Evrensel'in manşeti | İşte sanayi programı!

Maliye Bakanı Şimşek, Çinli otomotiv tekeli BYD’nin Manisa’da kuracağı fabrikayı “İşte sanayi programımız” diye sundu. BYD’nin parmak ısırtan büyümesinin hikayesi, Şimşek’in programının özünü ve hedeflerini gösteriyor: Teşviklerle, ucuz ve örgütsüz emek vaadiyle ülkeyi uluslararası tekellerin süper kâr alanına çevirmek..

İSTİLACI GİBİ

1 milyar dolar yatırım yapacağını açıklayan BYD, küresel elektrikli otomobil piyasasının yüzde 21’ine hakim. Tüm dünyaya istilacı gibi yayılıyor. Çin’de, Hindistan’da, Güney Kore’de, Hong Kong’da, Tayvan’da 130 bin işçiye üretim yaptırıyor. Şimdi en az 20 bin işçiyi daha sömürmek için Manisa’da.

KOLLARI HER YERDE

Dünyanın en büyük borsa baronunun patronu olduğu ABD’li Berkshire Hathaway, BYD’nin yüzde 10’una sahip. Şirketin yüzde 2.5 hissesi ise dünyanın en büyük gölge bankası BlackRock’ta. 10 trilyon dolarlık serveti yönetiyor. ABD bürokrasisiyle içli dışlı, siyasal ve finansal güçleri devasa, kolları her yerde.

KÂR MARJI YÜKSELİYOR

Şirketin 2019’da yüzde 1.3 olan kâr marjı 2023’te yüzde 5’i, net kârı 4.2 milyar doları gördü. Türkiye’nin en acımasız sermaye grubu Koç Holding işçi başı 19.3 bin dolar kâr elde ederken, BYD’nin kârı 31.5 bin dolar oldu. Şirketin patronu Wang Chuanfu da 19 milyar dolarla dünyanın en zengin 100’ü arasında.

GÜNDE 10 SAATE 345 DOLAR

Küresel tekel ve ortakları bu kârları elde etmek için adeta işçilerin suyunu sıkıyor: Ortalama ücret, günde 10 saat karşılığında 345 dolar, fazla mesailerle 690-900 dolar. Bu, Türkiye’deki otomotiv işçilerinin mevcut ortalama ücretinin çok altında. İşçiler ayda sadece 3 gün izin yapabiliyor. Sendika var ama kağıt üstünde.

OSB’LER, LİMANLAR, DEMİRYOLLARI VE ‘NİTELİKLİ’ İŞGÜCÜ

Anadolu’yu OSB ağlarıyla saracak, OSB’leri de ‘demir ağlarla’ limanlara bağlayacak strateji, küresel iş bölümünde Türkiye kapitalizmine yazılan vazife ve pozisyona uygun olarak yerli büyük sermaye tarafından da uluslararası sermaye tarafından da destek ve teşvik görüyor. Şimşek TÜSİAD konuşmasında bu stratejinin, Türkiye kapitalizminin ucuz emek ve yoğun teşvik temelli yatırım arayışının nehir yatağı olduğunu bir kez daha dile getirmiş oldu.

Sanayi Bakanı Kacır da Şimşek’in TÜSİAD sözlüsünden iki gün sonra, BYD’nin yatırımıyla ilgili konuştu. “Türkiye'nin sunduğu olanakları” anlatırken “Nitelikli işgücümüzü çok uzun konuştuk” diyordu. ‘Nitelikli işgücü’ dediği emeğin giderek ucuzluyor olması. Şimşek’in ‘talebi baskılamak’ diye ambalajladığı ücretleri baskılama stratejisiyle, Sanayi Bakanının Çinli patronlara ‘olanak’ diye anlattığı arasında doğrudan ilişki var.