Vakıf üniversitelerinde harçlara fahiş zam: Okumakta da geçinmekte de zorlanıyoruz

Berfin Bağdat KOCA
İstanbul

Üniversitelerde yeni akademik yıl zamla açılacak. Özel ve vakıf üniversitelerinin yeni akademik yılda harç ücretleri için açıkladıkları yüksek zam oranları, öğrencileri ve velileri zor durumda bırakıyor. Öğrenciler, harçlara yapılan fahiş zamların yanı sıra yeme-içme ve barınma konusunda da zorlanıyor. Koç, Aydın, Beykent, Yeditepe ve Doğu Akdeniz Üniversitesi öğrencileri fahiş zamların etkilerini gazetemize anlattı.

"HER YIL İKİYE KATLANDI"

Koç Üniversitesinde geçtiğimiz yıl psikoloji bölümünün yüzde 50 burslu fiyatı 240 bin TL iken bu yıl yüzde 71 zamla harç ücreti 412 bin TL’ye yükseldi. 3. sınıf psikoloji bölümü öğrencisi okula girdiği yıl 60 bin TL ödediği harç ücretinin sonraki her yıl ikiye katlandığını söyledi. Tercih yaparken, fiyatların bu şekilde zamlanacağını tahmin etmediğini anlatan öğrenci “O yüzden şimdi ailem okul ücretimi ödemekte çok zorlanıyor. Elbette içinde bulunduğumuz ekonomik koşulların yapılan zamlara büyük bir etkisi var ancak eski girişli öğrencilere yapılan zam oranlarının olması gerekenden çok daha fazla olduğunu düşünüyorum. Sonuçta biz bu okulu seçerken tercih yaptığımız yılın fiyatlarına bakarak tercih yaptık” dedi.

"ARKADAŞIM OKULU BIRAKTI"

Harç ücretlerine yapılan fahiş zamlar nedeniyle geçtiğimiz dönemlerde yüzde 50 burslu olan bir arkadaşının okulu bırakmak zorunda kaldığını anlatan öğrenci “Yüzde elli burslu olan öğrencilerin birçoğunun ailesinin maddi durumları çok iyi değil. Çoğu aile çocuklarının iyi bir eğitim alması için tüm imkanlarını seferber ediyor. Ama bazen tüm çabalara rağmen bu zamlar nedeniyle harç ücretini ödeyemiyorlar” dedi.

"YURT ÜCRETLERİ DE ÇOK YÜKSEK"

Bir buçuk yıl okul yurdunda kaldıktan sonra iki arkadaşıyla beraber eve çıktığını anlatan öğrenci “Eve çıkmaya karar verdiğimiz dönem yurt fiyatları ciddi bir artış göstermişti. O süreçte yurtta kalmanın maliyeti eve çıkmakla aynı seviyeye geldiği için biz de eve çıkmayı tercih etmiştik. Şu an ev kiramız 20 bin TL. Yüzde 25 sınırı kaldırıldığı için büyük ihtimalle yeni dönemde kiramız iki katından fazla zamlanacak” diye konuştu. Üniversitede tam burslu ve burssuz olan öğrencilerin yanı sıra yüzde 50 burslu olan öğrencilerin en dezavantajlı grup olduğunu düşünen öğrenci “Yüzde 50 burslu bir öğrenci olarak okuldan burs almıyorum, ailemden aldığım harçlık ve KYK bursu ile bir şeyler yapmaya çalışıyorum. Burslu öğrencilere verilen burs yeterli olmamasına rağmen okul içinde geçinmelerini sağlıyor. Burssuz öğrencilerin birçoğunun maddi durumu iyi olduğundan pahalılıktan bizim kadar etkilendiklerini düşünmüyorum” dedi.

"YEMEKHANE KÖTÜ, KANTİN LÜKS"

Her gün dersi olduğu için bir ya da iki öğününü okulda yemek zorunda kaldığını anlatan öğrenci “Okul yemekhanesinin fiyatları uygun ancak yemekhaneden her yemek yiyişimde midem rahatsızlanıyor. Yemeklerde kullanılan gıdalar kalitesiz ve hijyenik değil. Yemekhane dışındaki seçenekler çok pahalı, şehir içindeki bir lokantada yemekten hiçbir farkı yok. Fiyatlara rağmen hassas bir midem olduğu için pahalı olan yerleri tercih etmek mecburiyetindeyim. Bu durum benim açımdan maddi olarak çok zorlayıcı oluyor. Koç Üniversitesinde yeme-içme için şehrin lüks bir yerinde vakit geçiriyormuşçasına para harcamamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

"ÇALIŞMAK ZORUNDA KALIYORUM"

Beykent Üniversitesi Sosyoloji Bölümünün yüzde 75 burslu fiyatı geçen yıl 96 bin TL iken, bu yıl 140 bin TL’ye yükselmiş. Beykent Üniversitesi 2. sınıf sosyoloji bölümü öğrencisi, okul masrafları için ailesinin yardımcı olduğunu ama her şey çok pahalı olduğu için çalışmak zorunda kaldığını anlatıyor. Dizi setlerinde kamera arkasında çalıştığını ama çalışma günleri ve saatleri belirsiz olduğun için çok zorlandığını anlatan öğrenci “Bu zorlu ve uzun saatler çalışmamım karşılığı olarak aldığım ücret yeme içme ihtiyacımı bile karşılamıyor” dedi.  Okulunun hem eğitim hem de sosyal olarak yetersiz olduğunu düşünen öğrenci “Alanımda yeterli eğitim almış olarak mezun olabileceğime inanmıyorum. Alanımda başarılı olmak için okul dışında da eğitim almalıyım ancak çalışmam gerektiği için okul dışı aktivitelere zamanım kalmıyor” dedi.

"YEMEK VE KAHVE EVDEN"

Aydın Üniversitesinde Moda Tasarımı Bölümünde öğrenim gören Feyza hem okul içindeki hem de okul çevresindeki mekanların çok pahalı olduğunu söylüyor. Yemeğini ve kahvesini olabildiğince evden götürmeye çalıştığını anlatan Feyza “Geçen yıl yüzde elli bursla 36 bin TL olan bölüm harcım bu yıl 60 bin TL’ye çıktı” dedi. Ailesinin yükünü azaltmak için staj yaptığını anlatan Feyza, “Haftada bir gün staja gidiyorum ve 500 TL alıyorum. Haftanın geri kalanını 500 TL ile geçirmeye çalışıyorum” diye konuştu.

"YEMEKLER PAHALI VE LEZZETSİZ"

Yeditepe Üniversitesinde Gastronomi Bölümü öğrencisinin 2022’de 57 bin TL olan harcı 2023’te 89 bin TL’ye çıkmış. Yeni dönem zammı henüz belli değil. Her yıl ödeme dönemine kadar birikim yaptığını, birikim yaparken de zorlandığını aktaran öğrenci “Aldığım burslar sadece temel ihtiyaçlarımı karşılamaya yetiyor. Stajı sebebiyle bir otelde haftada 5 bin TL’ye 50 saat çalışmak zorunda kalıyorum” dedi. Okuldaki yeme/içme yerlerinin tamamının okulun şirketine ait olduğunu, yemeklerin lezzetsiz ve fiyatlarının ise fahiş olduğunu aktaran öğrenci “Derece bursumdan dolayı aldığım yemek bursum sadece bir ana ve yan yemeği kapsıyor. Çorba ya da meyve almak istediğimde ödeme yapmam gerekiyor. Ben de dahil birçok öğrenci yeme-içme için okul dışındaki mekanları tercih ediyor” dedi.

KKTC’DE YÜZDE 100 ZAM

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) bulunan Doğu Akdeniz Üniversitesinde, 2023-2024 eğitim yılında yeni medya ve gazetecilik bölümünde yüzde 50 burslu okuyan öğrenciler için olan fiyatlar, geçen yıl 32 bin TL iken bu yıl peşin fiyatı 72 bin TL’ye, taksitli fiyatı ise 85 bin TL’ye yükseldi. 2. sınıf gazetecilik öğrencisi, anne ve babasının asgari ücretle çalıştığını, peşin ödemeleri zor olduğu için geçtiğimiz yılın ücretini taksitli ödediklerini belirterek “Yapılan zamlardan sonra öğrencilerin tepkilerine rağmen geri adım atılmadı” dedi.

EYLEMLER, FAHİŞ ZAMMI GERİ ALDIRDI

Son dönemde vakıf üniversitelerinin yaptığı fahiş zamlara karşı öğrenciler ve aileleri çok sayıda eylem yaparak zamların geri alınmasını istedi. 2022’de Doğuş Üniversitesi, ‘Eğitim hayatın boyunca eğitim ücretlerine yıllık artış yüzde 5’i geçmeyecek’ diye reklamlar yaptığı ve öğrencilere bunun garantisini verdiği halde harçlara yüzde 250’yi aşan zam yapmıştı. “Müşteri değil, öğrenciyiz” diyerek zamları protesto eden öğrenciler ve ailelerinin eylemleri sonuç vermiş, okul yönetimi harç ücretlerinde indirim yapmak zorunda kalmıştı.

750 BİN ÜNİVERSİTELİ ÖZELDE

• 6 milyon 950 bin: Üniversitede okuyan öğrenci sayısı
• 6 milyon 204 bin: Devlet üniversitelerinde okuyan öğrenci sayısı
• 735 bin 433: Vakıf üniversitelerinde okuyan öğrenci sayısı
• 10 bin 631: Vakıf meslek yüksekokullarında öğrenim gören öğrenci sayısı