Fransa, sömürgesi Yeni Kaledonya'da sokağa çıkma yasağını uzattı
Fransız hükümeti, Hint Pasifik'teki sömürgesi Yeni Kaledonya'da, yerli halkın seçimlerdeki etkisini azaltacak anayasa değişikliği girişimine karşı çıkanları güç kullanarak bastırmayı sürdürüyor.
Fotoğraf: FLNKS (Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi) resmi Facebook sayfası
Fransa'dan yaklaşık 17 bin kilometre uzaklıktaki Yeni Kaledonya'da, Fransız hükümetinin, daha önce yerli halk ile yaptığı anlaşmalara aykırı bulunan bir anayasa değişikliğini yürürlüğe koymak istemesinin ardından başlayan olaylar sürüyor.
Fransa hükümeti, adaya sevk ettiği 3 bine yakın kolluk kuvveti ile yaklaşık 3 aydır, yerli halkın seçimlerdeki etkisini azaltacak anayasa değişikliği girişimine karşı çıkan bağımsızlık yanlılarını bastırmaya çalışıyor.
En son 15 Ağustos’ta kolluk güçlerinin saldırısında 1 kişinin daha hayatını kaybetmesinin ardından, Ada’daki Fransız Yüksek Komiserliği ikinci bir emre kadar okulların kapatıldığını duyurdu. Ada’da 22.00-05.00 saatlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı da 26 Ağustos’a kadar uzatıldı. Ada’da silah taşıma ve transferine ilişkin yasak ve alkol satış yasağı da uygulanıyor. Fransız güçleri, mayıs ayından bu yana 11 kişiyi öldürdü.
Fotoğraf: Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi Facebook hesabı
Yeni Kaledonya Sanayi ve Ticaret Odası (CCI) verilerine göre, sene başından bu yana Ada’da yerleşik olan 6 bin kişi Yeni Kaledonya’yı terk etti. Göç edenlerin sayısı 13 Mayıs’ta başlayan olayların ardından bir önceki yıl aynı döneme kıyasla yüzde 200 oranında arttı.
Pasifik Adaları Forumu’ndan ada ülkeleri liderlerinin öncülük ettiği “Troyka misyonunun” Yeni Kaledonya’da son dönemde yaşananların soruşturulması için bu ay sonuna kadar Ada’ya gitmesi ve bağımsızlık yanlıları ile karşıtları arasında diyalog sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütmesi bekleniyor.
Yeni Kaledonya’daki durum 26-30 Ağustos’ta yapılacak Pasifik Adaları Forumu Zirvesinde de gündeme taşınacak.
YERLİ HALK ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI
Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetin söz konusu anayasa değişikliği girişimini 1988'de imzalanan Noumea Anlaşması'na aykırı buluyor.
Anayasal değişiklik tasarısı ile hükümet, en az 10 yıldır Ada'da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açıyor.
Yeni Kaledonya 1998'de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998'den önce Ada'da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.
Bağımsızlık yanlısı Kanak halk önderi Éloi Machoro'nun mezarı | Fotoğraf: Benoît Godin/Wikimedia Commons CC BY-SA 4.0
Ada'da 2018, 2020 ve 2021'de olmak üzere toplam 3 kez bağımsızlık için referandum yapılmış ve sandıktan "hayır" oyu çıkmıştı.
Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS), Fransa'nın seçimlere etkisini protesto ederek, 2021'de yapılan referandumu boykot etmişti. FLNKS referandumun Kovid-19 salgınının etkisinden daha uzak bir tarihte yapılmasını istemişti.
Macron, Fransız hükümetinin yerli halkın seçimlerdeki nüfuzunu azaltacak anayasa değişikliği tasarısına karşı harekete geçen bağımsızlık yanlıları ile "diyalog" için 23 Mayıs’ta Yeni Kaledonya’ya gitmiş ancak buradaki temaslarının ardından tasarıyı geri çekmeyeceğini duyurmuştu.
Daha sonra Macron, Fransız Ulusal Meclisinden geçen ancak henüz Senatoda oylanmayan tasarıyı askıya almıştı.
Ada'daki Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasa değişikliğinin yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre'de kabul edilmesi gerekiyor. (AA)
