Tüketici Birliği Federasyonu: Mevcut sağlık uygulaması, hasta haklarını açıkça ihlâl ediyor

Ramis SAĞLAM
İzmir

“Sağlıkta Dönüşüm Programı” adı altında yürütülen politikalar, hastaneleri ticarethaneye, hastaları müşteriye dönüştürmeye devam ediyor.

Dünya Sağlık Örgütü ve Türk Tabipler Birliği hekimlik yapabilmek için bir hastaya ayrılması gereken muayene süresinin en az 20 dakika olarak kabul edildiğini açıklamasına rağmen, ülkemizde birçok hastanede bu süre 4 dakikaya düşerken, hekimlere günlük yaklaşık 100 hasta randevusu dayatılıyor.

Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu tarafından geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen “Hastayız, Haklıyız!” başlıklı kamuoyu araştırması sonuçlarını gazetemize değerlendiren Tüketici Birliği Federasyonu Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu Başkanı Atılım Kabadayı ile mevcut hasta hakları ve son yayınladıkları kamuoyu araştırmasını konuştuk.

“HASTA HAKLARI İHLAL EDİLİYOR”

2024 yılının Mayıs-Haziran ayını kapsayan kamuoyu araştırması ile yurttaşların sağlık hizmetine erişimi konusundaki mevcut durumun tespitini amaçladıklarını belirten Kabadayı, ülkemizin taraf olduğu uluslararası belgeler, Anayasa ve hasta haklarına ilişkin ikincil düzenlemelerde tanımlanan hasta haklarının ağır şekilde ihlâl edildiğini söyledi.

Kamu sağlık kuruluşlarından randevu almakta yaşanan zorlukların önemli bir sorun olarak ortaya çıktığını söyleyen Kabadayı, “Hastanın sağlık kuruluşu ve hekimini seçmesine ilişkin temel hasta hakkını kullanamadığı görülüyor. Bir diğer önemli sorun da hekimin ilk kez gördüğü hastayı muayene süresinin standart gereği en az 20 dakika olması gerekirken; yüzde 82,8’i 20 dakikadan daha az muayene edilmektedirler. Daha önemlisi hastaların yüzde 41,4’ünün muayene süresi, 4 dakikayı geçmemektedir. Muayene sonrası hastanın yaptırması gereken röntgen, tahlil, görüntüleme ve benzeri tetkik işlemleri için randevu oluşturma sürecinde, ilk randevunun alınmasına nazaran daha az sorun yaşandığı tespit edilmiş olup katılımcıların yüzde 50,7’si, tetkikler için beklentisine uygun olmayan randevu aldıklarını bildirmektedirler.” dedi.

“KAMU SAĞLIK KURULUŞLARDAN HİZMET ALANLAR ÇOĞUNLUKTA”

Kamu sağlık kuruluşundan hizmet alanların, araştırmaya göre çoğunlukta olduğunun bir kez daha görüldüğünün altını çizen Kabadayı, “Katılımcıların yüzde 88,6’sı son altı ay içinde sağlık kuruluşundan hizmet aldığını belirtirken, bu kişilerin yüzde 72,6’sının kamu, yüzde 27,4’ünün özel sağlık kuruluşundan sağlık hizmeti aldıkları görüldü. Acil olmayan sağlık sorunu için kamu sağlık kuruluşundan hizmet almak isteyenler yüzde 67,9’luk bir oranla MHRS sistemi üzerinden randevu almayı tercih etmektedirler. Randevu alma sürecinde katılımcıların yüzde 51,4’ü sorun yaşadığını, sorun yaşayanların da yüzde 37,5’i beklentisinden daha uzak randevu tarihi verildiğini bildirmektedir.” bilgisini paylaştı.

SAĞLIK KURULUŞU VE HEKİMİ SEÇME HAKKI

Katılımcıların sağlık hizmeti alacakları kuruluşu ve hekimi seçme haklarını büyük oranda kullanamadıklarını tespit ettiklerine dikkat çeken Kabadayı, “Gelir düzeyinin düşüklüğü hastalık dışında düzenli sağlık kontrolü veya taramasında da kendini göstermektedir. Katılımcıların 65,7’si hastalık dışında sağlık kontrolü yaptırmadıklarını belirtmektedirler. Yüzde 44,4’ü tercih ettiği hekimden randevu alamadığını ifade ettiler. Diğer olumsuz seçenekler ile birlikte değerlendirildiğinde bu hakkın kullanımının büyük ölçüde ihlâle uğradığı görüldü” dedi.

YOKSULLUK VE EĞİTİM BELİRLEYİCİ

Araştırmaya katılanların yüzde 61,4’ünün erkek, yüzde 38,6’sının kadınlardan, yüzde 42,9’u 55-64, yüzde 22,1 65 yaş üzeri, yüzde 20,7’si 45-54 yaş arasındaki yurttaşlardan oluştu. Kamuoyu araştırmasında hane halkı geliri bakımından; yüzde 46,4’ü 17.725,19 -57.736,17 lira arasında iken yüzde 21,4’ü 57 bin 736 lira ile 75 bin lira gelire sahip olduğunu ortaya koydu. Yine katılımcıların yüzde 57,1’i üniversite, yüzde 20’si yüksek lisans, yüzde 12,9’u lise iken yüzde 55’i emekli, yüzde 20’si beyaz yakalı çalışan, yüzde 13,6’sı serbest meslek sahibi olduğu belirtildi.