Mobbing yaşamadığımıza sevindiğimiz bir staj deneyimi

Kimya Mühendisliği öğrencisi

ODTÜ

Stajıma başlarken beklentim, üniversitede aldığım teorik bilgileri uygulamalı olarak pekiştirmek ve üretim süreçlerini daha yakından gözlemleyerek mesleki bilgi ve becerilerimi geliştirmekti. Staj sırasında karşılaştığım en büyük zorluk ise üretim sahasındayken gerçekleşen deprem oldu. Deprem bölgesinde bulunduğumuz için bu risk her zaman aklımızdaydı ancak o anı yaşamak oldukça zordu. Ülkemizde yaşanan depremin büyük kayıpları beraberinde getirmesi deprem bölgesinde olmamıza rağmen önlemlerin yeterli olmaması can güvenliğimizin değil rantın ön planda olduğunu gösterdi bize. Konaklama sorununu bilmediğimiz bir şehirde kendimiz çözmek zorunda kalmamız ve maaş kesintisinin fazlaca yapılması da önemli zorluklardandı.

Staj sürecimde üretim sürecini baştan sona yakından takip etme ve tüm aşamaları yerinde gözlemleme fırsatım oldu. Bunlara ek olarak görev tanımımıza uymayan işlerin yaptırılması yaygın bir durumdu. Özellikle ayak işleri için stajyerler biçilmiş kaftan.

STAJDA TACİZ KORKUSU

Şahsen staj süresince iş yerinde herhangi bir olumsuz muamele ya da baskı (mobbing) ile karşılaşmadım ama mobbing ve düşük ücretlere çalıştırılmak biz stajyerler için artık normalleşmiş durumda.

Stajyer ücreti konusuna gelirsek, ilk stajımı büyük bir firmada yapmama rağmen firma stajyerlerine ücret vermiyordu. Diğer stajımda ise maaş kesintisi fazla yapıldı. Orada kaldığım süreçteki bütçemi bile karşılayacak düzeyde değildi. İlk stajımı yaptığım firmada muhatap olduğum herkes erkekti ve sahada ilk günlerde kendimi güvende hissetmekte zorlandım. Ancak, zaman geçtikçe ekip arkadaşlarımın ve çalışanların profesyonel tutumları bu endişelerimi giderdi. Bu durumun bana şanslı hissettirmesini, sorgulanması gereken asıl nokta olarak görüyorum.

Arkadaşlarımızın staj deneyimlerinden de görülüyor ki sahada yaşanan mobbing, staj ücretlerinin yetersizliği, kadın stajyerlerin yaşadığı taciz vakaları yaygın. Kantin masalarında konuştuğumuzda staj yapan neredeyse her öğrencinin “stajımda bu böyle olmamalıydı” dediğini görüyoruz. Bize mesleki deneyim kazandırması amacıyla gittiğimiz stajlarda, ücretlerin azlığı ve çalışma koşullarının güvencesizliği ile mesleğimizden ziyade düzenin sömürü çarklarını deneyimlediğimiz bir yaz geçiriyoruz. Kadın öğrenciler olarak hâlihazırda bulunduğumuz hiçbir yerde bir güvenli alandan söz etmemiz mümkün değil. Bununla birlikte gittiğimiz staj yerinde taciz ve şiddet gibi olayları yaşamamış olmayı bir şans olarak sayıyor ve aklımızın bir köşesinde devamlı olarak “böyle bir durum olursa ne yaparım?​” korkusu ile stajımıza devam ediyoruz. Hâl böyleyken, İstanbul Sözleşmesi’nin uygulanması talebini yükseltmek, bulunduğumuz yerlerdeki diğer kadınlarla böyle durumlarda neler yapabileceğimizi konuşmak, birlikte örmek ve dayanışmak bizim için elzem hâle, hatta güvende hissetmenin tek yolu hâline geliyor.

Maddi yetersizlikler, stajı tamamlama kaygısı iş bulma sürecindeki zorluklar bizleri sessiz kalmaya mahkûm bırakabiliyor. Staj esnasında gerek iş sağlığı güvenliği açısından güvenceli olmamız gerekse şiddete tacize karşı güvenli alanlarda olmamız okullarımız ve çalıştığımız iş yerince garanti altına alınmalıdır. Bu en temel taleplerimizin gerçekleşmesinin yolu ise bizimle aynı zorlukları yaşayan arkadaşlarımızla bir araya gelmek ve çok temel olan isteklerimiz için mücadele etmekten geçiyor.