08 Temmuz 2024 07:45

Evrensel'in manşeti | 500’ün işçi yüzü

Muazzam bir sömürü, devasa kârlar ve eriyen ücretler. Ama patronlara yetmiyor. Emeğe yönelik saldırılar daha da azgınlaşacak. Sermayenin güvencesi Saray iktidarı.

Fotoğraf: Birkan Bulut/Evrensel 

Paylaş

İktisatçı Erhan Bilgin 500 büyük sanayi firması araştırmasını Evrensel’e değerlendirdi. Muazzam bir sömürü, devasa kârlar ve eriyen ücretler. Ama patronlara yetmiyor. Emeğe yönelik saldırılar daha da azgınlaşacak. Sermayenin güvencesi Saray iktidarı.

PAZARI ONLAR YÖNLENDİRİYOR

İstanbul Sanayi Odasının açıkladığı 500 firma Türkiye’de elde edilen sanayi gelirinin yüzde 40’ını karşılıyor. 500 firma sektörlerin çoğunda satışların büyük kısmını gerçekleştiriyor veya pazarı yönlendiriyor. Enerjide yüzde 90, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 85, petrol arıtımında yüzde 100… Tekelci görünümündeler.

ÜCRETLER ERİDİ SÖMÜRÜ ARTTI

500 firmada işçilerin ücretleri ise AKP iktidarları döneminde her yıl ortalama yüzde 2.5 oranında azaldı. 2001 yılındaki ücret 100 kabul edilirse 2023’te 67 seviyesine indi. Aynı dönemde sömürü oranı ise yüzde 221’den yüzde 363’e yükseldi. İşçiler 100 birim ücret alırken kendi patronları için 363 birim değer yarattı.

İKTİDARIN SERMAYE SİYASETİ

Hiçbir kapitalist ekonomide işçi hareketi geri çekilmeden ve devletin şiddetli baskısı ile siyasi rejimin teşvikleri olmadan sömürü oranı bu kadar yükselemez. Zira 500 sanayi firmasını yöneten ailelerin ekonomik gücü, aynı zamanda politik hegemonya kaynağı. İktidar bu güçten bağımsız siyaset oluşturmuyor.

SALDIRILAR SERTLEŞECEK

Sabit sermaye yatırımları nedeniyle kâr hacimleri düşen patronlar şimdi çalışma rejiminde yeni ve sert tedbirlerin alınmasını istiyor: İşsizlik, esnekliğin yaygınlaştırılması, kıdem tazminatının sınırlanması, emek yoğunluğunun artırılması… İşçi sınıfının saldırıları püskürtmek için mücadele dışında seçeneği yok.

Türkiye iç pazarı, 500 firma aracılığıyla dünya kapitalist emperyalist sistemine bağlanıyor.

SASA, İŞÇİLERİ ASGARİ ÜCRETTE EŞİTLEDİ

Sendikasız işçilerinin haklarını sendikalılarla eşitledi, ücretlere zam yaptı, taşeronu kadroya aldı. İSO 500’de 20. sırada olan SASA’da bu adımlarla önce DİSK/Tekstil’i, sonra Petrol-İş’i tasfiye eden Erdemoğlu şimdi de tüm bölümleri tekstil-hazır giyim iş kolunda birleştirdi. İşçileri adım adım örgütsüzleştiren SASA patronu, işçileri asgari ücrette eşitledi.

DAĞIN ALTINDA, KELLE KOLTUKTA

İnsanca yaşanacak ücret ve çalışma koşulları için iş bırakan Eti Krom madeni işçilerden biri yaşananları şöyle anlattı: “Bak toz bulutu kalkan şu dağ! O dağın kilometrelerce altında çalışıyoruz. Kelle koltukta, kefen koltuğumuzun altında. Haklarımızı istiyoruz.”

ÜCRETLERE ZAM YAPILSIN, MESEM’LER KALDIRILSIN

Emek Partisi’nin çağrısıyla Sincan’da yapılan “Temmuz’da ek zam” mitingine yüzlerce kişi katıldı. Gençlerin katılımının dikkat çektiği mitingde, OSTİM’den işçiler ve çıraklar, KESK’e bağlı sendikalar ve emekliler taleplerini haykırdı. Dem Parti’nin de yer aldığı mitingde ücretlere temmuz zammı, vergide adalet ve MESEM’lerin kaldırılması talep edildi, mücadeleyi büyütme çağrısı yapıldı.

CMS’DE İŞÇİ KIYIMI YAŞANIYOR

Türkiye’nin en büyük jant üreticilerinden CMS Jant ve Makine Sanayi AŞ’de son yıllarda büyük bir işçi kıyımı yaşanıyor. İSO 500 sıralamasında 183. Sırada yer alan firmadan son 1.5 yılda 1000’i aşkın işçi ihbar hakları ödenmeden işten atıldı. Patronu protesto eden işçiler, işten atmaların yasaklanmasını istedi.

ÖNCEKİ HABER

Taşınan zeytinler tutunamadı! | Çepeçevre Yaşam

SONRAKİ HABER

AYM, bildiri dağıtan akademisyenin disiplin cezası verilmesini hak ihlali buldu

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa