Kanun teklifi komisyonda onaylandı | “Ötanazinin sınırları genişletiliyor”

Eylem NAZLIER
İstanbul

Sokak hayvanlarının öldürülmesinin önünü açan “Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” önceki gece TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda AKP ve MHP milletvekillerinin oyları ile kabul edildi. Tepkiler üzerine komisyondaki iktidar sözcüleri görüşmeler sırasında “ötanazi” uygulamasını tekliften geri çektiklerini açıklamışlardı. Teklifin onaylanan son halinde ise ötanazi tehdidi ortadan kalkmıyor; uygulamaya dair inisiyatif veteriner hekimlere yükleniyor. Ötanazi uygulamayı reddeden belediye görevlilerine ise 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası getiriliyor.

“ÇERÇEVE GENİŞLETİLİYOR”

Teklifin son halini Türk Veteriner Hekimler Birliği Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan gazetemize değerlendirdi. Teklif ile eski kanunda yer alan ancak zorunlu hallerde uygulanan ötanazi şartlarının yeniden gündem edilerek altının çizildiğini ifade eden Arslan, diğer maddelerle de uygulamanın genişletilmesinin ve sınırlarının ötanazi uygulamasının sınırlarının belirsizleştirildiğini ifade ediyor:

“Yeni tasarıda ötanaziyle ilgili bir madde çıkarıldı ama daha önce kanunlarda olan fakat nadiren uygulanan bir maddenin altı çizildi. Tasarıdaki bazı anlaşılmaz veya geniş tanımlamalarla ötanazinin çerçevesi genişletiliyor ve öldürmenin yolu açılıyor.”

“ÖTANAZİ YETKİSİNDE SINIRLAR BELİRSİZLEŞİYOR”

Tasarıdaki diğer maddeler ile veteriner hekimler dışında ötanazi kararı verebilecek mekanizmaların oluşabilmesine imkan tanıyan belirsizlikler yaratıldığına dikkat çeken Arslan, “Mevcut yasa, ötanazinin sadece veteriner hekimlerin takdiriyle yapılabileceğini belirtiyor. Ancak yeni tasarıda ‘kanuni gerekçeler’ denilerek veteriner hekimlerin dışında başka yetkililerin de bu kararı alabileceği endişesi yaratılıyor. Bu hayvanların toplatılıp itlaf edilmesini önünü açabilir” uyarısında bulunuyor.

“SALDIRGANLIK KRİTERİ NET DEĞİL”

Veteriner hekimlerin 5 yıl boyunca hayvan refahı üzerine eğitim aldığını vurgulayan Prof. Dr. Arslan, “Veteriner hekimler, sadece ağır hasta ve hayati fonksiyonları geri döndürülemeyecek durumda olan hayvanlar için ötanazi kararı veriyor. Sağlıklı bir hayvanın öldürülmesi veteriner hekimler için büyük bir travmadır” dedi.

Yeni tasarıda ötanazi öngörülen “saldırgan hayvanlar” tanımlamasına dair de belirsizlikler oluşturulduğunu ifade eden Arslan, “Saldırganlık kriterleri net değil. Hangi testler sonrası bu karar verilecek? Bu veteriner hekimler için ciddi bir etik sorun yaratıyor” ifadelerini kullandı.

“BELEDİYELERİN YÜZDE 75’İNDE BARINAK YOK”

Yeni tasarının belediyelere 2028 yılına kadar barınak yapma zorunluluğu getirdiğini belirten Arslan, “Ülkemizde belediyelerin yüzde 75’inde barınak yok. Bir taraftan da hapis cezası tehdidi var. Barınak olmasa da belediyeler hayvanları toplamak zorunda. Sonuç bu hayvanlar ya hastalanacak ya da öldürülecek. Bu, belediyeler ve veteriner hekimler için ciddi bir ikilem yaratıyor” dedi.

Yeni tasarıyla veteriner hekimlerin yaşadığı sorunların da katlanacağına dikkat çeken Arslan, “Belediyelerde görevli veteriner hekimler zaten mobbing, işten atılma tehdidi ile karşılaşıyordu. İntihar vakaları dahi yaşandı. Yeni yasa veteriner hekimler üzerindeki baskıyı artıracak” dedi. Yeni tasarının gözden geçirilerek suistimale kapalı hale getirilmesini isteyen Arslan, “Hayvan refahı ve kamu sağlığı için yasalar net ve adil olmalı” dedi.

“YENİ ÖTANAZİ” GİTTİ, “ESKİ ÖTANAZİ” GELDİ

İktidar gelen tepkiler üzerine komisyon görüşmeleri sırasında ötanazi uygulamasının paketten çıkarıldığını açıkladı. Ancak yapılan son değişiklik hayvanlara ötanazi uygulamasının kalktığı anlamına gelmiyor. Pakette “Bakımevine alınan köpeklerden insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen tedbir uygulanır” deniliyor.

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında “Hayvanlara ötanazi yapmak yasaktır” deniliyor ancak maddenin devamında “ancak” denilerek istisnalar sıralanıyor:

• “Hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında,
• Akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda,
• Davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilir. Ötanazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.”

BELEDİYE GÖREVLİLERİNE HAPİS YOLU

5199 sayılı Kanun’un ek 1’inci maddesini düzenleyen teklifin 13. maddesi ile ise köpekleri öldürmeyen belediye görevlileri hakkında hapis cezası verilmesinin önünü açtı:

“Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yirmi beş bini aşan belediyeler bakımından, geçici 4’üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için sarf etmeyen ya da bu kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.”

Teklife ilişkin konuşan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da sahipsiz köpek düzenlemesine uymayan belediyeler için 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörüldüğünün altını çizdi.

SEYHAN BELEDİYE BAŞKANI: NASIL KIYARIZ BUNCA CANA?

Seyhan Belediye Başkanı Oya Tekin de sokak hayvanlarına yönelik katliam yasasına ilişkin açıklamalarda bulundu. Tekin, yasa teklifinin belediyelerle dahi konuşulmadığına dikkat çekerek “Hadi köpekle konuşamazsınız da belediyeyle niye konuşmazsınız?​” diyerek tepki gösterdi.

Sosyal medya hesabından açıklama yapan Tekin “Ölümden çözüm olmaz. Üç evlat annesiyim. Evladı köpek saldırısına uğrayan kardeşlerimin yarasını derinden hissediyorum. Somut yasa teklifinin ise halkımızı inanılmaz derecede kutuplaştırdığını görüyorum. Bunca itiraz varsa demek ki yanlış bir iş yapılıyor. Bizimle konuşmadan bize ‘öldür’ emri verenler; elinizi vicdanınıza koyun. Akli melekelerimizden nasıl şaşarız? Nasıl kıyarız bunca cana?​” diye konuştu.

Sokak hayvanlarını öldürme yasası AKP ve MHP oylarıyla komisyondan geçti