Kıbrıs halkının canı yakılacak

Ülkenin ikinci büyük bankası Laiki kapatılıyor. Bankanın kapanmasından doğacak milyarlarca dolarlık kayıp, hisse senedi sahipleri ile mevduatı 100 bin avroyu aşan mudiler tarafından karşılanacak. Böylece ekonominin önemli bir kredi kaynağı bir anda ortadan kalkmış olacak.

Mevduatı 100 bin avro veya bunun altında olanlar ise biraz rahat nefes alabildi, çünkü tasarrufları ülkenin en büyük bankası olan Kıbrıs Bankası’na devredilecek ve dokunulmadan kalacak.

Ancak Kıbrıs Bankası da yeniden yapılandırılıyor ve gelecekte güvende olması için yapılan değişikliklerin maliyetini, yine hesabı 100 bin avro’yu aşan mevduat sahipleri göğüsleyecek. Bu nedenle mevduat sahipleri milyarlarca avro zarar edecek. Yeniden yapılandırılması aylar sürecek olan bankanın, halka ve işyerlerine yeteri kadar kredi vermesi ihtimali düşük.

KREDİYİ UNUTUN

Bu arada Kıbrıs’taki yabancı bankalar da büyük olasılıkla gidecek, çünkü şimdiden durgunluğa giren bir ekonominin çok yavaş büyüyeceği ve bu arada birçoklarının zararına yol açacağını biliyorlar.

Özetle, Kıbrıs’ta gelecek iki yıl içinde herhangi tür bir kredi almak neredeyse imkansız hale gelebilir.

Uzun vadede de ekonominin önünde büyük güçlükler var: vergiden kaçan Ruslara kucak açan offshore bankacılık sistemi, fiilen tamamen kapanacak. Bütün kayıpların, mevduatı yüksek olanların sırtına yüklenmesi, başka seçeneği olan herkesin ömürlerinin sonuna kadar Kıbrıs’ta uzak durmasına yeter.

Bir başka deyişle Kıbrıs’ın ‘kurtarılması’ özetle şöyle olacak: Krediden yoksun kalacak olan ekonomi, vatandaşların canını yakarak hızla küçülecek. Başlıca sanayisi offshore bankacılık olan bir ekonomi bu kaynaktan mahrum kalacak.
Küçük mevduat sahiplerinden alınması düşünülen yüzde 6.7 oranındaki mevduat vergisinden vazgeçildi ama, Kıbrıs vatandaşları zaman içinde bu sözde kurtarma sonucunda yüzde 6.7’den daha fazla yoksullaşacak.
Kıbrıs’ın Avro Bölgesinde kalmasının bedeli, bölgenin borç yükü altında ezilen diğer ülkelerinden farklı olmayacak.
Avro Bölgesi liderlerinin asıl düşünmesi gereken, mali güçlükler içindeki ülkelerin halkının ‘avro’yu korumak için bu faturayı ödemeye değer mi’ diye sorabilecek olmaları.

ANASTASİADİS: KRİZİ FIRSATA ÇEVİRİN!

AB ve IMF ile varılan kurtarma paketini kabul ettikten sonra ilk kez halka seslenen Nikos Anastasiadis, Brüksel’de gece yarısına kadar süren hummalı çalışmalar sonucunda, ‘acı veren’ bir sonuca ulaşıldığını kaydetti. Anastasiadis varılan anlaşmayı, “O şartlarda yapabileceğimizin en iyisiydi” diye değerlendirdi.
Ülkenin iflasın eşiğine geldiğini, AB ve IMF ile anlaşmaktan başka seçenek kalmadığını iddia eden Nikos Anastasiadis, “Bu şartlar altında seçim yapmamız kolay olmadı. Sorumluluk duygusu ve azimle müzakere ettik, imzaladığımız anlaşma acı verici ama elimizden gelenin en iyisi buydu” dedi.
Hükümetin sert kararlar almak zorunda kalacağını belirten Anastasiadis, “Kolay çözüm yok. Geleceğimiz için acı veren, cesur ve sert kararlar almak zorundayım” diye konuştu.
Halkına, içinde bulundukları krizi avantaja dönüştürme çağrısı yapan Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis “Geleceği daha sağlam ve güvenilir inşa etmek için gelin yeni bir başlangıç yapalım” dedi.

BANKALAR YARIN DA KAPALI

Anlaşma, Kıbrıs’ın ikinci en büyük bankası olan Laiki (Halk) Bankası’nın varlıklarının “iyi” ve “kötü” diye ikiye ayrılmasını, iyi kısmın Kıbrıs Bankası’na aktarılmasını öngörüyor.
Bu arada önlem paketi kapsamında yeniden yapılanması kararlaştırılan Laiki Trapeza (Halk Bankası) ve Kıbrıs Bankası’nın (Bank of Cyprus) Perşembe gününe kadar kapalı kalacağı açıklandı.
Güney Kıbrıs’ta bankaların 10 gündür kapalı olması ise günlük büyük sıkıntılara neden oluyor. Bankamatiklerden çekilen para miktarına Kıbrıs Bankası günlük 120 avro, Laiki Bankası ise 100 avro sınırı getirdi. Nakit sıkıntısı nedeniyle alışverişlerin durma noktasına geldiği ülkede acil ihtiyaçlarını karşılamakta zorluk çeken vatandaşlar bir an önce bankaların açılmasını bekliyor.

DURGUNLUK YILLARCA SÜRECEK

IMF Başkanı Christine Lagarde ise anlaşmayı, Kıbrıs bankacılık sistemine yeniden güven sağlayacak “kapsamlı ve güvenilir” bir paket olarak niteledi. Kıbrıs Maliye Bakanı Michalis Sarris ise anlaşmayla iflas ihtimalinin ortadan kalktığını iddia etti.
IMF başkanı ve maliye bakanlarının aksine, anlaşmayla Kıbrıs ekonomisinin derin bir durgunluğa girmesi ve bu durumun yıllarca sürmesi bekleniyor. Yunanistan ve İspanya örnekleri de bu öngörüyü doğruluyor.
Ancak IMF bu oranın parlamento onayına ihtiyaç duymadan belirlenmesi koşulunu getirdi. AB Komisyonu’nun ekonomiden sorumlu üyesi Olli Rehn, “Kıbrıs’taki mali krizin derinliği nedeniyle bu ülkeyi ve halkını zor bir dönem bekliyor” dedi.

ALMANYA KARAR VERDİ, MECLİSE GEREK YOK!

Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble varılan anlaşmanın Kıbrıs parlamentosunun onayını gerektirmediğini söyledi. Banka mevduatlarına uygulanacak verginin, çoğu Rus olan yabancı yatırımcılar için caydırıcı olacağı ve Kıbrıs’ın finans sektörüne ölümcül bir darbe vuracağı endişeleri var. Almanya’nın, emekli fonlarındaki paranın kullanılmasını öngören Kıbrıs planını reddederek yüksek faizden yararlanan yatırımcılara vergi uygulanması konusunda direttiği ifade ediliyor.
Avro Bölgesi bakanları adına açıklama yapan Hollanda Maliye Bakanı Jeroen Dijsselbloem, Brüksel’deki basın toplantısında, bu anlaşma ile Kıbrıs ekonomisine dair belirsizliklerin sona erdiğini iddia etti. Bakan, sadece iki sorunlu banka üzerinde yoğunlaşmayı sağlayan yeni anlaşmanın, Kıbrıs parlamentosunun geçen hafta reddettiği ve tüm bankacılık sistemini kapsayan paketten daha iyi olduğunu söyledi.

* BBC Ekonomi Editörü