Petrol üretim hırsı işçileri canından ediyor

Elif Ekin SALTIK
Diyarbakır

Şırnak’ta Gabar Dağı’ndaki Şehit Aybüke Yalçın Petrol Arama Sahası’nda sondaj kulesinin devrilmesi sonucu 4 işçi enkaz altında kalmış, 3 işçi çalışmaların ardından kurtarılmıştı. Mühendis Mehmet İrfan Güler ise hayatını kaybetti.

2023 yılının son gününde Gabar Dağı’ndaki istasyonu ziyaret eden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Gabar’da günlük petrol üretiminin 30 bin varile ulaştığını belirtip “Önümüzdeki 3 ayda Şırnak, Türkiye’nin en büyük petrol üreten ili haline gelecek. 2024 yılı sonuna geldiğimizde, 100 bin varil üretim hedefine ulaştığımızda da açık ara Türkiye’nin bir numaralı petrol şehri olacak” sözlerini sarf etmişti. Yaşanan iş cinayeti ise Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPOA) işçilerinin çalışma koşullarını, petrol çıkarma hedefine ulaşmak için işçi sağlığı ve iş güvenliğinin hiçe sayılışını ve yaşanan baskıları yeniden gündeme getirdi.

ARAZİ KOŞULLARI ZOR, İŞÇİLERİN KOŞULLARI KÖTÜ

İşçilerin çalışma koşullarına dair konuştuğumuz Türkiye Petrol, Kimya ve Lastik Sanayii İşçileri Sendikası (Petrol-İş) Batman Şube Başkanı Veysel Kartal, bölgenin coğrafi yapısının zor olduğuna dikkat çekti. İşçilerin ağır arazi koşullarında çalıştığını ifade eden Kartal, petrol çıkarılan alanın kent merkezinden uzakta, dağ başında olduğunu, işçilerin yolların sıkıntılı olduğu alanlarda çalıştığını dile getirdi. TPAO işçilerinin otellerde konaklamak zorunda kaldığını belirten Kartal, “Her gün minibüslerle gidip geliyorlar, 2 saati bulan ulaşım süreçleri var. Bazı yerlerde de kampta, barakalarda kalıyorlar, yani sosyal hayattan uzak bir yaşam içindeler” dedi.

"ŞU ANKİ SONDAJ VE ARAMA FAALİYETİ TPAO’NUN TARİHİNDE YOK"

İşçilerin ücretlerinin de çok düşük olduğuna dikkat çeken Kartal, şöyle devam etti: “20 gün çalışma, 10 gün istirahat şeklinde çalışıyor arkadaşlar. 20 gün ailelerinden uzakta, dağın başında emek mücadelesi var. Bunun verdiği bir moral bozukluğu sıkıntıları da artırdı. Verdiği emek karşılığında aldığı ücret düşük olunca moral motivasyonu daha da düşüyor. Bu durum çalışma alanına da yansıyor. Yalnız buradaki temel problem TPAO’nun önüne konulan yıl sonu 100 bin varil hedefi olabilir. TPAO’nun tarihinde hiçbir zaman olmayan bir sondaj ve arama faaliyeti var, yıl sonu hedefine ulaşmak için. Şu anda 45 bin varil civarında bir üretim var. Bunun sonucunda da böylesi bir olay yaşanıyor. İş güvenliği kuralları da çok görülmemeye, gözden kaçmaya başlıyor. Burada oluşan sorun daha önce varmış ama bir obruk oluşması tek bir hataydı. Burada sondaj yaparken altta aşınmalar oluyor. Bu aşınmalar zamanla yer altında mağaralar, boşluklar oluşturuyor. Toprak yüzeyden dibe doğru gidiyor. Dünkü olayda da 8-9 metre civarında bir göçük oluyor, 38 ton ağırlığında 48 metre yüksekliğine. Ve bir dakika bile olmayacak bir süre içerisinde devriliyor.”

"SON 2-3 YILDA 8 İŞÇİ ÖLDÜ"

Dört ay önce yine aynı şirketin Diyarbakır sahasında bir işçinin iş cinayetinde hayatını kaybettiği bilgisini veren Kartal, son 2-3 yıl içerisinde aynı iş yerinde ölümlü kaza sayısı 8 civarında olduğunu söyledi. “Yani hemen hemen her yıl birkaç ölümlü kaza var bu iş yerinde” diyen Kartal, “Burada amaç yıl sonu hedeflerine ulaşmak. Daha önce bu işleri TPAO yapıyordu ama özelleştirildi, sondaj ve kuyu tamamlama işini bir alt şirket kurup oraya devrettiler. Kamu sermayeli ama özel sektör mantığıyla çalışan bir yer. Personelinin kalifikasyonu yeterli düzeyde değil. Eğitimler yeterli değil, iş güvenliği önlemleri alınmıyor, bundan kaynaklı da sorunlar yaşanıyor. TPAO bünyesinde bu kazalar neredeyse yok denilecek kadardı, hafif yaralanmalı kazalar bile nadirdi. Şimdi hemen hemen herkeste iş kazasından kaynaklı iş görmezlik durumu var. Ayak kopması, kırılması, yaralanması var. Bu da ‘hadi hadi’ mantığı ile çalışmadan kaynaklanıyor” dedi.

"İHMAL VAR, GÜVENLİK ÖNLEMİ YOK"

Burada asıl temel problemin uzun çalışma süreleri olduğunun altını çizen Kartal, “Tedbirsizlik var, ihmal var, hedefe ulaşmak adına gözü kara bir şekilde çalışma var. Hayatını kaybeden genç bir mühendis, birilerinin siyasi hedeflerine ulaşması adına hayatını kaybetti” dedi.

Kartal Petrol-İş taleplerini şu şekilde dile getirdi: “Aslında olması gereken çalışma sürelerinin kısaltılması. Konaklama ve ergonominin artırılması, saha kontrollerinin artırılması, saha kontrollerinin, iş güvenliği denetimlerinin bağımsız şirketler tarafından daha fazla yapılması, kendileri yapıyorsa buna daha fazla önem verilmesi. Kule bakımlarında 3-4 yılı aşan bakımlar var, kule bakımlarının bir an evvel yapılması…”

Gabar'da sondaj kulesi devrildi: Bir mühendis hayatını kaybetti