Erken seçim tartışmaları Erdoğan'ın 2023'te nasıl aday olduğunu hatırlattı
Erken seçim tartışmalarının Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeniden adaylığı üzerinden yürütülmesi, akıllara Yüksek Seçim Kurulu'nun anayasayı hiçe sayan yeniden adaylığa onay kararını getirdi.
Fotoğraf: Evrensel
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden aday olmasının tek yolunun Meclisin seçimleri yenilemesi olduğunu belirterek Kasım 2025'te ya da 2026'nın baharında erken seçim yapılmasını önerdi. 3 Eylül'de Halk TV'de İsmail Küçükkaya'nın sunduğu "Demokrasi Meydanı" programında konuşan Özel, "Erdoğan'ın aday olmasını ve onu yenerek bu sürecin tamamlanmasını sağlıklı görüyorum" dedi.
İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu ise Erdoğan'ın takvimini belirleyeceği bir seçimi erken seçim olarak görmediğini belirtip, "En yakın takvimde gerçekleştirilecek bir genel seçime biz hazırız. Kim aday olursa olsun" dedi. 5 Eylül'de Halk TV'de "İsmail Küçükkaya ile Yeni Bir Sabah" programında konuşan ve Erdoğan'ın 2023'te de aday olamaması gerektiğini dile getiren Dervişoğlu, yine de "Recep Tayyip Erdoğan elbette ki siyaset arenasından bir seçim mağlubiyeti yaşarayak gitmelidir" diye ekledi.
Erdoğan'ın yeniden adaylığı temelinde yürütülen bu erken seçim tartışmaları, akıllara, Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) anayasayı hiçe sayarak Erdoğan'ın Mart 2023 seçimlerinde yeniden adaylığına verdiği onayı getirdi.
ERDOĞAN 2023'TE NASIL ADAY OLMUŞTU?
Anayasaya göre bir cumhurbaşkanının üçüncü kez aday olabilmesi için tek yol seçimlerin Meclis tarafından yenilenmesiyken genel seçimlerin 14 Mayıs 2023'te yapılması kararı Meclis tarafından değil Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından alındı. Erdoğan’ın seçimleri kararnameyle yenilemesi aday olmasına imkan sağlamıyordu. Anayasayı çiğnemeden bir daha aday olması mümkün değildi. Ancak bu, YSK kararıyla gerçekleşti.
Anayasanın 101. maddesinde "Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir" deniliyor.Tek istisna ise anayasanın 116. maddesinde yer alıyor. Bu da Cumhurbaşkanı’nın ikinci dönemi sürerken Meclisin beşte üç çoğunlukla seçimleri yenilemesi.
Erdoğan'ın yeniden adaylığının münkün olduğunu öne sürenler, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nden önce olduğu için 2014 seçimlerinin sayılamayacağını savunuyordu. Dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "Sayın Cumhurbaşkanımız, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak 2018’de seçilmiştir ve şu anda yapılacak seçim ikinci seçimdir” demişti.
AKP'li Bülent Turan da "Erdoğan 2028’de aday olmak isterse o zaman Meclis kararına ihtiyaç var. Bugün asla. İhtiyaçsa YSK tartışsın" diye konuşmuştu.
Evrensel'e konuşan Hukukçu Turgut Kazan ise 2017 referandumda cumhurbaşkanlığının yetkileri ile ilgili bir değişiklik yapıldığını vurgulayarak, "Bu değişiklikte değişmeyen maddeler aynen durur. O yüzden yeni bir anayasa yapılmıştır gibi 'İki kez seçilebilir' yorumu kabul edilemez. Erdoğan üçüncü kez, bir daha aday olamaz” ifadelerini kullanmıştı.
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Şule Özsoy Boyunsuz da Evrensel'e yaptığı değerlendirmede, "İki dönem kuralının tek istisnası 116/3. maddesi ile getirilmiştir. Kendi iradesi dışında seçimler yenilenirse ve Cumhurbaşkanı da ikinci dönemindeyse bir defa daha seçimlere katılabilir" vurgusunu yapmıştı.
Millet İttifakı da 26 Ocak 2023'te yaptığı açıklamada "TBMM yenileme kararı almadığı müddetçe, Sayın Erdoğan’ın 14 Mayıs’ta yapılacak olan seçimlerde bir kez daha aday olması mümkün değildir. Cumhurbaşkanının, Anayasa’ya aykırı olarak üçüncü kez adaylığını ilan etmesi demokrasi tarihimize eklediği bir diğer kara sayfadır" demişti ancak hukuksuz adaylık kesinleştikten sonra bu konuyu gündem etmemişti.
YSK, 30 Mart 2023'te, Erdoğan'ın üçüncü kez cumhurbaşkanı adayı olmasına yapılan itirazları reddetmişti. Böylece Erdoğan'ın adaylığı kesinleşmişti.
2023'TE SON KEZ ADAY OLACAĞINI AÇIKLAMIŞTI
Öte yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan, 10 Aralık 2022'de Samsun'da yaptığı konuşmada, 2023'te son kez cumhurbaşkanı adayı olacağını söylemişti.
Erdoğan, "İnşallah, 2023'te milletimizden kendi adımıza son defa istediğimiz destekten alacağımız güçle Türkiye Yüzyılı'nın inşasını başlatıp, bu kutlu bayrağı gençlerimize teslim edeceğiz" demişti.
BAHÇELİ "YENİDEN ADAY OL" ÇAĞRISI YAPMIŞTI
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 17 Mart'ta partisinin 14. Olağan Büyük Kurultayı'nda, "Bu benim final seçimim" diyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a seslenmiş ve "Ayrılamazsın, Türk milletini yalnız bırakamazsın. Yeni yüzyılın kurtarıcı lideri olarak size görmek istiyoruz" diyerek yeniden aday olmasını istemişti. (POLİTİKA SERVİSİ)
