Evrensel'in manşeti | Kamyonları stoka, işçileri sokağa attı

Andaç Aydın ARIDURU
İstanbul

Ford Otosan 2024’ün ilk altı ayında 15.7 milyar TL net kâr elde etti. Koç Grubu bu dönemde 19 bin 516 Ford işçisinden kişi başına ayda 136 bin 600 TL net kâr elde etti. Şirketin Eskişehir’deki fabrikasından ise 4 bin 103 adet ağır ticari araç satışı yapıldı. Geçen sene ilk altı ay için 5 bin 771 adet kamyon satışı yüzde 29 oranında azalırken, şirket bu süreçte 6 binden fazla kamyon stokladı. 2023’ün ilk altı ayına göre kâr marjı yüzde 1.2 oranında düşen Ford Otosan çözümü işçi kıyımında buldu. Eskişehir fabrikasında işçilerden verimsiz çalıştıkları iddiasıyla yazılı savunma talep eden ve bir süredir teker teker işçileri işten çıkartan fabrika yönetimi geçen hafta 50 işçiyi toplu olarak işten çıkardı. İşten çıkartılan işçi sayısı son toplu çıkarmayla birlikte 100’ü aşıyor.

‘İŞLER KESAT’ GEREKÇESİ

Ford Otosan’ın 2024 yılının ilk 6 ayı için açıkladığı faaliyet ve finansal tablolarında geçen senenin ilk altı aylık kâr marjının yüzde 7.7’den yüzde 6.5’e düştüğü görülüyor. Eskişehir fabrikasında altı ayda 6 bin 668 adet ağır ticari araç üreten şirketin işten çıkardığı işçilerden yaklaşık 5 bin araç kapasiteli otoparkının kapasite aşılarak doldurulduğunu ve yeni üretimlerin Gölcük’teki otoparklara çekildiğini öğreniyoruz. Kendi faaliyet raporlarında dış pazarın yüzde 10 civarında büyüdüğünü ve kendi satışlarının yüzde 78’ini yurt dışına yapmakla övünen Ford Otosan’ın fabrika yönetimi işçilere işlerin kesat olduğunu ve üretim kapasitesinin düşük olduğunu söylüyor. Kâr marjındaki yüzde 1.2’lik düşüşün ardından işçilerden ‘verimsiz çalıştıkları’ sebebiyle yazılı savunma istenirken, savunma istenen işçiler işten çıkartılıyor, sağlık problemleri nedeniyle rapor alan işçiler verimli olmadıkları gerekçesiyle işten atılıyor, emekliliği gelen işçilere emekli olmaları yönünde baskı yapılıyor ve 40 kadar işçiye işten çıkarma tehdidinde bulunularak belirsiz bir süre için Kocaeli fabrikasındaki misafirhane adres gösterilerek şehir değiştirmeleri salık veriliyor.

İŞÇİLER TAM GAZ ÜRETTİ

Ford Otosan 2024’ün ilk altı ayında 15.7 milyar TL net kâr açıkladı. 19 bin 156 işçinin çalıştığı şirkette ise işçi başına ayda 136 bin 600 TL net kâr elde edildi. Eskişehir fabrikası yılın ilk yarısında 4 bin 103 adet ağır ticari araç satışı gerçekleştirdi. 2023’ün ilk yarısındaki satışlara göre düşüş oranı ise yüzde 29.

6 bin aracın üzerinde kamyon stoku bulunan Ford Otosan fiyat listesinin ortalaması alındığında 37.2 milyar TL’lik satış yaparken ilk altı ayda net 2.4 milyar TL de kâr edecek. Fabrikadaki ortalama net ücretler ise yaklaşık 30 bin lira. Stoktaki kamyonların satışıyla 3 bin 700 işçisi bulunan Eskişehir Ford Otosan’a işçiler en az 341 bin TL net kâr ettirmiş olacak.

Türk İş’e bağlı Türk Metal’in örgütlü olduğu fabrikada temmuz ayında yüzde 20 oranında enflasyon zammı alan işçilerin bu zammı ise yüzde 27’lik vergi dilimine girmeleriyle birlikte erimiş oldu.

PATRON VE SENDİKA BÜROKRATLARI EL ELE

Fabrika içinde yöneticilerin geçtiğimiz günlerde toplu alanlarda yaptığı duyurularda sık sık işlerin kötü olduğunu söylediklerini aktaran işçiler ise hem işten çıkarmalara hem de önceki dönemden beri süren ‘Daha hızlı üretin’ baskısına karşı tepkili. İşten çıkarılan bir işçi, “İki ay öncesine kadar boş durulan her saniyede üzerimize gelen yönetim şimdi bize ‘Kusura bakmayın işler kötü’ diyor. Bir su içmeye gittiğimizde bile azar işitiyorduk. Üretimin de yavaşladığı falan yok. Stoklar ise dopdolu. Kepçeler her gün dağı düzlüyor kamyon koymaya yer açmak için” diyor.

İşçiler, çıkarılan işçilerin soyunma odalarından güvenlik eşliğinde çıkarıldığını ve arkadaşlarıyla vedalaşmalarına bile müsaade edilmediğini belirtirken, sendikacılarla da görüşemediklerini ifade ediyor. İşten çıkarılınca bir sendikacıya ulaşıp durumu anlattığını söyleyen bir işçi, kendisine ‘Tazminatınızı alın önünüze bakın. Hakkınızda hayırlısı olsun’ dendiğini aktarıyor. Bir diğer işçi de “Sendikacıların umurunda bile değiliz. İşten çıkarıldığımı söyledim, haberleri bile yok. İnsan kaynaklarını arayıp sormamışlar bile” diyor.

İşçiler işten çıkarmalar konusundaki belirsizlik devam ederken temsilciler ve sendikacılardan işten çıkarılacak işçi sayısının 1200 civarında olacağını öğrendiklerini söylüyor. Bir işçi, “Türk Metal’e boşuna patron sendikası demiyorlar. Kendilerine yakın kim varsa onları kolluyorlar. Yönetimle görüşüp çıkışları ona göre yaptırıyorlar” ifadelerini kullanıyor.

Öte yandan 40’a yakın işçinin de işlerin azalması gerekçesiyle Gölcük fabrikasına gönderildiğini belirten işçiler yöneticilerin üretim alanında ‘Siz mi gidersiniz? Yoksa gitmeyenleri atayım mı?​’ tehditlerine maruz kaldıklarını anlatıyor. Gönderilen işçilerin ne kadar süreliğine Gölcük’te kalacağı ve hangi statüde fabrikada çalışacağı konusundaki belirsizlik ise sürüyor.

İşten atılan işçilerin akıbetini ve sendikanın bu konudaki tutumunu öğrenmek için aradığımız Türk Metal Eskişehir Şubesi Başkanı Orhan Demir ise telefonumuza cevap vermedi.