Dr. Esin Şenol: DSÖ'nün Maymun Çiçeği çağrısı küresel tehdit olarak algılanmalı

Kübra KIRIMLI
Ankara

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2022'de acil durum ilan ettiği Maymun Çiçek Virüsü (Monkey Pox) için ikinci kez acil durum ilan ettiğini duyurdu. DSÖ'nün ikinci kez ilan ettiği acil eylem planı ne demek? Gazi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Şenol ile konuştuk. Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu'nun herhangi bir tedbire ihtiyacımız yok açıklamalarına dair de konuşan Dr. Şenol, aktif tarama yapılması gerektiğine dikkat çekti. Türkiye'nin Afrika'ya uçak seferleri düzenlediğini ifade eden Dr. Şenol, maske kullanımının önemli olduğunu söyledi.

HIZLA YAYILAN MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞINA AİT YENİ BİR ALT TÜR

DSÖ'nün ikinci kez yaptığı çağrının dikkate alınması gerektiğini ifade eden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Şenol, "Maymun Çiçeği Hastalığı potansiyel pandemi tehdidine alınmıştı gelişmeler nedeniyle. Şimdi iki tane konu var; birincisi yayılımı hızlandı; Kongo'daki durum bunu gösteriyor, yani kontrolden çıktı. İkincisi ise bu yayılıma neden olan tür artık daha farklı. İki sene önce acil durum ilan edilen duruma yol açandan farklı bir tür yayılıyor. Bu daha ölümcül. Yani yüzde 4'e çıkmış bir olgu ölümünden bahsediliyor. Daha önceki ölüm oranı binde birdi. Ve Afrika kıtasında Kongo ağırlıklı olmak üzere 13 ülkede yayılmakta" dedi.

"BULAŞ HAVA YOLUYLA BAŞLARSA DİYE ENDİŞELENİYORUZ"

Bu seferki alt türün MPox olarak adlandırıldığını ifade eden Dr. Şenol, "Mayıs'tan itibaren varlığını sürdüren bu alt türde bazı mutasyonlar görüldüğü saptandı. Bu mutasyonda insana bulaşmayı hızlandığı görülüyor. Daha önce çok yakın temasla bulaşıyordu hatta çok yakın temasa atıf; cinsel yolla deniliyordu. Aslında ne cinsel yol ne de Afrika Kıtası... ikisini de anmak istemiyoruz. Hem etiketleme yapmamak hem de kontrol altına aldık sanıp daha fena bir versiyonuyla karşımıza gelen yeni virüse bu yüzden Mpox diyoruz. Ve Mpox hastalığı ile gelinen aşamada mutasyonların ucu açık. Burada hızlanmış bir süreç söz konusu. Dolayısıyla hava yoluyla da bulaşmaya başlarsa diye bir endişemiz söz konusu" dedi.

"AŞI VAR AMA ZAHMETLE UZUN SÜREDE ÜRETİLEBİLİYOR"

Hastalığın aşı tedarikinin olduğunu söyleyen Dr. Şenol, aşı konusunda üretim hızının olumsuzluğuna dikkat çekti. "Zahmetle, çiçek aşısı sujuyla üretilen bir aşı. Covid aşısı gibi milyonlarca ve milyarlarca doz üretilemeyecek. Şu anda 90 milyon aşıya ihtiyaç var, bunun 10 milyonu Afrika kıtası için. Tabii 100 binin üzerinde insanı şimdiden etkiledi. Yayılımı hızlandığı için bulaş yollarının çeşitlenmesi riskini de artıyor" dedi.

"BAKAN ZAYIF BULAŞ PATERNİ OLMASINA GÜVENİYOR AMA..."

"Sağlık Bakanlığı ne yapmalı, nasıl tedbirler alınmalı?" sorusuna cevap veren Dr. Şenol, "Bakan bir açıklama yapmış, 'herhangi bir tedbire ihtiyacımız yoktur bizim' diye, şimdi 2022'de acil durum ilan edildiğinde biz birkaç vaka nedeniyle örnek göndermeye çalıştığımızda merkezdeki halk sağlığı laboratuvarından sonuçlar oldukça geç geldi. İnsan kaynağıyla ilgili sağlık sistemimizin ciddi sıkıntısı da var. Yani o zaman merkez laboratuvarda böyle bir açık da vardı ve 5 kadar kayıtlı vakadan bahsediliyor ama böyle bir şey mümkün değil. Her ne kadar çocuklarda ve Afrika kıtasında yine yayılımı görülse de binlerce insanı etkiledi. Şimdi ise yayılımı hızlı ve ölüm hızı yüksek. Üstelik kalp kası iltihabı ve o döküntülerin üstü mikropta kapabiliyor. 2-4 hafta kadar uzun bir kuluçka dönemi var" dedi.

"AKTİF TARAMA LAZIM"

Bulaş yollarının çeşitlendiğini ifade eden Dr. Şenol, "Türkiye sürekli Afrika'ya uçuş yapan bir ülke. Ve sağlık otoritesinin sığındığı şey sanki sadece cinsel yol düşünülmüş gibi algılandığını düşünüyorum ben. Cinsel yolla bulaş önceki versiyondaydı; şimdi ise konuşma sırasında, yüz yüze gelme ve bir arada bulunma sırasında da bulaş söz konusu olabiliyor. Ortak giysi kullanımı, ortak çarşaf kullanımı, öpüşme, tokalaşma, bakım verme ve bir arada uçuşlar riski olabilir. Uçak kullanacaklara maske takmayı önermeleri lazım. Aktif taramaya geçmeleri lazım. Zayıf bir bulaşma paterni olduğu için buna güvenerek hiçbir tedbire ihtiyacımız yok diyorlar ama iş öyle değil. DSÖ'nün çağrısı küresel bir tehdit olarak algılanmalı. Virüslerin mutasyonu bulaşma ile hızlanır ve o hızlanma eşiğine gelinmiş durumunda" diye konuştu.

CHP'li Bulut: “Olası bir maymun çiçeği salgınına karşı eylem planınız var mı?”

Afrika Birliği, M çiçeği salgınına karşı kıta genelinde acil durum ilan etti