05 Temmuz 2024 13:38

İngiltere seçimleri: İşçi partisi tek başına iktidar

İşçi Partisi 400’den fazla milletvekili çıkararak tek başına iktidar oldu. Gazze katliamları seçimde etkiliydi. İşçi Partisi'nden bağımsız seçime giren 6 aday ve Corbyn de milletvekili seçildi.

Fotoğraf: Raşid Necati Aslım/AA

DÜNYA

Paylaş

Arif BEKTAŞ

İngiltere, İskoçya, Kuzey İrlanda ve Galler’den oluşan Birleşik Krallık’ta dün yapılan genel seçimlerde kesin olmayan sonuçlara göre İşçi Partisi 650 milletvekili olan parlamentonun 400’den fazla sandalyesinin kazanarak tek başına iktidar oldu. Parti rekor bir sayıda milletvekili kazanırken, 14 yıllık iktidarı sonlanan Muhafazakar Parti de tarihinin en büyük hezimetini yaşadı. 130 dolayında milletvekili çıkarabilen Muhafazakarlar oylarının önemli bir bölümünü ırkçı-faşist parti Reform UK’ye kaptırdı. Reform UK de 4 milletvekili çıkardı. İşçi Partisi eski Lideri Jeremy Corbyn ise bağımsız girdiği seçimde fark atarak yeniden milletvekili oldu.

"GAZZE MİLLETVEKİLLERİ" MECLİSTE

Seçimin temel gündemleri, başta sağlık hizmetlerinin çökertilmesi olmak üzere, hayat pahalılığı ve göçmen meselesi iken, Gazze’de İsrail’in yaptığı katliam da en çok tartışılan konular arasındaydı. Muhafazakar Parti’nin kayıtsız şartsız katliama destek vermesi, halkın büyük tepkisini çekti ve tarihin en büyük şamarını yedi.

İşçi Partisi’nin kazanması ise savaş karşıtlığından değil, alternatif olmamasının bir sonucu oldu. Seçim sürecinde İşçi Partisi’nin savaş karşısındaki tutumunu eleştiren yüzlerce bağımsız aday ortaya çıkmıştı. Kamuoyuna “Gazze adayları” olarak tanıtılan en az 6 milletvekili bağımsız olarak seçilirken, daha önce sadece 1 milletvekili çıkaran Yeşiller Partisi, savaş karşıtı söylemiyle milletvekili sayısını 4’e çıkardı. Oyların tamamının sayılmasından sonra daha fazla bağımsız milletvekilinin kazanması söz konusu olabilir. Birçok bağımsız aday çok az oy farkıyla kaybettiği görüldü.

STARMER 17 BİN OY KAYBETTİ

Zafer kazanan İşçi Partisi Lideri Keir Starmer başbakanlık konutunun yolunu tutarken, seçime girdiği Londra’nın Holborn and St Pancras bölgesinde 17 bin oy kaybetmesi dikkat çekti. Bu oyları bağımsız “Gazze adayı” Andrew Feinstein alırken, Starmer sadece 18 bin 884 oy alabildi. Bağımsız aday olan eski lider Corbyn ise Islington North bölgesinde 24 bin 120 oy aldı.

CORBYN’İN ZAFERİNİN ANLAMI

İşçi Partisi Eski Lideri Jeremy Corbyn, birkaç gazete dışında tüm gazeteler ve tüm diğer partilerin karşı kampanyasına rağmen büyük bir zaferle tekrar milletvekili seçildi. 2019 seçimlerine İşçi Partisi lideri olarak girdiğinde partisi, Corbyn için çalışmamış ve parti içinde “Balairci kanat” olarak bilinen kesim tarafından Corbyn’in kaybetmesi için kampanya yürütülmüştü. Genelkurmay Başkanı ilk kez seçimle ilgili bir yorum yaparak “Corbyn bir milli güvenlik sorunudur” demişti. İşçi Partili Eski Başbakan Tony Blair de “Corbyn’e oy verenlerin beyin nakli olması gerekir” ifadelerini kullanmıştı.

Son seçim kampanyasında da halkçı söylemleri ve kendisini sosyalist olarak tanımlaması karşısında sosyalizm karşıtı kampanyalar yapıldı. Sağlık, ulaşım, konut, eğitime daha fazla yatırım yapılmasını, zenginlerden daha fazla vergi alınmasını, özelleştirilen kamu kurumlarının tekrar kamulaştırılmasını, sosyal adalet talep eden ve savaşlara son verilmesini isteyen Corbyn’e karşı asılsız suçlamalar yapıldı. Bu politikaları halkın desteklemediği propaganda edildi.

Bütün bunlara rağmen Corbyn, en yakın rakibi İşçi Partisi’ne 8 bin oy farkı attı. Corbyn, göçmen Türk ve Kürt toplumu dahil, birçok kesimle birlikte çalıştı. Kazanması İşçi Partisi’ne karşı da kazanılan bir zafer anlamına geliyor.

BİR IRKÇININ DUMANLI HAVA FIRSATÇILIĞI

Daha önce çeşitli partiler kurarak ülkede ırkçı-faşist bir propaganda yapan Nigel Farage ise birkaç ay önce Reform UK’in başına geçerek seçimlere girdi. 8’inci kez girdiği seçimde sonunda milletvekili oldu. Reform UK da toplam 4 milletvekili kazandı. Oyları Muhafazakar Parti’den aldı. Muhafazakar Parti içindeki sağcı muhafazakar kesim, Farage’ın göçmen düşmanı politikalarına oy verdi. Daha önce Muhafazakar Parti içinde barınan bazı kesimler Reform UK’ye kaydı.

Farage, hayat pahalılığının yükselmesi, birçok hizmetin kesintilerle sınırlanmış olmasını kullanarak, tüm bunların sebebinin göçmenler olduğunu savundu. Muhafazakar Parti ve Başbakan Sunak, seçim propagandasının önemli bir bölümünü göçmenler üzerinde kursa da, oylarının Reform UK’ye kaymasına engel olamadı.

Muhafazakar Parti’nin savaş politikaları, kamu hizmetlerinde yaptığı kesintiler, yıpranmış bir iktidar partisi ve parti liderinin Hindistanlı olmasını seçim kampanyasında kullanan Farage, parti içindeki gerici ırkçı kesimlerin oylarını şimdilik aldı.

ESKİ BAŞBAKAN VEKİL SEÇİLEMEDİ

Birleşik Krallık tarihinin, 49 günle en kısa süreli başbakanlığını yapan eski başbakan Liz Truss milletvekili seçilemedi. Seçime katıldığı bölgede İşçi Partili aday kazanırken, Truss tarihe en başarısız, en az başbakanlık yapan ve başbakanlık yaptıktan sonra seçimi kaybeden kişi olarak geçti.

4 BAŞBAKAN HEZİMETİ

Liz Truss’ın yanı sıra daha önce Muhafazakar Parti’de başbakanlık yapan David Cameron, Boris Johnson ve Theresa May’in bölgeleri uzun süre sonra başka partilere geçti. Üçü de aday olmazken, yerlerine aday gösterilen 3 aday da kaybetti. Bu bölgeler daha önce Muhafazakar Parti’nin kaleleri olarak biliniyordu.

İŞÇİ PARTİSİ NEDEN KAZANDI?

14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarının yarattığı tahribat ve halkın yaşam standardının düşmesi İşçi Partisi’nin kazanmasında önemli rol oynadı. Seçmen de İşçi Partisi’nin sağlık, eğitim, ulaşım, göçmen politikalarının Muhafazakarlardan çok farklı olmadığını biliyor. Başka bir alternatif olmadığı için mevcut iktidardan kurtulmak için oy kullandı. Bunun bir göstergesi 'Gazze vekilleri'nin kazanması bir diğeri de Parti Lideri Starmer'in kendi bölgesinde oyların yarısını kaybetmesi oldu. İşçi Partisi, ülkenin tüm bölgelerinde oyunu arttırırken, Galler ve Londra’da ise oyu yüzde 2 düştü.

İSKOÇYA’NIN BAĞIMSIZLIĞI YİNE BAŞKA BAHARA

Bu arada parti içinde yaşanan yolsuzluk ve sorunlarla gündeme gelen İskoçya Ulusal Partisi (SNP) seçimde en başarısız çıkan partilerden biri oldu. Daha önce 45 milletvekili ile mecliste temsil edilen SNP, sadece 8 milletvekili elde etti. Seçimi kazanması durumunda İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılması için bağımsızlık referandumuna gideceğini vadeden SNP, İskoçya’yı bağımsızlığa taşıması da bilinmez bir tarihe ertelemiş oldu. SNP İskoçya’da yüzde 30 oy alırken, bir önceki seçime göre yüzde 20 oy kaybetti.

SINN FEIN’IN BAŞARISI

Sinn Fein ise Kuzey İrlanda tarihinde ilk kez İngiltere Parlamentosunda Kuzey İrlanda’nın en büyük partisi oldu. Daha önce her zaman İngiltere yanlısı Birlikçiler birinci parti oluyorlardı. Sinn Fein, 7 milletvekili çıkardı.