Evrensel'in manşeti | Kara düzene isyan
İçine itildikleri kara düzene isyan eden Karacabeyli domates üreticileri dün yol kapattı; üreticinin değil, şirketlerin yanında duran iktidarı istifaya çağırdı.
Fotoğraf: Orhan Sarıbal
Domates üreticilerini salça fabrikalarına bağımlı hale getiren sözleşmeli tarım düzeni, çiftçiyi ürettikçe borçlanır hale getirdi.
ÜRETİCİ ARTIK ŞİRKETLERE BAĞIMLI
Sözleşmeli tarımla salça fabrikaları domates üreticisiyle anlaşma yapıyor. Şirketler üreticiyi, fide, ilaç ve tohum vererek borçlandırıyor. Hasat zamanı geldiğinde ise domatesi çürümeden satmak için 3-4 haftası olan üreticilerin zaman darlığını ve kendilerine borçla bağımlı olmasını fırsat bilerek maliyetleri bile karşılamayan rakamlar dayatıyor.
ŞİRKETLER HİÇ VERGİ ÖDEMİYOR
Tröst oluşturarak fiyat birliği sağlayan firmalar, iktidarın ihracat yasakları sayesinde geçen yıl fazladan salça depolamış olmalarına da dayanarak bu yıl kilosu 3 liraya mal olan domates için fiyatı 1.8 liraya kadar indirdi. Bu sistemi yürüten şirketler de neredeyse hiç vergi ödemiyor. Tamek son 3 yıldır, Tukaş ise 2021 ve 2022’de hiç vergi vermedi.
BİR BARDAK ÇAY İÇİN 12 KİLO DOMATES
Gazetemize konuşan Bursa Karacabeyli üretici, 1.8 liranın 1 lirasını işçiliğe harcadıklarını, 80 kuruşun hepsi kendilerine kalsa bile bir bardak çay içmek için 12 kilo domates satmaları gerektiğini anlattı: “Domatesi geçen seneden de ucuza almak istiyorlar. Çiftçi fabrikaların dediği fiyattan satarsa sonraki sene tarlayı yakıp gitmek zorunda kalır.”
"HÜKÜMET İSTİFA"
Karacabey Ovası’nda salçalık domatesleri ellerinde kalan üreticiler, Bursa-İzmir Karayolu’nu trafiğe kapattı. Jandarma ve çevik kuvvet ekiplerinin engellerine rağmen eylem yapan üreticiler, sık sık “Çiftçiye uzanan eller kırılsın”, “Hükümet istifa”, “Çiftçi mahsulüne sahip çık” sloganlarını attı.
