Fırtına Kuşları: Çarlık Rusyası’na karşı işçi sınıfının mücadelesi

Hasan AKARSU

İşçi Yazar L. Ostrover, Fırtına Kuşları romanında, Rus işçi sınıfının gelişmesini, 19. yüzyıldan başlayan Çarlık rejiminin karanlık olaylarını, Ekim Devrimi gerçekleşinceye kadar tüm acımasızlığıyla yansıtır. 1870-1880’de işçi sınıfının ortaya çıkışını, kadın-çocuk emeği sömürüsünü ve örgütlenmeleri işçi Alekseyev’in öncülüğünde anlatır. Dört fırtına kuşu olarak adlandırır öncü işçileri: Alekseyev, Viktor Obnorskiy, Stephan Halturin ve Dokumacı Pyotr Anisimoviç.

Yazar, sosyal demokrasinin önemine değinirken ekonomik savaşımın yeterli olmadığını, işçi örgütlenmesinin ve partinin gerekliliğini savunur. Çeviren Özgür Metin Demirel de “İşçilerin kurtuluşu kendi eseri olacaktır” vurgusunu yapar. Çar, köylülerin topraklarını alarak onları topraksız bırakır. Ağalara ve fabrikatörlere karşı bir savaşım başlar. İşçilerin evlerindeki toplantılarda aydınlanma çalışmaları yapılırken polis evi basar, ilk götürülen işçi Alekseyev’dir. Uzun süre hücrede tutulur, işkence görür. “Şafak söktü, pek yakında güneş de doğacak” der. Köydeki yaşamını, çocukluğunu anımsar. Ekmeği kentte aramaya çıkar. Günde 16-17 saat çalıştırılır. Yıl 1873 ve kendi kendine okuma yazmayı öğrenir. Tornton’da işçileri örgütleyip savaşıma katarlar. Narodnikler köylüyle devrimi savunurken, Alekseyev işçilere güvenir. Birçok hapishaneye götürülür, iki yıl tutuklu kalır. Savunmasını kendi hazırlayıp mahkemede ses getirir. Vatan hainliğiyle suçlanıp elli arkadaşıyla birlikte cezalandırılır. Angarya cezasından sonra da Sibirya’ya sürgüne gönderilir. Savunması çoğaltılıp her köşeye ulaştırılır: “…Ve süngülerle korunan despotizmin boyunduruğu parçalanarak tuz, buz olacak” der. (s.61). Kamptan kampa götürülür, firar için hazırlık yaparken dışarıda işçi hareketi büyür. Kaçarken tuzağa düşürülüp öldürülür.

Viktor Pavloviç Obnorskiy de okul arkadaşlarıyla birlikte savaşım verir. Çilingir ustasının yanında bu işi iyi öğrenir, sevilir. Ustası İvanoviç de sürgündedir ve işçileri bilinçlendirip örgütler. Obnorskiy işçi hücrelerinde çalışır, tutuklanıp işten atılır. İş arayışları sürerken bildiriler yazar.

ÖZGÜR YAŞAM UĞRUNA SAVAŞIM

Marangoz Stepan Halturin de Obnorskiy’le çalışır, gazete çıkarırlar. Rusya’daki işçi birliği örgütünü tanıtırlar. Obnorskiy’i ele veren ihanetçi Nikolay, örgüt tarafından öldürülür. Halturin, 1878’de Rus İşçileri Kuzey Birliğini kurar. Çar’ı yıkmak için savaşım verir. Çar’ın yakınına kadar girer, dinamit patlatır. 1882’de tutuklanıp idam edilir. Çar’ı öldürmenin çözüm olmayacağını, ölse de Çarlık düzeninin süreceğini belirtir. Terörün devrim davasına zarar vereceğine inanır.

Pyotr Anisimoviç Moiseyenko, Fabrikatör Morosov’a karşı işçileri örgütlemesiyle öne çıkar. Dokuma işçileri içinde uzun süre çalışır, işçilerin güvenini kazanır. Morosov zorda kalır, işçilerin isteklerini kabul eder. Mahkeme Anisimoviç’i de sürgüne gönderir. Evlenir bir kızı olur, özgürlük yolunda yürür, işçilere güvenini yitirmez. 1917 ekim fırtınasını görmeden ölmez: “Yaşayacağız! Hür ve özgür insanlar olarak yaşayacağız! O günleri biz görmezsek, çocuklarımız görecek!” der (s.213).

Yazar L. Ostrover, Fırtına Kuşları romanında Çarlık Rusya’sında işçilerin ve köylülerin çarlığa karşı verdikleri savaşımı dört devrimci işçinin öncülüğünde, Ekim Devrimi’ne değin yansıtır.

*Fırtına Kuşları/Rus İşçi Hareketi Tarihinden Anlatımlar-L. Ostrover, Roman, Çeviren: Özgür Metin Demirel, Kor Kitap, nisan 2024, 216 sayfa