DEM Parti Milletvekili Akın: İzmir’in Çernobil’i ne zaman ve nasıl temizlenecek?
İzmir’in 16 yıldır Çernobil’i olarak bilinen Gaziemir’deki eski kurşun fabrikası arazisindeki nükleer radyoaktif ve tehlikeli atıklarını, DEM Parti İzmir Milletvekili İbrahim Akın meclise taşıdı.
Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel
Ramis SAĞLAM
İzmir
İzmir’in Gaziemir ilçesi Emrez Mahallesi’nde 16 yıl önce tespit edilen eski kurşun döküm fabrikasının bahçesindeki radyoaktif ve tehlikeli atık maddelerin temizlenmemesi, bölge halkını endişelendirmeye devam ediyor.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM) İzmir Milletvekili İbrahim Akın, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un cevaplaması için soru önergesi verdi.
Risk oluşturan alanda 500 bin tondan fazla nükleer atık ve yapılan ölçümlerde normal değerin 7 bin 291 katı radyasyon oranı olduğu tespit edilmişti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından lisansı verilen kurşun ve akü geri kazanım tesisinin bahçesinde 2007 yılında Radyoaktif ve Tehlikeli Atıklar olduğu tespit edilerek, kamuoyunda “İzmir’in Çernobil’i” olarak adlandırılmıştı.
“NASIL VE NEREDEN GETİRİLDİ?”
Ülkeye girişi yasak olan nükleer atıkların nasıl ve nereden getirildiğinin kamuoyunda paylaşılması ve sürecin sorumluları hakkında gereğinin yapılması için emek ve meslek örgütleri geçen sürede defalarca kez çağrılar yaptı. Yapılan çağrıların ardından 260 ton radyoaktif atık depolanmak üzere Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu’na (TAEK) depolanmak üzere gönderildi.
ÇED OLUMLU RAPORU VERİLDİ EKSİKLİKLER GİDERİLMEDİ
10 Ağustos 2017 tarihinde ÇED Olumlu Kararı verildiğini belirten DEM Parti Milletvekili Akın, geçen süre içinde atıkların bertaraf edilmesi yönünde herhangi bir çalışma yapılmadığı gibi hiçbir güvenlik önlemi alınmadığı gibi İzmir halkı 17 yıl boyunca Radyoaktif ve Tehlikeli Atıklarla yaşamaya devam etmek zorunda bırakıldığını hatırlattı.
2023 yılında alanda yürütülecek çevresel iyileştirme faaliyetlerine dair Nükleer Düzenleme Kurulunun 2023-15/4 sayılı kararı ile bir firmanın yetkilendirildiği bilgisini paylaşan Akın, “Firma tarafından hazırlanan "Çevresel İyileştirme Planı"nın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına iletildiği biliniyor. 2023 yılı ağustos ayında başlaması planlanan faaliyetin sunulan planlardaki eksiklikler nedeniyle başlatılamadığı kamuoyuna yansıdı. Şeffaf ve denetlenebilir olmayan, yerel yönetimler ve uzman meslek odaları gibi paydaşlarla paylaşılmayan, 17 yıldır atıklarla iç içe yaşayan halk bilgilendirilmeden yürütülmek istenen bir ‘temizlik’ süreci başlatıldı. Alandaki atıkların çevre ve halk sağlığına yönelik daha fazla tehdit oluşturmaması için temizlik süreci ile ilgili yapılacak çalışmaların baştan sona her aşamada şeffaf bir şekilde yürütülmesi, bağımsız uzmanlar tarafından denetlenmesi ve kamuoyunun şeffaf ve sağlıklı şekilde bilgilendirilmesi önem taşımaktadır.” dedi.
Akın, İzmir’deki birçok emek meslek örgütü, doğa hakları savunucuları, çevre gönüllülerinin merak ettiği soruları Bakan Kurum’a sordu.
- 23.07.2024 tarihi itibariyle başlatılan çalışmalar 10.08.2017 tarihli ÇED Olumlu Kararı verilen proje kapsamında mı yürütülmektedir? Projede değişiklikler yapıldıysa yeni bir Çevresel Etki Değerlendirmesi süreci yürütülmüş müdür?
- Çevresel İyileştirme Planının kapsam ve içeriği nedir? Bu planda daha önce tespit edilen eksiklikler nelerdir? Bu eksiklikler hangi ilave önlemlerle giderilmiş ve planlar onaylanmıştır?
- Alandan uzaklaştırılacak atık miktarı ve niteliği nedir? Bu atıklar nasıl taşınacak? Nerede ve nasıl bertaraf edilecektir? Gerek işçi sağlığı ve güvenliği gerekse çevre ve halk sağlığı konularında alınan önlemler nelerdir?
- Alandaki çalışma hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmektedir? Alanda yürütülecek çalışmalara ilişkin program, takvim ve süreç nedir? Çalışmaların denetimi hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmaktadır?
- Atıkların miktarına, niteliklerine ve alandaki dağılımına ilişkin tespitleriniz nelerdir?
- Çalışmada çıkarılan malzemede radyoaktivite ve diğer tehlikeli maddelere yönelik anlık izleme yapılmakta mıdır ve daha detaylı analizler için numune alınmakta mıdır? Yapılıyorsa şu ana kadar tespit edilen değerler nedir?
- Başlatılan “temizlik” çalışması sonrasında alanın kullanımı için, “arazinin yeni sahipleri” tarafından ilgili kurumlara iletilen bir talep ve planlama var mıdır?
