Seçimde durdu, şimdi feci vurdu

Bülent FALAKAOĞLU
İstanbul

Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) ve yap-işlet-devret (YİD) kapsamında özel şirketler tarafından işletilen otoyol ve köprüler ile Avrasya Tüneli geçiş ücretlerine yüzde 40 zam yapıldı.

15 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden geçiş ücreti otomobiller için 33 TL, 1915 Çanakkale Köprüsü için 585 TL, Yavuz Sultan Selim Köprüsü için 70 TL, Osmangazi Köprüsü için 555 TL oldu.

Son zamlarla birlikte, son bir yıl içinde kamu işletmesindeki 2 köprünün geçiş ücreti 3 kat; Osmangazi Köprüsü de yüzde 200, Yavuz Sultan Selim geçiş ücreti ise yüzde 270 zamlandı.

2 YILIN ACISI ÇIKTI

Seçimler nedeniyle köprü geçiş ücretini 2 yıl boyunca sabit tutan hükümet, bu yılın başında bir, yerel seçim sonrasında da iki zam birden yaparak farkı fazlasıyla kapattı. Aradan geçen zamanda toplam enflasyon yüzde 220 olurken, aynı dönemde köprü geçiş ücreti yüzde 300 arttı.

Yap-işlet-devret modeliyle müteahhitlere döviz üzerinden araç başına verilen gelir garantisi sabit, son zamlar onları etkilemeyecek. Çanakkale müteahhidi avro, diğerleri dolar üzerinden kazanmaya devam edecek. Yapılan zamlar geçiş ücretini artırırken hazine tarafından yapılan ödemeyi azaltacak.

Örneğin 1755 TL olan Osmangazi geçiş ücretinin zamdan önce 399 TL’sini araç sahibi aradaki farkı 1356 lirayı hazine üzerinden tüm toplum ödüyordu. Şimdi 555 TL’sini araç sahibi 1200 lirasını toplum ödeyecek.

PATRON YERİNEHALKA KIYIYORLAR

Yapılan zamlar bütçedeki kara deliği, bütçe açıklarını kapatıyor gözükse de yapılan zamlar  enflasyonu artırıyor. Halkı, “Kırk katır kırk satır mı?​” kıskacına alıyor.

Geçiş yapandan fahiş ücret almak ile yüksek ödeme arasında sıkışmak yerine, soyguna dönen garanti anlaşmalar tadil edilebilir.

‘Bir kez yaptık dönüş yok’ denilerek tadil edilmeyen anlaşmalar soyguna dönmüş durumda.  Örneğin açıldığında araç başına 35 dolar + yüzde 8 KDV ücret belirlenen Osmangazi Köprüsü geçişi, ABD enflasyonuna endekslendiğinden şimdi 55 dolara gelmiş durumda. Açılışında 3 TL olan dolar kuru şimdi 33 TL.

Bu yılın ilk 6 ayında otoyol ve köprüleri işleten müteahhitlere 36 milyar lira ödeme yapıldı. Bu yılın sonuna kadar da 38 milyar lira daha ödeme yapılması öngörülüyor.

SADECE ÜCRETLER GÖZE BATIYOR

Temmuz ayında faize yapılan ödeme yüzde 145 artarak 92.5 milyar liraya yükseldi. Bütçeyi faiz yutuyor adeta. Hükümet boşalan kasayı doldurmak için patronlardan vergi almak yerine zam yapmayı tercih ediyor.

Ücret artışını enflasyon sebebi sayan ve engellemek için elinden geleni yapan Maliye Bakanı Şimşek, kamu zamlarının ‘geçici etki’ olarak enflasyonu artırdığını söyleyerek, zamların etkisini görmezden geldi.