Yangın raporu: Eksik denetimlerden doğan felaket

Diyarbakır Kent Koruma ve Dayanışma Platformu, Diyarbakır’ın Çınar ilçesi ile Mardin’in Mazıdağı ilçeleri arasında 20 Haziran’da meydana gelen ve 15 kişinin yaşamını yitirdiği yangına dair hazırladığı yeni raporu açıkladı. Diyarbakır Barosu Tahir Elçi Konferans Salonunda yapılan açıklamaya platform üyeleri katıldı. Rapor öncesi yapılan açıklamada daha önceki tespitler ve çağrılar yinelendi.

EREN: SAVCILIK ÖN RAPORU EKSİK GÖRDÜ

Platform Eş Sözcüsü Diyarbakır Baro Başkanı Nahit Eren, heyetlerinin ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin (DBB) yaptığı inceleme raporu ve gerekse soruşturma yürüten Çınar Cumhuriyet Başsavcılığının ilk raporunda yangının elektrik direkleri ve kablolarından kaynaklandığının somut olarak ortaya çıktığını söyledi.

“Yetkili kurum hakkında neden soruşturma yürütülmüyor?​” diye sorduklarını belirten Eren, savcılık makamının bu raporu eksik bulduğunu ve eksik yönlerin olduğunu ifade ederek, yeni rapor talebinde bulunduğunu aktardığını söyledi. Eren, “Teknik mesele olduğundan geniş rapor bekleniyor. Devletin pozitif yükümlülükleri var. Gerek önlem ve tedbirler gerek müdahale konusunda etkin bir soruşturma yürütülerek faillerin ortaya çıkarılmasıdır. Söz konusu kamu tarafından hizmetleri yerine getirirken eksik denetimlerden bu hususların ortaya çıktığını biliyoruz” diye konuştu.

"AFET BÖLGESİ İLAN EDİLSİN"

Raporu SES Eş Başkanı Yıldız Ok Orak okudu. Raporda yangın bölgesinde incelemeler yapıldığına dikkat çekildi. Çınar Cumhuriyet Başsavcılığının ön raporu, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinin açıklama ve raporu, ekolojik tahribat, sağlık açısından tahribatlarında yer aldığı raporda, bölgenin elektrik altyapısının düzeltilmesi ve onarılması, yangından etkilenen bölgenin ivedilikle afet bölgesi ilan edilmesi talebi için çağrı yapıldı.

ÇIKIŞ SEBEBİ: ELEKTRİK TELLERİ

Yangının çıkış sebebine ilişkin raporda şunlar yer aldı: “Heyetimiz tarafından yapılan gözlemler, yangına ilk müdahale eden görgü tanıkları ve köy sakinleriyle yapılan görüşmelerde, yangının elektrik tellerinden yayılan kıvılcımdan kaynaklandığı ifade edilmiştir. Tobînî (Köksalan) köy sakinlerinin ifadelerine göre olay gecesi öncelikle şiddetli bir rüzgarın oluştuğu, elektriklerin iki kez gidip geldiğini ve elektrik tellerinden kaynaklı yayılan kıvılcımları gördüklerini, bölgede başlayan yangının rüzgarında etkisiyle yayıldığı ifade edilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda elektrik direklerinin 1987 yılında kurulduğu ve 37 yıllık süreçte bakım ve onarım çalışmalarının yapılmadığı belirtilmiştir. Diyarbakır'ın Çınar ve Mardin'in Mazıdağı ilçelerine bağlı bazı köy yerleşim alanlarında yangının ertesi günü (21 Haziran 2024),  yaşanan yangın ile ilgili olarak yangının çıkış yerindeki direklere Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş ekiplerinin müdahalelerinin olduğu belirtilmiş ve bu durum görüntülerle tespit edilmiştir.”

Raporda yer alan tespitler şöyle: 

• Yangının çıktığı yerin ekili alan olduğu tespit edilmiştir. 
• İletim hatlarında birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu tespit edilmiştir. 
• Direkteki OG sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka sebebiyet verebileceği, birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu bu durumun atlamalara sebebiyet verebileceği, OG hatlarda ekili tarım alanlarında ağaç direkleri mevcudiyeti görüldü. Bu ağaç direklerin kullanılması uygun görülmediği,  hatların geçtiği güzergâhlarda direklerin etrafında yangına karşı bir önlem alınmadığı gözlemlenmiştir. 
• Direk diplerinde süs betonu olmadığı, otların direk dibinde biçilmediği tespiti yapılmıştır. OG (orta gerilim) hatlarının dibindeki ağaçların atlamaya sebebiyet verebileceği gözlemlenmiştir. 
• İzolatörlerdeki gevşek ve sıkı bağların tekniğine uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir. Şebekelerin bakım onarımı yapılmadığı teknik işletme sorumluluğu hizmetlerden yararlanılmadığı gözlemlenmiştir. 
• Parafudr olmayışı aşırı gerilimlerin oluşmasına dolayısıyla ark oluşumuna sebebiyet vermektedir. (Hat başlarında hat sonlarında ve Trafo girişlerinde mutlaka parafudr kullanılmalıdır).

Raporda, talepler şöyle sıralandı: 

• "Yangından etkilenen bölgenin ivedilikle Afet Bölgesi ilan edilmelidir.
• Yangınlara hızlı ve etkili bir şekilde müdahale edebilmek için acil durum planlarının güncellenmesi ve düzenli tatbikatlar yapılması gerekmektedir. Havadan müdahale kapasitesinin artırılması önemlidir.
• Elektrik altyapısının düzenli bakımı ve güncellenmesi, yangın risklerini azaltmak için hayati önem taşımaktadır.
• Yangından etkilenen bölge halkına ekonomik destek sağlanmalı ve psikolojik yardım hizmetleri sunulmalıdır.
• Çevre hakkı, temel haklar sisteminin bütünlüğü içinde değerlendirmelidir. Ulusal ve uluslararası çevre hukuku ve politikaları; çevrenin dünyanın her yerinde ve her koşulda korunması anlayışına dayanmalıdır.
• Yangından etkilenen ekosistemin yeniden yapılandırılması ve ağaçlandırma çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
• Hayvanların yangınlardan korunması için özel tedbirler alınmalı, yangın anında ve sonrasında hayvanların kurtarılması ve tedavi edilmesi için veteriner ekipleri hazır bulundurulmalıdır.
• Yaban hayatının korunması ve yangın sonrası ekosistemin yeniden dengelenmesi için projeler geliştirilmelidir.” 

(Diyarbakır/MA)

Özelleştirme ‘canavar bir tekel’ yarattı: DEDAŞ ‘ölüm hattı’ döşedi

DEDAŞ önünde açıklama: “Sorumlular hesap versin”