Mercedes işçisi ek iş yapmak zorunda kalıyor

Hilal TOK
Levent GÖKÇEK
İstanbul

Alman otomotiv tekeli Mercedes’in İstanbul Hoşdere’de bulunan fabrikasında, işçiler vergi yükü altında ezilmemek için; ek iş yapıyor, emekli işçiler yeniden çalışıyor. Sadece ocak ayından ağustos ayına kadar bir Mercedes işçisinden yapılan kesintiler ise 123 bin 919 lira. Bu, aynı aylardaki net kazancın yüzde 40’ına denk geliyor. Vergi kesintilerinin bu kadar çok olmasına tepki gösteren Mercedes işçileri vergide adalet istiyor.

7 bin civarı işçinin çalıştığı Türk Metal’in örgütlü olduğu Mercedes-Benz Türk; en büyük 500 sanayi şirketi arasında 8’inci sırada. Net kârını açıklamayan şirketin net satışları 2023 yılında 95 milyar 754 milyon 842 bin lira oldu. Ödediği vergi ise 6 milyar 280 milyon lira. Bu demek oluyor ki; Mercedes kazancının sadece yüzde 6.5’i kadar vergi ödemiş ve rekortmen olmuş. İşçilerin 8 aylık net aylık kazancı karşısında ödediği vergi oranı ise yüzde 40! Rakamların büyüklüğünden ziyade kazanca oranlar incelendiğinde asıl rekortmenin işçiler olduğu görünüyor.

2022 ihracat raporlarına göre de Türkiye’de en çok ihracat yapan 16’ıncı şirketi olan Mercedes, 2024’ün ilk çeyreğinde de Hoşdere Otobüs Fabrikasından 769 adet otobüs ihraç etti.

İşçi bordrolarını incelediğimiz Mercedes’te bir işçinin ocak ayından ağustos ayına kadar SGK, işsizlik, damga vergisi ve aylık vergi kesintisi toplamı 123 bin 919 lirayı buluyor. Aynı dönemde işçinin toplam net geliri ise 307 bin 557 lira. İşçinin vergi kesintisi net kazancının yüzde 40’ına denk geliyor. Sadece 1000 işçinin vergi kesintisini hesapladığımızda ortaya çıkan 123 milyon 919 bin lira. İşçilerden milyonlarca liralık vergi kesilirken pek çok şirketten vergi alınmaması, vergi teşvikleri ve aflarının sağlanması işçiler arasında büyük öfkeye neden oluyor.

Mercedes işçileri yoksulluk sınırı altında ücretlere mahkum edilirken kendilerinden bu kadar çok vergi kesilmesine ise tepki gösteriyor.

GÜNDE 16 OTOBÜS EN AZ 240 MİLYON LİRA

Mercedes’ten 20 yıllık bir işçi ile görüşüyoruz. Aldığı ücreti Almanya’daki Mercedes işçilerinin kazancıyla karşılaştırıyor: “Türkiye işçisinden çok kâr elde ediyorlar. Almanya’daki Mercedes’te işçinin aldığı 5 bin avro. Hoşdere’de işçinin aldığı 1000 avro. Almanya’daki otobüs de 300 bin avro Türkiye’deki de. Almanya’daki Mercedes işçisi, Almanya’daki asgari ücretin dört katı ücret alıyor. Ben Türkiye’deki asgari ücretin üç katını zor görüyorum. Üstelik Türkiye’de gıda enflasyonu yüzde 52.5; Almanya’da 14.5. Bizim ürettiğimiz otobüslerin biri en aşağı 15 milyon. Günde 16 otobüs üretiyoruz. Bu, günde 240 milyon eder. Benim günlük ücretim 1265 lira. Bir de burada çoğu işçi genç. İŞKUR üzerinden geliyorlar. ‘Kadın istihdamını artıracağız dediler, onu da İŞKUR üzerinden alıyorlar. Mercedes’e bir de buradan bedava işçi. Yeni giren işçi zaten 25 bin lira alıyor. Burada işçiler ek iş yapıyor; sanayiye gidiyor, taksicilik yapıyor. Emekli olan çalışmaya devam etmek zorunda kalıyor. Ben 2000’lerin başında evimi alabildim. Şimdi Mercedes işçisi, sadece burada çalışarak kirasını öder, karnını doyurur, faturalarını öder, o kadar. Ne ev ne araba alabilir. Tatile bile gidemez. Mercedes benden inanılmaz kâr elde ediyor. Ama ben bir ev alabilmek için ikinci bir işte çalışmak zorunda kaldım yıllarca. Mercedes iyi bir ücret verse işçiler başka bir yerde çalışmak zorunda kalmaz.”

‘KESİNTİYİ İKİNCİ AYDA HİSSEDİYORUZ’

Mercedes işçileri 8 ayda toplam 861 milyon lira vergi ödemiş. Vergi kesintilerine tepki gösteren işçi, “Ben yüzde 35 vergi dilimine girdim bile. SGK, işsizlik vs. katınca kazancımın yüzde 50’den fazlasını devlete veriyor oluyorum. Benim cebime el uzatmadan önce vergileri silinen patronları açıklasınlar. Geçmişte vergi kesintisini onuncu ayda hissederdik. Şimdi ikinci ayda hissetmeye başladık. Kesintiler bu kadar çok değildi. Hatırlıyorum; Erdoğan belediye başkanlığı sürecinde iktidara geldiklerinde vergi adaletsizliğini ortadan kaldıracağını söylüyordu. En çok bu yüzden kızgınım Erdoğan’a. Daha beter ettiler. Hiç vergi vermeyelim demiyorum ben gelirimiz iyiyse verelim. Ama Mercedes işçisi yoksul, bu kadar kesinti niye? Bizden az al, zenginlerin vergisini de silme” diyor.

‘BEN EMEĞİME SAHİP ÇIKMAZSAM KİMSE ÇIKMAZ’

“Ben emeğime sahip çıkmazsam kimse çıkmaz” diyen işçi şöyle devam ediyor: Fabrikadaki işçilerde ‘Sendika yapsın, aidat veriyoruz’ gibi bakış açısı var. Öyle bir şey yok. Hem patron hem sendika yönetebilecekleri, ses etmeyecek işçi istiyor zaten. Mesela bize mevcut koşullarda yıllık en az 50 bin liralık erzak yardımı yapmalılar ama yaptıkları erzak yardımı 10 bin lira. Sendikacılar buna karşı çıkmıyor. İşçi de karşı çıkmasın istiyor, koltukları sarsılmasın derdindeler. Bu gidişatı örgütlenerek değiştirebiliriz ama işçi birbirine güvenmiyor. Şimdi vergi mitingleri yapılıyor, biz işçiler olarak çok bastırdık da eylem yapmaya başladılar. Bastırırsak daha neler olur demek. Ama bu mitinglere de bütün işçiler katılmalı. Gerekirse, üretim tamamen durdurulur. İstenirse yapılır.”