05 Ağustos 2024 11:24

Madenler tarafından delik deşik edilen Latmos Dağı'nda yeni bir bitki türü keşfedildi

Son yıllarda özellikle kuvars ve feldspat madenleri tarafından delik deşik edilen Latmos Dağlarında yeni bir bitki türü keşfedildi. Bitki, "kritik tehlike altındaki tür” olarak sınıflandırıldı.

Fotoğraf: Özer Akdemir / Evrensel

ÇEVRE Ege Sayfaları

Paylaş

Özer AKDEMİR
Aydın

Son yıllarda özellikle kuvars ve feldspat madenleri tarafından delik deşik edilen Aydın Latmos Dağlarında yeni bir bitki türü keşfedildi. Bitkiye, doğa yürüyüşü sırasında denk gelip fotoğraflayan ve botanikçi bilim insanlarının incelemesini sağlayan Beyin Cerrahı Dr. Varol Aydın'ın adı verildi. Bitki, nesli tükenme tehdidi altındaki türlerle ilgili koruma sınıflanmasında "kritik tehlike altındaki tür-CR” olarak sınıflandırıldı.

BİTKİYİ BEYİN CERRAHI DOĞA YÜRÜYÜŞÜ SIRASINDA GÖRDÜ

Amatör bir şekilde botanik bilimiyle de ilgilenen Dr. Varol Aydın'ın görüp fotoğrafladığı bitkiden bölgeye giderek örnekler alan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Tuğkan Özdöl ile Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim üyeleri Kenan Akbaş ve Hasan Yıldırım bitkiyi literatürdeki bilgilerle karşılaştırdı. Yapılan bilimsel incelemelerden sonra bitkinin Corydalis familyasına ait yeni bir tür olduğu ortaya kondu.

Köprüalan mevkiinde keşfedilen bitkiye onu bulan Dr. Vural Aydın'ın adı "Corydalis varolaydinii (Papaveracae)" verildi. Bitki ile ilgili üç bilim insanı tarafından yazılan makale Finlandiya Zooloji ve Botanik Yayın Kurulu tarafından yayınlamaya uygun bulunarak 2 Ağustos 2024 tarihinde "Finnish Zoological and Botanical Publishing Board" adlı dergide yayımlandı.

Latmos dağında bulunan yeni bitki — Bilimsel yayından ekran görüntüleri: Varol Aydın

"LATMOS'U KORUMAK ADINA ÖZEL BİR NEDENİM DE OLDU"

Yıllardır Latmos Dağı'nı madenlerden koruma mücadelesi içerisinde yer alan ve dağın doğal ve kültürel varlıkları ile korunması için çaba gösteren Dr. Varol Aydın, bitkiyi Latmos yürüyüşleri sırasında görüp bilim insanlarına ilettiğini belirterek, bitkiyi literatüre kazandıran bilim insanlarına teşekkür etti. Aydın, bitkiye adının verilmesinin kendisi için büyük bir ödül olduğunu belirterek, "Latmos'u korumak adına artık özel bir nedenim de oldu" dedi.

KÖYLÜLER BİTKİYE "ÇALI DİLBUDAĞI" DİYORLAR

Aydın, yörede yaşayan halkın bitkiyi "Çalı Dilbudağı" dediklerini, ancak bitkinin yetişme mevsiminin geçmesi nedeniyle bunun teyit edilmediğini dile getirdi. Aydın ve Muğla illeri arasında bulunan Beşparmak (Latmos) Dağı son yıllarda özellikle kuvars, feldspat ve kömür madenciliği nedeniyle yoğun bir tahribat altında bulunuyor. Dağın, jeomorfolojik özellikleri, 8500 yıla tarihlenen kaya resimleri, biyoçeşitlilik ve tarımsal varlıkları nedeniyle yıllardır Milli Park ya da Jeopark olması için mücadele ediliyor.

YENİ TÜRÜN NESLİ KRİTİK TEHLİKE ALTINDA!

Üç bilim insanının imzası ile Finlandiya'da yayınlanan makalede bitki ile ilgili şu bilgiler yer alıyor: "Corydalis varolaydinii Yıldırım (Papaveracae), Türkiye'nin Güney Anadolu'daki Aydın ili Köprüalan'da bulunan yeni bir tür olarak tanımlanmaktadır. Teşhis karakterleri ve tam bir açıklama sağlanmıştır. Morfolojik özelliklerine göre Corydalis familyasına aittir. Ancak açık, beyazımsı, açık pembemsi taç yaprağı, derin kenarlı alt petal, kaliks yokluğu, açık yeşil yapraklar, çoğunlukla bölünmemiş yaprakçıklar gibi çeşitli morfolojik özellikler bakımından onlardan farklıdır. Yeni türün koruma durumu Kritik Tehlike Altındadır (CR)" olarak sınıflandırıldı.