‘Fıstık üreticisiyiz baklava yiyemiyoruz’

Dilek OMAKLILAR
Hatay

Sıcaklığın 50 dereceyi bulduğu Urfa ve Antep’te fıstığın hasat zamanı… Maliyetlerin sürekli arttığını anlatan çiftçiler, mazot, gübre fiyatlarından şikayetçi. Urfa’nın Halfeti ilçesinden Fıstık Üreticisi Zeki, fıstık için de taban fiyatın belirlenmesini ve taban fiyatın altında alımın yasaklanmasını istiyor.

Çiftçiler için desteklerin arttırılması gerektiğini dile getiren Zeki, “Fıstık, 15 yılda büyüyen bir ürün. Çok emek veriliyor. 15 yıl hasat edilmeye hazırlanıyor. Bir de bunun üzerine çok düşük fiyatla alım yapılınca hayat çiftçi için daha da zor oluyor. Fıstık üreticisi piyasanın insafına terk ediliyor. Fıstıkta taban fiyatı vermiyorlar. Bu iş komisyoncuların elinde. Fıstık halinin elinde. Onlar sana ne kadar fiyat verirse sen o kadara satacaksın. Alt bir limit yok. Hasat zamanı olduğu için şimdi daha da düşük. Mesela kuru fıstık 200 TL’ye, yaş fıstık 90 TL’lere kadar indi. Mazot maliyeti, ilaçlama, gübreleme ve toplama maliyetlerini düşününce bu rakamlar çok düşük. Çiftçiye bir şey kalmıyor” diye konuştu.

EMEK VERMEDEN KAZANIYORLAR

Üreticinin verdiği fiyatla tüketicinin aldığı fiyat arasında ciddi bir fark olduğunu belirten Zeki, şöyle konuştu: “Mesela ben, fıstık halindekilere 240 TL’ye sattım, buraya geldim İskenderun’a bakkalda, kuru yemişçilerde fiyat 600 TL bandında. Üretici ile tüketici arasındaki bu parayı kim yiyor? Bu para kimin cebine giriyor? Bu büyük bir haksızlık. Fıstık, çok zahmetli bir iş. Toplama zamanı Urfa’da, Antep’te sıcaklıkların 55 dereceyi bulduğu günlerde topluyoruz ama birileri emek vermeden biz üreticilerden daha fazla kazanıyor.”

‘İHTİYACA GÖRE PLANLANMALI’

Maliyetlerinin yükselmesine rağmen fıstık fiyatlarının artmaması nedeniyle mağdur olduklarını söyleyen Zeki “Örneğin üretici bir sene karpuz ekiyor, bir sene başka bir şey ekiyor. O üründen diğer ürüne geçiyor. Aslında bunu hükümetin planlaması lazım. Hangi bölgede ne yetişiyor veya hangi ürüne ne kadar ihtiyaç var? Misal bu sene patates pahalıysa gelecek sene herkes patates ekiyor. Bu sefer patates insanların elinde kalıyor. En kötü şunu diyecekler; bu bölge fıstık ekecek diğer bölge patates ekecek. Bizim ülkenin ihtiyacı bu kadar, geri kalanını ihraç edeceğiz diyerek planlayacak. Ve üreticinin ürünü alınacak. O zaman bu sorunlar yaşanmaz” dedi.

SATILAN MALİYETİ KARŞILAMAYINCA EYLEMLER BAŞLADI

Yüksek enflasyonla beraber gelen zamların üreticiyi isyan noktasına getirdiğini belirten Zeki, “Her şey dışarıdan ithal ediliyor. Maliyetler aşırı artıyor. Üreticinin sattığı da maliyeti karşılamayınca çiftçiler de eylemlere başvurdu. Çünkü verdiği emeğin sonucu elinde bir şey kalmaz oldu. Borçla aldığı mazot, gübre parasını mecbur verecek. İşçi parasını verecek. Alacaklılar kapıda olduğu için bunun için ürününe verilen düşük fiyatı mecburen kabul ediyor. Bir baklavanın kilosu olmuş 1000 TL. Biz üretici olarak bir kilo baklava yiyemiyoruz” diye konuştu.

‘TABAN FİYATI BELİRLENMELİ’

Zeki, fıstık üreticilerinin taleplerini şöyle sıraladı: “Örneğin fıstıklarımız yanıyor, neden yandığını bilmiyoruz. Uzman kişi de yok, öğrenilmiş tarım yapıyoruz. Üreticinin örgütlenmesi lazım. Kooperatifleşmek lazım. Kooperatifin hem üreticiye ucuz girdi sağlaması hem de ürettiği ürünü satması gerekiyor. TMO, tarım bakanlığının bütün ürünler için maliyetlerini hesaba katarak taban fiyat belirlemeli. Bu taban fiyatın altında alım yasaklanmalı. Girdi maliyetleri düşürülmeli, destekler artırılmalı, tarımsal üretimde kullanılan tüm girdilerde ÖTV ve KDV kaldırılmalı. Hükümet tarımı desteklemez, üreticiye katkı sunmazsa kimse üretim yapamaz. En basit şey üreticinin kullandığı mazot fiyatının düşük olması gerekir. Kısacası biz çiftçiler geçinemiyoruz.”