Samsung işçilerinin ‘grev’ görüşmesi bugün: Ücret yoksa iş de yok

Hilal TOK

Güney Koreli teknoloji devi Samsung Group’ta, yaklaşık 6 bin 500 işçi şirketin kuruluşundan bu yana geçen yarım asırdaki süreçte en büyük grevi gerçekleştirdi.

Geçtiğimiz pazartesi günü Samsung Electronics'te montaj hattından çıkan binlerce işçi şiddetli yağmurun altında üç günlük bir grev örgütledi. Güney Kore’de benzeri görülmemiş bu büyük ölçekli grevin fitilini ateşleyen Samsung’un dayattığı düşük ücret zammı karşısında sendikanın ve işçilerin taleplerinde ısrarcı olması oldu. Çip tedarik zincirinin işleyişi tehlikeye atması yönüyle endişe duyulan bu grevde, geçtiğimiz ay ücret artışıyla ilgili müzakerelerin bozulmasının ardından, Samsung'un en büyük sendikalarından biri olan Ulusal Samsung Elektronik Sendikası (NSEU)’nın grev çağrısı yapmasıyla başladı. Sendikada Samsung Electronics'in toplam çalışan sayısının yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan 28 binden fazla işçi örgütlü. Ancak sendika, Qixing, Pingze, Tianan, Wenyang, Guiwei ve Guangzhou fabrikalarından 6 bin 540 sendika üyesinin greve katıldığını duyurdu. Yine de bunun kaçınılmaz olarak üretimi etkileyeceği vurgulandı sık sık. Başkan Yardımcısı Lee Hyeon-guk, bütün işçiler greve katılmasa da bu alanların üretimi etkileyecek alanlar olduğunu, "Proses otomasyonu ne olursa olsun, tesislerin bakımı ve yönetimi için insan gücüne ihtiyaç var. Yarı iletken prosesinde belirli bir noktada sorun meydana gelirse üretimin aksaması kaçınılmazdır çünkü üretimde bir sonraki adıma geçilemez” sözleriyle açıkladı. Anlaşma sağlanamadı ve bugün yeni bir görüşme yapılacak.

PERFORMANS PRİMİ HESAPLAMASI İŞÇİLER İÇİN CİDDİ SORUNLARDAN BİRİ

Açıklamalara göre, Samsung yönetimi ve sendika yönetimi arasında iki ana anlaşmazlık noktası var. Birincisi, ücret artışı çok düşük: sendika, şirketin önerdiği yüzde 5.1'lik artışı düşük bularak maaş artışının yüzde 6.5'e çıkarılmasını talep etti. İkincisi, performans primi sistemi: İşçi sendikası, Samsung Electronics'in performans primlerinin ölçüm standardını, ekonomik katma değere (vergi sonrası net işletme kârı eksi sermaye yatırımı) dayalı hesaplama ve LG Electronics gibi diğer şirketlerle aynı olan işletme kârına uygun biçimde hesaplanmasını istiyor. Performans primlerinde gerçek şu; Samsung’da ücretlerin yüzde 30’u performans priminden oluşuyor. Ancak işçiler daha önce prim alsa da şimdi yüzde 50’si prim alamaz duruma geldi. Yöneticilerin tümü ise prim almaya devam ediyor.  Bu sebeple işçiler performans primi standartlarının net ve şeffaf olmasını istiyorlar.

NSEU'nun sözcüsü, şirketin son 10 yıldır bir krizle karşı karşıya olduğunu söylediğini ancak şirketin bunu işçilerin taleplerini karşılamamak için bir bahane olarak kullanmaması gerektiğini belirtiyor.

İŞÇİLER GREVİN CESARET VERDİĞİNİN FARKINDA

Şiddetli yağmurun altında; Siyah sendika tişörtleri, yağmurluklar ve üzerinde “genel grev” yazan kırmızı saç bantları giyen işçilerin sloganı ise “Samsung ancak işçilere saygı duyduğunda bir numaradır” ve “Şeffaf bir performans primi sistemi istiyoruz” gibi sloganlar atıyorlardı.

İşçilere seslenen Sendika Başkanı Son Woo-mok, “İçeriden ve dışarıdan olumsuz görüşler alabiliriz, ancak şimdi burada durmanın tam zamanı. 2023 ve 2024'te ücret artışı gerektiği gibi sağlanamadı, adil ve makul bir ücret artışı talep ediyor ve performans primi adaleti için sistemin iyileştirilmesini talep ediyoruz.”

Kuşkusuz bu grev, greve katılanlar kadar Samsung Electronics'in 125 bin işçisine de cesaret verdiğini söyleyen işçilerden Bay A, “Bu grevde ben olmasam bile mutlaka başkaları yine olurdu. Ancak tek bir kişi bile diğer çalışanlara cesaret verir. Henüz sendikalı değilim, Ocka ayından beri işçiyim. Ancak burada olmanın yine de anlamlı olduğunu düşünüyorum” dedi.

TALEPLER KABUL EDİLMEZSE YENİ GREV KARARLARI ALINACAK

Sendikanın tutumu, talepleri karşılanıncaya kadar grev yapacağı yönünde. Şimdilik genel grev üç günlük planlansa da görüşmeler tıkanmaya devam eder, talepler karşılanmazsa bu üç günle sınırlı kalmayacaklarını, ayın 15’inden itibaren yeniden greve gideceklerini duyurdu.

Grevin devam etmesi durumunda çip krizi ve fiyat artışlarının kaçınılmaz olacağı öngörülüyor.

SAMSUNG TARİHİNDEKİ SENDİKA DÜŞMANLIĞI

Samsung’da işçiler 50 yılı aşkın süredir sendikasızdı. 1987'de hayatını kaybeden Samsung kurucusu Li Bingzhe’in bir açıklaması Samsung’daki sendika düşmanlığının derin tarihine işaret ediyor: "Gözlerim kirle kaplı olmadığı sürece sendikaların var olmasına asla izin vermeyeceğim.”

Şirket sendika örgütlenmesine karşın bugüne dek Güney Kore’deki pek çok sektör ve iş yerinden daha iyi ücretler yolunu da tercih etmişti. Ancak sendikasızlığın işçi hakları ihlali olmasına ilişkin yükselen tepkiler sonucu Samsung Grubu'nun Başkan Yardımcısı Mayıs 2020'de sendikasız yönetimin kaldırıldığını resmen ilan etmek zorunda kalmıştı. Aynı yıl bir çalışanın şirket belgelerine dair ifşalarında, “İşçi sorunlarıyla ilgili suçlamalardan kaçınmak için, sendika kurulmadan önce, öncü örgütleyiciler işten çıkarılmalıdır" ifadesi yer alıyordu.

Kore Üniversitesi Çalışma Enstitüsü'nde profesör olan Kim Seong-hee ise, basına verdiği demeçlerde “Kore, sendika kurulması kolay bir ülke değil" diyor ve bunu şöyle açıklıyordu: “Kore toplumunda askeri diktatörlük döneminden geçerken toplum genelinde sendika karşıtı duyarlılık oluştu ve bunu değiştirme fırsatı yoktu.”

Nitekim Güney Kore’de 2022 yılı itibarıyla sendikalaşma oranı yüzde 13,1 olup, OECD ortalamasının altında yer aldı.