NATO ‘Ukrayna komutanlığı’ kuruyor: Savaş hamlesine barışçıl isim aranıyor
Salı günü başlayacak Washington’daki NATO zirvesinde Almanya’da kurulacak “Ukrayna komutanlığı”nın onaylanması bekleniyor. Ancak bu girişime “uygun bir isim” bulunabilmiş değil.
Fotoğraf: NATO
Dünyanın en büyük savaş örgütü NATO, 9-11 Temmuz’da ABD’nin başkenti Washington’da liderler zirvesini toplayacak. Zirve hazırlıklarına dair konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ittifakın Ukrayna için “bir komutanlık” oluşturacağını açıkladı. Komutanlık Almanya’da kurulacak. Ayrıca bir sivil NATO temsilcisi de Ukrayna’da görev yapacak. Ancak NATO yetkilileri Ukrayna savaşına NATO müdahalesini derinleştirecek ve savaşın büyümesi ihtimalini güçlendirecek bu hamleye isim bulmakta zorlanıyor.
ASKERİ YARDIM İÇİN KOMUTANLIK
Görevini Mark Rutte’ye devretmeye hazırlanan Stoltenberg, NATO zirvesiyle ilgili Brüksel’de bir basın toplantısı düzenledi ve AA’nın haberine göre, “Önümüzdeki hafta yapılacak zirvede, devlet ve hükümet başkanlarının Ukrayna için önemli bir paket, ilk NATO güvenlik yardımı ve Ukrayna’ya eğitim konularında anlaşmaya varmalarını bekliyorum. NATO, uluslararası güvenlik yardımının çoğunun koordinasyonunu üç yıldızlı bir general, Almanya’daki NATO karargahında ve İttifak’ın doğu kısmındaki lojistik noktalarda görev yapan yaklaşık 700 personel tarafından yönetilen bir komuta ile üstlenecek” ifadelerini kullandı.
Komutanlık, 50 ülkeden oluşan “Ukrayna Savunma Temas Grubu” çalışmalarının çoğunu devralacak.
Ayrıca NATO, Ukrayna’nın içine de üst düzey bir sivil yetkili yerleştirecek. Yetkili hem planlanan komutanlık hem de Brüksel’deki NATO karargahı ile bağlantılı olarak Ukrayna’nın uzun vadeli askeri modernizasyon gereksinimleri ve askeri olmayan desteğine odaklanacak.
Stoltenberg, 3 Temmuz’da Foreign Affairs’e yazdığı bir yazıda ise yeni girişimlerin Ukrayna savaşının yükününü ABD’den almak olarak açıkladı. NATO’nun bu savaşın doğrudan bir parçası olduğunu reddederken kullandığı ifadeler ise tam tersine bu durumu teyit eder nitelikte oldu. “Ukrayna’nın başarılı olabilmesi için NATO’nun daha fazlasını ve daha hızlı bir şekilde yapması gerekiyor” diye yazan Stoltenberg, “Halihazırda askeri desteğin yüzde 99'unun NATO üyelerinden, yaklaşık yarısının ABD’den ve diğer yarısının da Avrupa ve Kanada’dan geldiği göz önünde bulundurulduğunda bu değişiklik mantıklıdır. Ayrıca Ukrayna’ya ihtiyaç duyduğu öngörülebilirliği sağlamak üzere bir mali taahhüt üzerinde mutabık kalacağımızı umuyorum. Uzun vadede bu işin içinde olduğumuzu açıkça belirtmek istiyoruz. Ukrayna’ya desteğimiz ne kadar güçlü olursa, Putin bizi bekleyemeyeceğini o kadar çabuk anlayacak ve bu savaş o kadar hızlı sona erecektir.”
SAVAŞ HAMLESİNE BARIŞCIL İSİM BULMA SANCISI
Öte yandan NATO’nun yeni askeri hamlesi için “tüm üyelerini tatmin edecek” bir isim bulmakta zorlandığı belirtiliyor.
Reuters’a göre NATO yetkilileri başlangıçta “misyon” kelimesini kullandılar ancak bazı diplomatlara göre Almanya, “NATO’nun Ukrayna’ya asker göndereceği” anlamı yarattığı gerekçesiyle “misyon” kelimesinin kullanılmasına karşı çıkıyor.
En son gündeme gelen isim ise “NSATU” yani “Ukrayna için NATO Güvenlik Yardımı ve Eğitimi”. Böylece ittifak, savaş müdahalesini de yumuşak kelimeler arkasına gizlemeyi hedefliyor. Ancak bu ismi beğenmeyenler de var. Örneğin üst düzey bir NATO diplomatı “Tüm bu kısaltmalar kulağa komik geliyor ve siyasi bir anlam taşımıyor” eleştirisinde bulundu. Reuters’a konuşan diplomat, “Hâlâ arayış içindeyiz. Şu anda iyi bir isim bulmak için uğraşıyoruz” dedi.
Bu arada Wall Street Journal (WSJ) gazetesine konuşan ABD’li bir yetkili de “NATO müttefikleri Ukrayna’ya toplam güvenlik yardımının yüzde 90’ından fazlasını sağladığına göre, Ukrayna’nın şimdi ve gelecekte kendini daha iyi savunabilmesini sağlamak için yardımın koordine edileceği doğal yer NATO’dur” diyerek savaşın sadece Ukrayna ve Rusya arasında olmadığını bir kez daha teyit etmiş oldu.
Ancak ismi ne olursa olsun Washington’daki zirveyle birlikte Ukrayna savaşı NATO tarafından doğrudan koordine edilmeye başlanacak. Stoltenberg’e göre, ayrıca, NATO komutanlığının kurulması Ukrayna için “NATO üyeliğine bir köprü” oluşturacak.
WSJ, bu durumu “Ukrayna’ya üyelik teklif etmeksizin ittifaka katılma ihtimali” olarak yorumladı. Gazeteye göre, “Yeni girişimler aylardır geliştiriliyordu ancak Başkan Biden’ın perşembe günü Trump’la televizyonda yaptığı tartışmadaki zayıf performansı ve Trump’ın ABD’nin Ukrayna’ya harcadığı paradan şikayet etmesinin ardından yeni bir aciliyet kazandı.”
ÇİN’İ UNUTMAK OLUR MU?
Yeniden Stolterberg’in Foreign Affairs yazısına dönersek; NATO Sekreteri, zirvenin bir önemli gündeminin Çin olacağına işaret etti.
Zirvede NATO’nun özellikle de Hint-Pasifik bölgesindeki ortaklarıyla bağlarını derinleştireceğini yazan Stoltenberg, Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderlerini Washington’da ağırlamayı “sabırsızlıkla” beklediğini not etti ve “Birlikte otoriterliğe karşı duracak, küresel kuralları destekleyecek ve demokratik değerlerimizi şimdi ve gelecekte koruyacağız” dedi.
Daha önce Çin’i Ukrayna savaşını uzatmakla suçlayan Stoltenberg benzer ifadeler kullandı: “Rusya, Asya’daki otoriter dostlarının desteği olmadan bu savaşı sürdüremez. Sırasıyla İran ve Kuzey Kore, Rus teknolojisi ve askeri malzemeleri karşılığında Rusya’ya ölümcül insansız hava araçları ve top mermileri veriyor. Pekin ise Moskova'nın savaş çabalarına kritik bir destek sağlıyor. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, kamuoyu önünde, dünyanın barış için çabaladığına inanmasını istiyor. Ancak özel olarak, Moskova'nın füze, tank ve uçak üretmek için kullandığı yarı iletkenler ve mikroelektronik gibi ileri teknolojileri Rusya'ya göndererek çatışmayı körüklüyor.” (DIŞ HABERLER)
