karşılık gelen yaklaşık 10 milyon seçmenin oyunu toplamıştı. Aşırı sağcı ittifak yüzde 33.15 oyla birinci, sol partilerin oluşturduğu Yeni Halk Cephesi (NFP) ittifakı ise yüzde 28 ile ikinci sıraya yerleşmişti. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “Cumhuriyet İçin Hep Birlikte/Ensemble” ittifakı ise yüzde 20 oyla üçüncü sırayı almıştı.

İlk turda seçimin en büyük kaybedenleri, Macron ittifakına ilaveten, oy oranı yüzde 6,6’ya gerileyen merkez sağdaki Cumhuriyetçiler Partisi (LR) olmuştu.

501 MİLLETVEKİLİ BU PAZAR SEÇİLECEK

Fransa seçimlerinde meclisteki 577 sandalyeden 76’sı ilk turda sahiplerini bulurken kalan 501 sandalyenin kazananları, 7 Temmuz’da düzenlenecek ikinci turda belli olacak.

İlk turda seçim bölgelerinde yüzde 50 oy oranına ulaşarak belirlenen 76 milletvekilinden 39’u aşırı sağ, 32’si Halk Cephesi, 2’si Macron ittifakı ve kalan 3’ü merkez sağdaki Cumhuriyetçiler ve diğer sağ partilere ait oldu. İlk turda milletvekili seçilen isimler arasında Ulusal Meclis’te 28 Mayıs’ta Filistin bayrağını açarak 15 günlük men cezası alan Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) partili Sebastien Delogu ve aşırı sağcı lider Marine Le Pen de yer aldı.

Kalan 501 seçim bölgesinde düzenlenecek ikinci turda, ilk turda en az yüzde 12.5 oy oranı elde eden adaylar yarışabilecek ve en çok oyu alan aday milletvekili seçilecek.

MACRON YENİ İTTİFAK ARIYOR

Cumhurbaşkanı Macron, ilk tur sonuçları açıklandıktan kısa süre sonra “Bir oy bile RN’ye gitmemeli” diyerek, “Geniş, açıkça demokratik ve cumhuriyetçi bir birleşme” çağrısında bulundu. Macron’un bu taktiği aşırı sağın yanı sıra Halk Cephesi’nin RN’ye alternatif olarak iktidara gelmesine de karşı bir hamle olarak görülüyor.

Halk Cephesi’nin bileşeni olan Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) Partisinin Lideri Jean-Luc Melenchon da “İlkelerimize uygun olarak, hiçbir yerde RN’nin kazanmasına izin vermeyeceğiz” diye konuştu. Melenchon, ikinci turda RN’nin birinci, sol ittifakın ise üçüncü çıktığı her seçim bölgesinde adaylarını geri çekeceklerini bildirirken Macron cephesi ise aşırı sağın kazanma ihtimali olduğu seçim bölgelerinde “cumhuriyet değerlerine sahip” adayların desteklenmesi çağrısında bulundu. Böylece Macron cephesi, iş birliğini sağ ve merkez partilerle sınırlı tuttu.

MACRON’A TEPKİLER

Macron’un, Halk Cephesi kadar keskin bir duruş sergilememesi, ülke basınında da eleştirildi. Ülkenin önde gelen gazeteleri Humanite ve Liberation, seçimin ikinci turunda aşırı sağa karşı birleşilmesi gerektiği mesajını 2 Temmuz tarihli manşetlerine taşıdı.

Humanite gazetesi, kırmızı fonlu kapağında Macron’un fotoğrafıyla beraber “Çekil, Direndiğini Göster” çağrısına yer verdi. Gazete manşetinde, Macron’un belirsizlikten çıkıp RN’nin kazanma ihtimali olan tüm seçim bölgelerinde, arka sıralarda kalan adaylarının çekmesini talep etmesi gerektiği belirtildi.

July 1, 2024

Liberation gazetesi Macron’un resmine yer verdiği benzer bir manşette, “RN’ye Karşı Çekil, Direndiğini Göster” ifadesini kullandı. Gazetede, ortak bir stratejisi olmayan Macron kanadının bölündüğü, bunun seçimin ikinci turunda aşırı sağı güçlendirme riski taşıdığı değerlendirmesine yer verdi.

July 1, 2024

200’DEN FAZLA ADAY RN ALEYHİNE YARIŞTAN ÇEKİLDİ

Bu arada 306 seçim bölgesinde 3 aday ikinci tura kalırken halihazırda aşırı sağcı adayların kazanma şansını azaltmak için diğer partilerden 200’den fazla aday seçim yarışından çekildi. Macron’un “Cumhuriyet için hep birlikte” ittifakından 81, solcu Yeni Halk Cephesi ittifakından ise 127 aday, oyların bölünüp aşırı sağın avantaj sağlamaması için yarışı bıraktı.

Fransız basınına göre, 108 seçim bölgesinde ise 3’lü yarış devam edecek.

SON ANKETLER RN’YE KARŞI

Ifop şirketinin LCI kanalı için yaptığı anket sonuçlarına göre ise Fransızların yüzde 63’ü aşırı sağcı RN’nin Ulusal Mecliste salt çoğunluğu elde etmesine karşı.

Macron ittifakı seçmenlerinin yüzde 66’sı ikinci turda solcu adaydan yana oy kullanacaklarını belirtirken, cumhuriyetçi seçmenler ise yüzde 59 oranında aşırı sağcı adaya oy vereceklerini belirtiyor.

İkinci turda aşırı sağın salt çoğunluğu elde ettiği bir sonucun çıkması halinde ise Macron, aşırı sağcı bir başbakan atamak zorunda kalabilir. Fransa’da siyasi gelenekler kapsamında genel seçimlerinde ikinci turun ardından başbakan, 24 saat ile 48 saat içinde cumhurbaşkanına istifasını sunuyor. Bu kapsamda, 2024 Paris Olimpiyatları’na 1 aydan az süre kalmasına rağmen Başbakan Gabriel Attal’ın da istifasını sunması bekleniyor.

Sol ve merkez partilerin işbirliği stratejileri işe yaramaz ve aşırı sağ mecliste çoğunluğu sağlarsa RN’nin aday gösterdiği Jordan Bardella’nın başbakan olarak atanmasını gerekebilir.

CGT’DEN İŞÇİLERE: RN’YE KARŞI OY VERİN

Bu arada seçim tartışmalarına sendikalar da müdahil oluyor. Fransa’nın en büyük işçi konfederasyonu Genel Emek Konfederasyonu (CGT) “Aşırı sağa karşı” oy verme çağrısı yaptı.

Yayımlanan açıklamada, “Ulusal Birlik iktidarın eşiğindedir. Eşitsizlik, ayrımcılık, ırkçılık ve antisemitizm üzerine kurulu projesi Cumhuriyet değerlerini ayaklar altına almaktadır. Demokrasimizi tehdit etmektedir. Özgürlüklerimiz için, insanlığımız için, toplumumuz için, ekonomimiz için, her şey alt üst olabilir. Gelin hep birlikte aşırı sağa karşı demokratik bir cephe oluşturalım. Bu basit sloganla: Oy verin!  Her yerde tek bir oy pusulası: Aşırı sağa karşı. RN’yi yenebilecek konumdaki aday için bir oy” denildi.

“Evet, bu bazılarımızdan 7 Temmuz’da siyasi bir rakibe oy vermelerini istemek anlamına geliyor” denilen açıklamada, “Zor bir eylem, biliyoruz. Ancak çoğulcu ve barışçıl bir kamusal alanda birlikte yaşama yeteneğimizi korumak istiyorsak, ki bu herkes herkese karşı bir savaşta yok olup gitmez, elzem bir eylemdir” ifadeleri kullanıldı. Aksi takdirde, “Ertesi gün çok geç olacak” diye belirtildi. (DIŞ HABERLER)