Patronların ellerinde bir sopa: Yetkiye itiraz

Halil İMREK
Hatay

Günümüzde işçilerin sendikalaşmasının önündeki engellerden biri yetki itirazı. Patronlar tarafından yapılan yetki itirazı sonrası açılan davaların oldukça uzun sürmesi, işçilerin sendika ve toplu sözleşme gibi en temel haklarını kullanmalarını engelliyor. Bunun son örneklerinden biri de Hatay’ın Payas ilçesinde yaşandı. Atakaş Çelik’te işçilerin çoğunun üye olduğu DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş, Çalışma Bakanlığından yetki belgesini aldı ancak Atakaş patronu buna itiraz etti. Atakaş’ın avukatlığını yapan Eski İskenderun Kaymakamı Avukat Hacı Hasan Özyiğit, yetki davasını İstanbul Anadolu Adalet Sarayı’na bağlı mahkemeye yapınca süreç daha da uzamış oldu.

Türkiye’de işçilerin sendikalı çalışabilmeleri için önce üyesi oldukları sendikanın yüzde 1’lik iş kolu barajını (Ülke çapında o iş kolunda çalışanların yüzde 1’inin sendikanın üyesi olması), sonra iş yeri ise yüzde 50 artı 1 iş yeri veya yüzde 40 artı 1 işletme barajını aşması gerekiyor. Bu barajların geçilmemesi durumunda işçiler ne sendikalı ne de toplu sözleşmeli çalışabiliyor. Ancak fiilen süreç bu kadar kolay ilerlemiyor. Bu koşullar yerine getirilse bile işçilerin karşısına bir problem daha çıkıyor: Patronun, sendika yetkisine yaptığı itiraz...

Payas’taki Atakaş Fabrikasında da işçiler bu sorunla karşılaştı. Atakaş Çelik’te çalışan işçiler, Birleşik Metal-İş’te örgütlendi. Yaklaşık 700 işçinin çalıştığı fabrikada işçilerin yüzde 85’inin üye olmasıyla çoğunluğu sağlayan Birleşik Metal-İş, Çalışma Bakanlığına yaptığı yetki başvurusuna olumlu yanıt aldı. Konuyla ilgili Befesa’daki grev alanında bilgi veren Birleşik Metal-İş Anadolu Şube Başkanı Deniz Ilgın, yetki başvurusunu 5 Ağustos’ta yaptıklarını, 12 Ağustos’ta ise resmi olarak yetkiyi aldıklarını hatırlattı. Üstelik yeni üyeler de yapıldığını söyleyen Ilgın, “Fabrikanın tamamını üye yapmayı hedefliyoruz. Ancak Atakaş işvereni yetkimize itiraz etti” dedi. Ilgın öte yandan, Patronun Avukatı Hacı Hasan Özyiğit’in yetki davasını, İstanbul Anadolu Adalet Sarayına bağlı yetkisiz bir mahkemeye açtığını bildirdi.

SÜRECİ UZATMANIN BİR YOLU

İşçilerin sendikalaşmasını engellemek için yetkiye itiraz etmenin yanı sıra patronların başvurduğu yöntemlerden biri de bu örnekte olduğu gibi yetkisiz mahkemeye dava açmak. Zira bu da süreci uzatan diğer bir neden. Süreç, “İstanbul’daki mahkemenin dosyaya bakması, ardından dosyanın kendisiyle ilgili olmadığını ve fabrikanın olduğu yerdeki ilgili bir mahkemenin bakması gerektiğine karar vermesi” şeklinde ilerleyecek. Bu süreç ise en az 6 ay!

Bu süre zarfında ise patronlar iş yerini sendikasızlaştırmak için uğraşıyor. Bir yandan işten atma, mobbing ve çeşitli baskılarla işçileri sendikasızlaştırmaya çalışan patronlar, sendikaya da “Yasal olarak içeride üyen yok, temsilcin yok ve TİS yapamazsın” diyor.

Bu koşullarda ise işçilerin ellerinde bir yöntem kalıyor: Patronların bu hileli sendikasızlaştırma yöntemine karşı ve bu sorunu ortadan kaldıracak yasal bir düzenleme için fiili mücadele...

PATRONUN AVUKATI ESKİ KAYMAKAM

Dört yıl boyunca İskenderun kaymakamı olarak görev yapan Hacı Hasan Özyiğit, 2017 yılı sonunda emekli oldu. Özyiğit, o dönem yaptığı açıklamada memuriyette 30 yılı geride bıraktığını, emeklilik dilekçesini vereceğini ve görev yaptığı İskenderun kentine yerleşeceğini açıklamıştı. Hatay Barosuna kayıt yaptırıp avukatlık yapan Özyiğit, Atakaş Şirketler Grubunun avukatlığını da yapıyor.

ATAKAŞ İŞÇİLERİ BİRLEŞİK METAL-İŞ’TE ÖRGÜTLENDİLER

Atakaş Çelik Fabrikası, Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu içinde 101’inci sırada yer alıyor. Birleşik Metal-İş yetki aldığı zaman sosyal medya hesabından şu açıklamayı yapmıştı: “Atakaş Çelik işçileri çalışma koşullarının iyileştirilmesi, güvenli gelecek ve ekonomik şartlarının düzeltilmesi gibi temel sorunların çözümü için Anayasa’nın kendilerine tanıdığı hakkı kullanarak sendikalı oldular. Hatay’da metal işçilerinin sorunları devasa boyutlara ulaştı. 2023 yılında yaşadığımız depremin yaralarının hâlâ sarılamadığı kentte, ağır yoksullaşma ve hayat pahalılığı karşısında yaşam ve çalışma koşulları gün geçtikçe zorlaşıyor. İşverenler önemli kârlar elde ederken, demir-çelik işçilerinin payına düşük ücret, ağır çalışma koşulları ve iş kazaları düşüyor. İşte Atakaş işçileri, bu kabuğu kırarak insanca yaşamak ve çalışmak için sendikalaştılar ve özgür iradeleriyle sendika tercihlerini yaptılar.”