Fiyat iki katı, domates yarısı
Kış yaklaşıyor, Kayseri’de de işçi, emekçi aileler kışı geçirmek üzere domates, menemen hazırlıklarına başlıyor. Kışlık hazırlıklarını sorduğumuzda aldığımız yanıt olumlu olmuyor.
Fotoğraflar ve Kolaj: Erensel
Ahmet AKARSU
Kış yaklaşıyor, Kayseri’de de işçi, emekçi aileler kışı geçirmek üzere domates, menemen hazırlıklarına başlıyor. Bu ailelerden biriyle, Kayseri'de Mimarsinan Organize Sanayi Bölgesi'nde çelik kapı fabrikasında çalışan İşçi Muhammet ile çocukları Market İşçisi Fatma ve Lise Öğrencisi Büşra’yla kış hazırlıklarını konuşmak için buluştuk. “Kışlık hazırlıklar nasıl geçti?” diye sorduğumuza ise aldığımız yanıt “Bir yıl yeter mi bilemiyoruz, geçen yıla göre yarı yarıya azaldı” oldu.
"MASRAFLAR İKİ KATINA ÇIKTI"
Muhammet, geçmişten hatırladığı kışlık hazırlıklarını şöyle anlatıyor: “Kayseri'nin eskiden kara kışları meşhurdu. Yıllık masrafı azaltmak için kışlık yufka ekmek, salça, menemenlik, patates-soğan torbaları, acılı ezme, köy peyniri vs. bir sürü şey yapılır, tarladan toplanır, alınırdı. Fabrika hayatımız başlayınca, şehre yerleşince ister istemez masraflar daha da arttı. Pahalılık hele de son iki yılda daha da arttı. Pahalılık kış hazırlığımızı da yarı yarıya düşürdü.”
Pazar fiyatlarını geçen yılla karşılaştıran İşçi Muhammet, “Bir örnek vereyim. Geçen yıl 18-20 kilo arası olan bir kasa salçalık domatesi 45-60 lira arasında satın alabiliyorduk. Bu yıl aynı kasayı 180-220 lira arasında satın alabildik. Salçalık için domatesin sert olmasına gerek yok, yumuşak olan domates tercih edilir. Domatesin en ucuzu ise çürüklerle dolu oluyor. En yüksek fiyatlısını da almadık, orta fiyatlısını aldık. Yılı geçirmemiz için 200 kiloya yakın domates aldık. İki bin lira civarında domates tuttu. Geçen yıl aynı paraya bunun iki katı kadar kışlık yapmıştık. Onu taşımak, gaz parası falan derken görünmeyen masraflarla daha da artmış oldu” diyor.
"NE KADAR TUTARSA TUTSUN KIŞLIK YAPMAK ZORUNDAYIZ"
Kışlık hazırlık salçayla da sınırlı değil. Muhammet şöyle sayıyor: “Menemenlik konserve, kahvaltılık sos, yufka ekmek... Domatese ek biber, un, yağ, tuz... Odun köyden, kazan komşudan, ateşi yakmak bizden...” Marketten alınan kiloluk salçaların, sosların, yufka ekmeğin bir asgari ücretli için çok pahalı olduğunu ifade eden Muhammet, “20 kilo domatesten 10 kavanoz menemenlik çıktı. Biberin kilosu 25 lira, 3-5 kilo biber de aldık mecbur. Yufka ekmek için yarım torba un derken maaşın yarısını neredeyse harcadık” diye anlatıyor. Tüm bunlara çocuğunun okul masrafları, faturalar, rutin mutfak masrafları eklenince çok zorlandıklarından yakınıyor Muhammet: “Ev ekonomisine katkı için mecbur geçen yıllara göre pahalıya da denk gelse kışlık hazırlık yapmak zorunda kalıyoruz. Marketten alabilsek, zenginin böyle dertleri yok tabii.”
