F-16 savaş uçakları Ukrayna’ya ulaştı: Savaşa etkisi nasıl olacak?

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, pazar günü bir açıklama yaparak F-16 savaş uçaklarının ülkesine teslim edildiğini duyurdu. 

Zelenskiy, “F-16’lar Ukrayna’da. Biz bunu sağladık. Bu uçaklarda uzmanlaşan ve onları ülkemiz için kullanmaya başlayan arkadaşlarımızla gurur duyuyorum” dedi. F-16 gönderen Danimarka, Hollanda ve ABD’ye “minnettar” olduğunu söyledi. 

BİR AVUÇ F-16 1 YIL GECİKMEYLE GELDİ 

ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’ya F-16 vereceklerini Ağustos 2023’te söylemiş ancak ilerleme yavaş olmuştu. Ukraynalı pilotların ve yer ekiplerinin eğitimi yaklaşık dokuz ay sürdü. F-16’lar, Ukraynalı pilotların alışkın oldukları Sovyet dönemi Mig-29 ve Sukhoi-27’lerden hem çok farklı hem de daha karmaşık. Ayrıca sürecin dil engelleri nedeniyle daha da zorlaştığı belirtiliyor. Ukrayna’nın uygun tesislere ve yeterli savunmaya sahip hava üslerini belirleme ve hazırlama konusunda engelleri vardı.

VOA’ya konuşan King’s College London Savunma Çalışmaları Bölümü’nden Marina Miron ise F-16’ların Ukrayna’ya getireceği zorlukları uzun bir liste halinde sıralıyor.

Ukraynalı pilotların ABD ve Avrupa’da aldıkları yaklaşık dokuz aylık eğitim, Batılı pilotların Miron’un deyimiyle “çok karmaşık bir makine parçasında” aldıkları üç yıllık eğitime kıyasla hızlandırılmış bir kursa benziyor. Bu da performanslarında sınırlamalar anlamına gelecek. F-16’lar ayrıca yetenekli bakım mühendisleri, mühimmat yükleyicileri, istihbarat analistleri ve acil durum ekipleri gibi çok sayıda destek personeli gerektiriyor. Ukrayna ayrıca radar istasyonları, güçlendirilmiş hangarlar, yedek parça ve yakıt ikmal sistemlerinden oluşan bir ağ kurmalı. F-16’ların hava girişleri piste yakın olduğundan ve motora moloz ve kir emme tehlikesi taşıdığından, kaliteli havaalanları da bir zorunluluk.

Ukrayna’ya 2024 yılı sonuna kadar toplam 24 jetin gelmesi bekleniyor. Zelenskiy, Rus hava gücüne etkin bir şekilde karşı koyabilmek için 128 adet F-16 jetinden oluşan bir filoya ihtiyaç duyduklarını ifade etmişti. Ukrayna’ya taahhüt edilen uçak sayısı ise 79. Şu ana kadar sadece 10 tanesi geldi.

"BU UÇAKLARLA RUSYA’YI YENEMEZ"

Peki Ukrayna’nın F-16’lara sahip olmaya başlaması Şubat 2022’de Rusya’nın saldırılarıyla başlayan savaşı etkileyecek mi? 

NATO’nun bir nevi “akıl hocası” olan ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyine göre “Ukrayna’nın yeni F-16 jetleri Rusya’yı yenemez ama hava savunmasını güçlendirir.” 

Konseyin internet sayfasına konuyla ilgili yazan Mykola Bielieskov’a göre, “Ukrayna’nın teslim almaya başladığı F-16 modelleri, SSCB’den miras kalan Sovyet dönemi jetlerine kıyasla daha üstün radar yetenekleri ve daha uzun menzile sahip. Aynı zamanda Ukrayna’nın F-16’ları Rusya ile savaşta oyunun kurallarını değiştirecek bir silah olarak görülmemeli.” 

“Jetler Ukrayna’nın Rus pilotların Ukrayna hava sahasına girmesini engelleme kabiliyetini önemli ölçüde arttıracak ve ayrıca Rus seyir füzelerini uçuş sırasında hedef alabilecek. Rusya’nın son zamanlarda mevcut karadan havaya savunma sistemlerini aşma ve Ukrayna’daki sivil altyapı hedeflerini vurma becerisini göstermesi nedeniyle bu özellikle önemli.”

Öte yandan Ukrayna’nın F-16’larını Rusya’nın balistik füzelerle imha etme girişimlerine karşı koruyup koruyamayacağı da meçhul. Kremlin, jetlerin öncelikli hedefleri olacağını açık açık söylemişti. 

"ASIL ETKİSİ MORAL YÜKSELTMEK’"

Bielieskov, Ukrayna’nın önümüzdeki yıl boyunca F-16 filosunu kademeli olarak entegre etme ve genişletme göreviyle karşı karşıya olduğunu söylüyor: “Batılı silah teslimatlarının geçmiş deneyimlerine dayanarak, Kiev ek mühimmat almayı bekleyebilir ve sonunda Rusya içindeki bazı askeri hedef kategorilerini vurmak için yeşil ışık yakılabilir. Bu da savaşın muharebe sahası dinamiklerini Ukrayna lehine değiştirebilecek bir dizi saldırı seçeneğinin önünü açacaktır. Ancak şimdilik en büyük değişikliğin Ukrayna’nın sivil nüfusu için daha fazla güvenlik anlamında olması muhtemel.” 

Economist dergisine konuşan, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde hava gücü uzmanı olan Douglas Barrie de, uçakların asıl etkisinin “moralleri yükseltmek” olduğu fikrinde. Barrie’ye göre uçak sayısı az ve Ukraynalılar Rusya’ya propaganda zaferi kazandıracak kayıplardan kaçınmak için bunları ihtiyatlı bir şekilde kullanacak. 

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nin (CSIS) yakın tarihli bir raporu, Ukrayna’nın şimdiye kadar vadedilenden çok daha fazla uçağa ihtiyacı olduğuna işaret ediyor. Taahhüt edilen 79 uçaktan en az on tanesi iki kişilik eğitim uçağı. Diğerlerinden bazıları, esas olarak yedek parça kaynağı olarak kullanılacak kadar kötü durumda olabilir. Rapor, yerel hava üstünlüğünü sağlamak ve bir kara taarruzunu desteklemek için filo başına 18 uçakla 12 filo ya da daha fazlasına ihtiyacı olduğunu söylüyor. 

VOA’ya konuşan Washington’daki Avrupa Politika Analiz Merkezi’nden Federico Borsari, F-16’ların muhtemelen üç temel görevi olacağını söylüyor: Ukrayna’yı bombalayan Rus füzelerini ve insansız hava araçlarını engellemeye çalışacaklar; düşman hava savunma sistemlerini bastıracaklar ve Rus birliklerinin mevzilerini ve mühimmat depolarını havadan karaya füzelerle vuracaklar. Borsari’ye göre “(Savaşın) bazı dinamiklerini etkileyebilecekler”. 

Öte yandan F-16’ların gelişi “NATO standartlarında bir hava kuvveti oluşturmanın başlangıcı” olarak da yorumlanıyor. Amerikan yapımı F-16’lar, 50 yıldır NATO ittifakı ve çok sayıda ülkenin hava kuvvetleri için tercih ediliyor. 

RUSYA NASIL TEPKİ VERECEK? 

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov perşembe günü yaptığı açıklamada F-16’ların çatışmanın seyrini değiştiren “sihirli bir hap” olmayacağını söylemişti. Peskov, Rus yetkililerin F-16’ları imha eden askerlere şimdiden ödül teklif ettiklerini de sözlerine ekledi. 

Rusya’nın uzun menzilli füzelerle F-16’ları yerde imha etmeye çalışması bekleniyor. CEPA’dan Borsari’ye göre Rusya’nın Su-35 savaş uçağı F-16 için en büyük tehditlerden biri. Uzun menzilli radarı sayesinde geniş bir alanda aynı anda sekiz hedefi takip edip vurabiliyor. 

Ukrayna bazı savaş uçaklarını Rus saldırılarından korumak için yabancı üslerde tutabileceğini açıklamıştı. Bunun üzerine Rusya Devlet Başkanı Putin de, Ukrayna savaş uçaklarına ev sahipliği yapan herhangi bir Batı hava üssünün kendileri için “meşru bir hedef” olacağı uyarısında bulunmuştu. 

ABD’li yetkililer ise F-16’ların Ukrayna’da üsleneceğini söyledi. 

SAVAŞTA SON DURUM 

Ukrayna savaşında iki taraf da bir yıldan uzun bir süredir “büyük zafer” kazanmasa da kara çatışmaları özellikle Donetsk bölgesinde yoğunlaşıyor. Rusya büyük ilerleme sağlamasa da küçük yerleşim yerlerini ele geçirmeyi sürdürüyor. 

Rusya Savunma Bakanlığı dün Novoselovka Pervaya yerleşim biriminin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini açıklamıştı. Yine Donetsk’e bağlı Toretsk kentine yönelik yoğun saldırılar nedeniyle de Ukrayna yönetimi bölgedeki sivilleri tahliye etmeye başladı. 

Öte yandan Rusya hava saldırıları ve Ukrayna’nın Rusya’nın sınır bölgelerine ve Kırım’a yönelik saldırıları devam ediyor. Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı, önceki gün Rusya Karadeniz donanmasına ait “Rostov Na Donu” adlı denizaltıyı vurduklarını duyurmuştu. (DIŞ HABERLER)

ABD ve İngiltere’den Ukrayna’ya yeni silahlar: Mayın kararı tepki çekti

Putin güncellenmiş nükleer doktrini onayladı

Ukrayna’dan Batı’ya Kuzey Kore çağrısı

Biden Almanya ziyaretini sınırladı, Ukrayna’da savaş devam edecek