Havayı, suyu ve toprağı zehirledi, yetmedi: Anagold işçi kıyımına başladı

Murat UYSAL
İstanbul

Erzincan’ın İliç ilçesinde uluslararası maden tekeli SSR Mining ve yerli ortağı Çalık Holdinge ait Anagold Madencilik’in işlettiği Çöpler Altın Madeninde 13 Şubat’ta meydana gelen faciada 9 işçi, 10 milyon metreküp siyanürlü toprağın altında kalarak hayatını kaybetti. Anagold Madencilik facianın üzerinden henüz 6 ay geçmişken toplu işten atmalara başladı.

Altı aylık süre boyunca işçilere milyonlarca metreküp zehirli toprak taşıtan Anagold, 18 Ağustos Pazar günü işçilere e-posta yoluyla toplu işten atmaların olacağına dair mesaj gönderdi. Anagold gönderdiği mesajda üretim faaliyetlerinin durdurulması ve belirsizliğin devam etmesi nedeniyle zor kararların alınmasına mecbur kalındığı belirterek işten çıkarmaların olacağını duyurdu.

İşçilere gönderilen yazıda, “Altı aydır tüm çalışanlarımızı ve taşeronlarımızla birlikte 3 bin kişiyi bordromuzda tutma mücadelemize rağmen maalesef bazı çalışma arkadaşlarımızın iş akitlerini artık maliyetleri taşıyamadığımız için üzülerek sonlandırmak zorundayız” denildi.

İLK ETAPTA 187 İŞÇİ İŞTEN ATILDI

Anagold Madencilik aldığı toplu işten atma kararını 19 Ağustos Pazartesi günü 187 işçiyi işten atarak uyguladı. Anagold işten atmalara dair, “Ekonomik zorluklar nedeniyle alınması gereken kaçınılmaz bir karar” dedi. 187 işçinin işten atılmasının ardından şirket, önce beyaz yakalara izin verdi, ardından madenin girişine güvenlik yığdı.

Anagold Madencilik’te kadrolu olarak çalışan 610 işçi var. Bu 610 işçinin 187’si pazartesi sabahı işten atıldı. Ancak madende işin büyük kısmı taşeron işçiler tarafından döndürülüyor. Madende taşeron işçilerle beraber toplamda 3 binin üzerinde işçi çalışıyor.

Ana firma Anagold’un toplu işten atma kararının ardından bu taşeron şirketlerin de işçi çıkarması bekleniyor.

Anagold işçilere gönderdiği e-postada toplu işten atılacak olanlara ilişkin bir dizi hak sıraladı. Ancak şirket kendisine bağlı taşeronlarda çalışan işçilerin bu haklardan yararlanıp yararlanamayacağına dair bilgi vermedi.

AĞUSTOSTA ‘ZEHİRLİ TOPRAK TAŞIMA BEDELİ’ YATMADI

O taşeron firmalardan biri olan Çiftay Madencilik’te çalışan işçiler Evrensel’e konuştu. İşten atma söylentilerinin yaklaşık bir aydır devam ettiğini anlatan işçiler, henüz Çiftay’dan resmi bir açıklama yapılmadığını söyledi. Yaşanan facianın ardından yıpranma payı adı altında, zehirli toprak taşıyan işçilere verilen yüzde 25 ek ücretin ağustos ayında yatmadığını söyleyen bir Çiftay işçisi, “Ek ödemelerimiz yatmayınca biz de iş yavaşlatma kararı aldık. Ancak bu iş yavaşlatma eylemi çok uzun sürmedi maalesef işçiler arasında ayrışma olunca iş olduğu gibi devam etti” dedi.

‘ANAGOLD’DAN ATILDIYSA SIRA BİZE DE GELİR’

Çiftay’da henüz toplu bir işten atma olmadığını anlatan işçi, “Çiftay ekibi çalışmaya devam ediyor ancak iş azaldı. Neredeyse tamamen temizlendi, sadece yamaç kenarında en fazla 1 aylık işimiz kaldı. Biz de son bir aydır işçilerin yüzde 80’ninin işten çıkarılacağına dair duyumlar alıyoruz ancak resmi açıklama yapılmadı. Anagold’dan işten atma olduysa sıra bize de gelecektir. 187 işçi Anagold işçisinin 3’te 1’i demek. Üretim devam etmezse 3 bin işçinin 200-300’ünü bırakırlar gerisini atarlar” diye konuştu.

‘KUSANLAR, BAYILANLAR OLDU’

Bir başka Çiftay Madencilik işçisi facianın ardından çalışma koşullarını anlattı. Altı ay boyunca zehirli toprak taşıdıklarını söyleyen işçi, “Başta koku çok fenaydı, kusanlar, bayılanlar oldu. Kaçıp gidenler oldu. O halde çalıştıktan sonra şehir değiştirenler bile oldu ama biz zamanla alıştık alışmayıp da ne yapacaktık? O kaçıp gidenlerden işten çıkanlardan sonra 400’e yakın işçi alındı. İlk onlar atıldı ama çok duyulmadı. Yetkili sendika (Türk-İş’e bağlı Maden İş) bu süreçte sessiz kaldı. Patronla anlaşmışlardır bile onlardan da bir açıklama yok” dedi.

ŞİRKET, HÜKÜMET VE SENDİKACILARLA ANLAŞARAK İŞÇİ ATTI

Bağımsız Maden-İş Örgütlenme Uzmanı Başaran Aksu, Anagold Madencilik’in haziran ayı içerisinde kendisine bağlı bulunan işçilerin tamamını toplu şekilde işten atabilmek için hükümet yetkililerine başvuruda bulunduğunu bildiklerini söyledi. Aksu, “Şirket burada hem hükümetle hem Bakanlıkla hem de Türkiye Maden-İş Sendikasıyla anlaşarak bu işten atmaları gerçekleştirmiştir. Tümü değil de 187’si işten atılmıştır, devamı gelecektir. Bu işten atmalar kanunsuzdur. Burada geçici ruhsat iptali var. İşçi sağlığı ve güvenliğiyle ilgili burada eksiklikler var. Eksiklikler giderilinceye kadar Anagold işçi atamaz. Bakanlık buna onay veremez” dedi.