Köylüler bilirkişi heyetini dövizlerle karşıladı

Özer AKDEMİR
İzmir

Lapseki Nusratiye köyü yakınlarındaki madene açılan dava kapsamında bilirkişi heyetinin yaptığı keşif sonlandı. Alana gelen bilirkişi heyetini köylüler döviz ve pankartlarla karşıladı. Keşif sırasında söz alan köylüler “33 yıldır bu maden çalışıyor. Şimdi de kapasite artışına gidiyor. Biz zaten yıllardır bu madenin çilesini çektik. Artık suyumuzun, toprağımızın kirlenmesini istemiyoruz” dediler.

Çanakkale’de, Kaz Dağı’nın eteklerindeki Lapseki ilçesi Çataltepe Köyü yakınlarında işletilmek Çinko, Kurşun, Bakır Maden İşletmesine verilen ÇED Olumlu kararına karşı açılan davada bugün (24 Eyül Salı) bilirkişi keşfi yapılacak. Mamotek Madencilik adlı şirket tarafından Çataltepe Köyü ve Nusratiye Köyü mevkiinde 690 hektarlık alanda işletilmek istenen madene Çanakkale Valiliği’nce Nisan 2023 tarihinde ÇED olumlu kararı verilmişti. Çinko, Kurşun, Bakır (Kompleks) yeraltı maden işletmesinin kapasite artırımı, kırma-eleme tesisi, zenginleştirme tesisi ve atık depolama tesisi projesine karşı yörede yaşayan 16 yurttaş ile kurumsal olarak Lapseki Çevre Koruma Üretim ve Dayanışma Derneği, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, IDA Dayanışma Derneği dava açmıştı.

BİLİRKİŞİLERDEN YANIT BULMASI İSTENEN SORULAR

Mahkeme, bugün gerçekleşecek olan bilirkişi keşfinde uzman bilirkişilerden şu sorulara yanıt vermelerini istedi;

Dava konusu “ÇED Olumlu” kararına konu olan projenin, çevre mevzuatında belirlenen amaca uygun olarak gerekli teknik özellikleri taşıyıp taşımadığı,

Anılan projeye ilişkin Proje Tanıtım Dosyasının hazırlanması sürecinin teknik yöndendeğerlendirilerek, mevzuatta öngörülen usule uygun hazırlanıp hazırlanmadığı, hesaplamaların ve değerlendirmelerin yeterli düzeyde veri, bilgi ve belgeye dayandırılıp dayandırılmadığı, proje kapsamının asgari gereklilikleri taşıyıp taşımadığı,

Yapılacak çalışmaların ne tür çevresel etkiler doğuracağı hususunda tespit yapılıp yapılmadığı, bu yönde tespitler varsa olumsuzlukların en aza indirilmesi için gereken tedbirlerin alınıp alınmadığı,

Projenin tarım arazilerine, orman alanlarına, çevredeki bitki örtüsüne, su kaynaklarına ve doğal yasama, yerleşim yerlerine olumsuz etkilerinin kabul edilebilir düzeyde olup olmadığı ve ekolojik yapıda kalıcı tahribata yol açıp açmayacağı,

Söz konusu projenin ülke ekonomisine sağlayacağı katkı ile ekolojik yapıya verilecek zarar arasında kamu yararı açısından adil bir denge bulunup bulunmadığı,

55 BİN 358 AĞAÇ KESİLECEK

619 hektarlık bir alanda yapılmak istenen kapasite artışı projesinin 12 yıl işletme ömrü öngörülüyor. 540 hektarlık orman alanında yapılacak madencilik sürecinde 55 bin 358 ağaç kesilecek. Madene 1, 23 km uzaklıkta bir ev bulunmakta. Madenin ÇED süreçleri incelendiğinde 2016 yılında ÇED kapsam dışı raporu verildiğini, bunun 2019 yılında ÇED Gerekli Değildir olarak güncellendiğini görüyoruz. 2021 yılında maden için yapılan 59 sondaj için de ÇED Kapsam Dışı kararı var. Son olarak madene 2023 yılında ÇED Olumlu kararı verildi. Bilirkişi keşfi bu karara karşı açılan dava için yapılıyor.

SU VARLIKLARININ ORTASINDA

Kaz Dağı’nın etekleri olarak tanımlanan Lapseki’de işletilmek istenen maden sahası bölgenin  önemli su kaynaklarından Nusratiye Göleti’ne 1,2 km uzaklıkta yer alıyor. Gölet işletmenin ÇED alanı içerisinde kalmakta. Proje sahasının 2,8 km uzaklığında ise Gürgendere Göleti bulunmakta. Projenin Beypınar, Doğandere ve Dışbudak köylerine ait arazileri ve orada yasayan kişileri doğrudan etkileyeceği ileri sürülüyor. Kazdağlarının uzantısı olan Dumanlıdağ'da faaliyet gösteren Çataltepe kursun, bakır, çinko işletmesi, başta Çardak, Lapseki ve çevre köylere içme suyu ve tarımsal sulama suyu sağlayan Bayramdere Barajı ile birlikte Kozçesme göleti ve çok sayıda derenin bulunduğu su havzası ve koruma havzası içinde kalmakta.

‘MADENİN TARIMA ZARAR VERMEMESİNİ İSTİYORUZ’

Bugün yapılan keşif ile ilgili azılı bir açıklama yapan İzmir’deki Çanakkaleliler Derneği “11 köyün geçim kaynağı, yaşamı ve yaşayan yaban hayatının, ormanlarımız, sularımızın, tarım alanlarımızın ve hayvancılığımız öldürülmek isteniyor” dedi.

Bilirkişi keşfinin iyi geçtiğini söyleyen davacılardan Kaz Dağı Doğal ve Kültürel Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, “Köylüler yaşam alanlarına sahip çıktılar. 4-5 köyün muhtarı da vardı keşifte. Onlar da madeni istemediklerini söylediler. Dernek olarak 2020 yılında bu madene karşı dava açmıştık. Köyde tarlası da olan bir davacımız olmasına rağmen mahkeme yetkisizlik vermişti. Bu sefer bu madenin durdurulmasını, yöredeki sulara ve tarıma zarar vermemesini istiyoruz” dedi.