As Plastik işçileri ‘5 ay dayanamazsınız’ diyen patrona meydan okuyor

Andaç Aydın ARIDURU
İstanbul

2022’de düşük ücretler, 12 saati bulan çalışma saatleri, cumartesi ve pazar günleri zorunlu mesai, hakaretler, performans baskısı ve mobbing karşısında Petrol-İş’te örgütlenen As Plastik işçileri 2024 yılında ilk kez toplu sözleşme masasına oturabilmek için işten atmalar, yetki itirazı, bölme taktiklerine karşı mücadele etti, her mücadelesinden dersler çıkardı. Toplu iş sözleşmenin beşinci oturumuna gelmeyerek masayı deviren patron, önceki hafta 3’ü iş yeri temsilcisi toplam 10 işçiyi işten çıkararak 19 Eylül’de greve çıkan işçilerin talep listesine bir talep daha eklemiş oldu. İşçilerin ‘Birinci önceliğimiz’ dediği bu talep ise işten atılan tüm arkadaşlarının işe dönmesi. 2023’ün şubat ayında da 28 işçinin işten çıkarılmasının ardından iş durdurma eylemi başlatarak arkadaşlarını işe döndüren işçiler greve çıktıkları bugünlerde de yaşanan işten çıkarmalar karşısında 2023’teki direnişlerinin başarıya ulaşmasının öz güvenini taşıyor. Geçmiş direniş ve eylemlerinin tecrübesinin grev sürecinde kendilerine güç kattığını söylüyor.

"KIZIM BENİ UNUTMUŞTU"

İki yıl öncesini hatırlayan işçiler haftanın 7 günü 12 saat çalıştıklarını ve asgari ücretin biraz üzerinde ücret aldıklarını anlatıyor. Akif çocuklarını göremediğini aktarırken “Kızım beni unutmuştu artık” diyor. Zorunlu mesailerin düşük ücretler sebebiyle zorunlu tutulmasa dahi işçiler için bir zorunluluk haline dönüştüğünü anlatan Akif, “Cumartesi günleri fazla mesai ücretlerini yüzde 100’den yüzde 50’ye düşürdüler. Ücretler kimseye yetmeyecek hale gelmişti” diyor. İşçiler süreci aktarırken patronun ücret taktiklerini hatırlayan işçilerden biri “Allah var ücretlerimizi gününde alıyorduk. Asgari ücretin üstünü elden de verse zamanında verirdi” deyince Akif itiraz ediyor, “O gün değil ama emekliliğimizden çaldı…”

İşçiler yemeklerden sıkça böcek ve pislik çıktığını, servislerin yetersizliğini de sendikalaşma sebepleri arasında sayıyor. “5 gün arka arkaya pilav yer mi insan? Biz yiyorduk ama” diyen Akif sendikalaşmak için saydığı bütün bu sebeplerin 8’i As Plastik’te geçen 35 yıllık işçilik hayatında çalıştığı tüm yerlerde farklı düzeylerde de olsa yaşandığını söylüyor: “Dönüp bakıyorum 30-35 yılımı kendi haklarımı bilmeden ve haklarım için mücadele etmeden geçirmişim.”

"GEÇİNEMEM KORKUSUNU ARKADAŞLARIMIN FEDAKARLIĞIYLA YENDİM"

Akif fabrikada sendikayı örgütlemeye çalışan işçiler kendine ulaştığında ilk hissettiği duygunun korku olduğunu söylüyor. “50 yaşındayım, zaten geçinmek çok zor. Eşim de çalışmaya başlamıştı. İşten atılırsam tazminatımı alamam, bu yaştan sonra iş bulamam korkusunu yaşadım. Ama gerçekleştirdiğimiz toplantılarda arkadaşların benim de haklarım için fedakarlık yaparak aynı tehlikeleri göze aldığını gördüm. Toplantılar düzenledikçe herkesin aynı sorunlardan bıktığını, patronun sürekli iyileştirme sözlerini tutmayışını gördüm. Arkadaşlarla zaman geçirdikçe güvenim arttı” diyor.

Selamettin ise emekliliğini hak etmiş olan 17 yıllık bir As Plastik işçisi. “O günlerde emekli olayım, memlekete döneyim diyordum. Arkadaşlar sendikalaşmak istediklerini söylediklerinde kendimi onlara karşı sorumlu hissettim. Emekli olmaktan bu yüzden vazgeçtim” diyor. “Ben emekli olunca genç arkadaşlar sendikalı olarak çalışacak burada. Ben de memlekette emekliliğimi keyifle yapacağım’

"BU DAYANIŞMA GÜN GÜN ÖRÜLDÜ"

2022’de Petrol-İş’in yetki belgesini almasının ardından As Plastik patronu yetkiye itiraz ettikten sonra 28 işçiyi işten çıkardı. İşten çıkarılanlar arasında Akif de vardı. İşten çıkarmaları öğrenen işçiler işi durdurup arkadaşları işe alınana kadar içeri girmeyeceklerini söylediler. Patronun yetkiyi işçi kıyımıyla düşürme hamlesi, atılan işçilerin geri alınması ve patronun yetki davası sonuçlanana kadar işten çıkarma yapmayacağı konusunda söz vermesiyle püskürtüldü.

Sendikalaşma süresince öncü işçilerden biri olan Kenan işten atılan 3 iş yeri temsilcisinden biri. “Günde 12 saat haftada 7 gün çalışınca aile gibi oluyorsunuz” diyerek gülüyor. “İşten çıktığımızda da sendikayı anlatmak için birlikte zaman geçirdik. Daha iyi tanışabilmek, birbirimize karşı güveni oluşturabilmek için düğün cenaze ihmal etmeden birbirimizin yanında olduk. Bu dayanışma gün gün örüldü. Her gün en iyi yolu tartıştık arkadaşlarla. Patron beni sendikal faaliyet yürüttüğüm için “Seni sevemedim, seninle çalışmak istemiyorum” diyerek kod 46’dan işten attı. Bu kodun içinde hırsızlık da var. İşçi arkadaşlarım beni de biliyor ben de onları biliyorum. Bizi çeşitli tehditlerde bulunarak, kendi işçisine ödediği ücretten fazla ücretle, grev kırıcı işçi tutmaya çalışarak yıldıramaz” diyor: “Geçen sene şubat ayında arkadaşlarımız işten çıkarıldığında birlik olup iş durdurma cesaretini gösterebildiğimiz için bugün greve çıkabiliyoruz. Birlikte eylem yapabilmemiz öz güvenli olmamızı sağlıyor. Biz işten atılan arkadaşlarımızla hep birlikte sendikalı ve toplu sözleşme imzalayarak işe gireceğiz.”

PATRON YASALARA, İŞÇİLER DAYANIŞMAYA GÜVENİYOR

İşçiler Patron Aziz Behar’ın kendilerini teker teker çağırarak çeşitli yöntemlerle gözdağı vermeye çalıştığını aktarıyor. İşçiler Behar’ın Kurşun Ambalaj, Ay Plastik, Kaplan Plastik ve Der Plastik’e fason iş yaptırdığını tespit etmiş, Kurşun Plastik işçilerine ‘Grev kırıcılığa ortak olmayın’ diyerek bildiri dağıtmıştı. İşçiler Behar’ın kendilerine, “4-5 yerle sözleşme yaptım 5 ay idare ederim siz 3-5 bin lira dayanışma parasıyla nasıl dayanacaksınız” dediğini aktarıyor. İşçileriyle, toplu iş sözleşmesi süreci devam ederken teker teker sözleşme yapmaya çalışan Behar bu sözleşmelerde işçilerin bütün taleplerini kabul ederken bu sözleşmedeki tek fark sendikanın olmaması.

As Plastik’te greve çıkan işçiler, TİS görüşmeleri süresince işe giren işçilerin grev sabahı kendilerine ulaşarak, ‘Size zarar verecek işe girmeyiz’ diyerek fabrikaya girmediğini aktardı.

Patronun, ‘Dayanamazsınız’ çıkışını değerlendiren işçiler ise sendikalarına ve sınıf dayanışmasına olan güvenlerinin tam olduğunu söylerken grev günü patronla son görüşmeyi gerçekleştiren Petrol-İş Genel Başkanı Süleyman Akyüz de “Patron işçileri ekonomik olarak çözebileceğini düşünüyorsa yanılıyor. Biz Petrol-İş olarak ekonomik nedenle çözülmesine izin vermeyiz. Ne yapılması gerekiyorsa üzerimize düşeni yaparız. Bu tutumu 2 bin 400 kişinin çalıştığı Sumitomo’da 43 günlük grevde gösterdik” şeklinde konuştu.