Meclis işçiye sağır

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Sermayeyi ilgilendiren yasalar için Meclisi gece gündüz çalıştıran iktidar, işçi sorunlarına sağır. Başta işçi direnişleri olmak üzere işçilerin yaşadığı sorunlarla ilgili verilen soru önergelerine ya yanıt verilmiyor ya da direnişler bitip iş işten geçtikten sonra ezber cümlelerle geçiştiriliyor.

Emek Partisi (EMEP) milletvekilleri Sevda Karaca ve İskender Bayhan’ın illerde işçilerle yaptıkları toplantılarda dile getirilenleri Meclise taşıdıkları önergelerin başına gelenler oldukça çarpıcı. İşçileri ilgilendirdiği için önergeler ağırlıklı olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle verildi. Yasaya göre önergelerin 15 gün içerisinde yanıtlanması gerekiyor. Ancak zamanında yanıtlanan bir önerge bile yok. Üstelik Bayhan işçi direnişleriyle ilgili 9 önergesinden 1’ine yanıtlamayacağı yanıtı verilirken, Karaca’nın verdiği 8 önergeden 1 tanesi ise halen beklemede.

Yanıtlar ise “İncelemelerden oluşan program dışı teftişler ise programlı teftişler dışında kalan ihbar, şikâyet vb. talepler üzerine veya Bakanlığa intikal eden evraklardan teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanların teftiş programına alınması sonucu gerçekleştirilmektedir”, “teftiş pogramına alınmıştır” gibi kopyala yapıştır ifadeler ya da “Hak ve özgürlükleri engelleyen bir eylem yok” gibi patronu koruyan sözler yer aldı. 

EMEP Antep Milletvekili Sevda Karaca’nın verdiği önergelere bakıyoruz önce. 

ERKAPLAN HALI

Antep Başpınar Organize Sanayi Bölgesinde ek zam talebiyle eylem yapan Erkaplan Halı işçileri çıkıyor karşımıza. İşçiler BİRTEK-SEN’e üye oldu, 18 Ağustos 2023’te ek zam talebiyle eyleme geçti. Patron ise işçileri sendikadan istifaya zorladı. Eylem 5 Eylül’de eylemlerini sonlandırırken, hukuki süreç başlatıldı.  Önerge eylem sırasında, 24 Ağustos 2023’te verildi ve Çalışma Bakanından yaşanan hukuksuzluklara karşı ne yapacağı soruldu. Ancak yanıt 64 günün ardından eylem bittikten sonra verildi. Yanıtta sadece, “İncelemelerden oluşan program dışı teftişler ise programlı teftişler dışında kalan ihbar, şikâyet vb. talepler üzerine veya Bakanlığa intikal eden evraklardan teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanların teftiş programına alınması sonucu gerçekleştirilmektedir” denildi. 

ÖZAK TEKSTİL

Urfa Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Özak Tekstil işçileri haklarını savunmayan Öz İplik-İş’ten istifa ederek BİRTEK-SEN’e üye oldu. Patron işçilerin Anayasal hakkını hiçe sayarak işten attı, işçiler iş bıraktı. 27 Kasım 2023’te direnişe geçti. Direniş sırasında polisinden müftüsüne valisinden yargısına tüm devlet aygıtı işçilerin karşısına geçti. Gözaltılar, biber gazı eksik olmadı. Sevda Karaca ve İskender Bayhan işçilere destek için direniş yerine geldi, polis şiddetine uğradı. 13 Şubat 2024’te sona eren direnişle ilgili 29 Kasım 2023’te İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması talebiyle verilen önergeye yanıt 63 günün ardından 1 Şubat 2024’te geldi. Yanıtta, Valiliğin bir günlük eylem ve etkinlikleri yasaklama kararı hatırlatılarak, BİRTEK-SEN Genel Başkanı Mehmet Türkmen’in toplantı gösteri kanuna muhalefet ettiği gerekçesiyle Cumhuriyet Başsavcılığın talimatıyla adli işlem yapıldığı ifade edildi. 9 Ocak 2024’te verilen önerge ise 107 günün sonra 25 Nisan 2024’te direniş bittikten sonra yanıtlandı. Valiliğin bir gün eylem ve etkinlikleri yasaklama kararı hatırlatan Bakan, “Hak ve özgürlüklerin engellemeye yönelik bir müdahalede bulunulmadığını” ifade ederken, Cumhuriyet Savcılığına yapılan ihbar ve şikâyetin işleme konulmamasına karar verildiğini belirtti. 

SPUTNİK GREVİ

Türkiye Gazeteciler Sendikası ile Rossiya Segodnya Uluslararası Haber Ajansı (Sputnik) Türkiye Bürosu arasındaki toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması ve işten atmalar üzerine, sendika greve çıktı. Konu 27 Eylül 2023’te Meclise taşındı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle soru önergesi verildi. 13 Kasım 2023’te yanıt verildi.  Sputnik’te yasal olarak grevin sürerken, soru önergesine 47 gün sonra yanıt geldi.  Yanıtta, “Bakanlığa intikal eden evraklardan teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanların teftiş programına alınması sonucu gerçekleştirilmektedir” denildi. 

MEGA POLİETİLEN 

Adıyaman’ın Besni ilçesinde üretim yapan Mega Polietilen’deki 300 işçi, alamadıkları için ve çalışma şartlarının iyileştirilmesi için 8 Nisan 2024’te iş bıraktılar. İşçilerin eylemi 3 Mayıs 2024’te sonlandırmıştı. İşçilerin iş bıraktığı için saldırıya maruz kalmalarına ilişkin 30 Nisan’da İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması talebiyle verilen soru önergesi süresi geçtikten sonra geçtikten sonra yanıt geldi. Bakan Yerlikaya 26 Ağustos’ta yanıtladı. 148 gün sonra gelen Bakanlık yanıtında, İlçe Emniyet Müdürlüğünün üç gün süreyle adli tahkikat yaptığı belirterek, “İşçilerin söz konusu eyleme başlamasından itibaren Besni İlçe Müdürlüğünce genel asayaşin sağlanması, oluşabilecek olaylara karşı yerinde ve zamanında müdahale edilebilmesi amacıyla fabrika önünde ekip görevlendirilerek gerekli emniyet tedbirleri alınmıştır" denildi.

Karaca’nın Meclise taşıdığı diğer işçi direnişleri ise şöyle; Malatya’da BİRTEK-SEN üyesi iki kadın işçi, eşleri ve babaları aranarak emniyete çağırıldı. Konu Meclis gündemine taşındı. 2 Aralık 2023’te İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması için soru önergesi verildi. Öner süre geçtikten sonra 5 Ocak 2024’te yanıtlandı. 

AKP Batman Milletvekili Ferhat Nasıroğlu’na ait olan, Manisa’nın Soma ilçesinde faaliyet gösteren FERNAS Grup’a bağlı maden ocağında çalışan işçiler, Bağımsız Maden İşçileri Sendikası üyesi oldukları için işten çıkartıldı. İşçiler 27 Ağustos’ta direnişe geçerken, işçiler seslerini duyurmak için Ankara’ya yürüyor. İşçilerin durumu Meclise taşındı. Bakan Işıkhan’a 4 Eylül’de soru önergesi verilirken, Bakanlıktan henüz yanıt gelmedi. 

Antep’te Organize Sanayi Bölgesindeki Merinos Halı’da bir işçinin işten çıkartıldı. 19 Temmuz’da tek başına direnişe geçti, haklarını alan işçi eylemi 29 Ağustos’ta sonlandırdı. 26 Temmuz’da işçinin durumu Meclise taşındı. Bakan Işıkhan 20 Eylül’de soru önergesini yanıtladı. 

EMEP İstanbul Milletvekili İskender Bayhan’ın verdiği soru önergelerinin akıbeti ise şöyle: 

PEKİNTAŞ İŞÇİLERİ 

Düzce’de bulunan ve Türk Metal Sendikasında örgütlenmek isteyen Pekintaş işçilerinin sendikal örgütlenme hakkı engellenmesi ilişkin 23 Mayıs 2023’te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ve Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması talebiyle Meclise soru önergesi verildi. Bakan Işıkhan, 27 Ekim 2023’te Bakan Tunç, 2 Ağustos 2024’te yanıt verdi.  3 Şubat’ta 2023’te fabrika önünde direnişe geçti. İşçilerin fabrika önündeki eylemi fabrika patronun şikayeti nedeniyle işçiler hakkında uzaklaştırma kararı çıkmıştı. İşçilerin fabrika önündeki eylemi 6 Ekim 2023’de sona erdi. Gecikmeli yanıtında Bakan Işıkhan, ‘Bakanlığa intikal eden evraklardan teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanların teftiş programına alınması sonucu gerçekleştirilmektedir” ifadelerini kullandı. 

TRENDYOL DEPO 

Trendyol Depo işçilerini sendikal haklarını kullandıkları için işten atılmaları Meclis gündemine taşındı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle 2 Ekim 2023’te Meclis soru önergesi verildi. Soru önergesine 13 Kasım 2023’te gelen yanıtta “İncelemelerden oluşan program dışı teftişler ise programlı teftişler dışında kalan ihbar, şikâyet vb. talepler üzerine veya Bakanlığa intikal eden evraklardan teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanların teftiş programına alınması sonucu gerçekleştirilmektedir” denildi.  Esenyurt’ta bulunan Trendyol depo işçileri 28 Ağustos 2023’te eyleme başlamıştı. 

EYLEM 21 GÜN YANIT 215 GÜN SONRA GELDİ

Ankara’da bulunan Patiswiss Çikolata'da Öz Gıda-İş’e üye oldukları için işten atılan işçileri Meclis gündemine taşındı. 12 Şubat 2024’te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle verilen soru önergesi süresi geçtikten sonra yanıt geldi. Yanıt 13 Eylül 2024’te geldi. Sendika üye olan işçilerin işten atılması üzerine işçiler 5 Şubat’ta sendika üyesi işçinin işten atılması üzerine 6 Şubat 2024’te Öz Gıda-İş üyeleriyle birlikte fabrika önünde açıklama yaptı. Eylem 21 gün sürdü. Bakanlık verilen soru önergesine 215 gün sonra yanıt verdi.  Bakan Işıkhan, soru önergesinde yer alan sendikal baskı iddialarıyla ilgili, “Gerekli denetim faaliyetleri gerçekleştirilmek üzere adı geçen işverenlik teftiş programına alınmıştır” dedi.

GREV BİTTİKTEN SONRA YANIT GELDİ 

Çankırı’da bulunan Sumitomo Rubber AKO Lastik ile Petrol-İş arasında süren toplu sözleş görüşmelerinde sonuç alınmaması üzerine işçiler greve çıktı. Grev Meclis gündemine taşındı. 14 Haziran 2024’te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması talebiyle üç soru önergesi verdi. Bakan Işıkhan, süresi geçtikten sonra, 29 Ağustos 2024’te yanıt verirken, iki bakan cevaplandırmayacaklarını bildirdi.  Çankırı’da 2 bin 400 işçinin çalıştığı Sumitomo Rubber AKO Lastik’te işçiler 29 Mayıs’ta greve çıktı.10 Temmuz’da anlaşma sağlanması üzerine grev sona erdi. Bakan Işıkhan 74 gün sonra yanıt verdiğinde grev anlaşmayla sona ermişti.  Grev bittikten sonra gelen yanıtta Bakan Işıkhan, “Grev uygulamasının sona erdirildiği tespit edilmiştir” dedi. 

Bursa’da Gemlik Limanında bulunan Borusan Lojistik’e bağlı Gemlik Port işçilerinin Liman-İş’te üye oldukları için işten atıldı. Konuya 17 Mayıs 2024’te Meclis gündemine taşındı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle verilen soru önergesine geç yanıt verildi. 20 Eylül 2024’te cevap verildi.  Işıkhan “önergeye konu olan işverenlik gerekli denetim faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere teftiş programına" alındığın söyledi.

Ankara’daki Mitaş fabrikasında patron, MESS grup toplu iş sözleşmesi ile bağıtlanan zammı işçilere vermemesi üzerine işçiler 6 Şubat’ta iş bıraktı. Türk Metal Sendikası üye işçilerin eylemi 2 gün sürdü. 29 Şubat 2024’te Bakan Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması için Meclise verilen önerge yine süre geçtikten sonra yanıt geldi, 20 Eylül 2024. Yanıtta, “Bakanlığa intikal eden evraklardan teftiş hizmetiyle bağdaşır nitelikte olanların teftiş programına alınması sonucu gerçekleştirilmektedir. İş kazası ve meslek hastalığı durumlarında gerekli araştırma ve inceleme süreci başlatılmaktadır” denildi.

Bayhan’ın verdiği diğer soru önergeleri ise şöyle; Kocaeli Gebze’de bulunan Mersen işçileri Birleşik Metal-İş’e üye oldukları için işten atıldı. İşten atılmalar 24 Nisan 2024’te Meclis gündemine taşındı. Bakan Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle verilen soru önergesi süre geçtikten sonra yanıt verildi. 20 Eylül 2024.  Urfa Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Özak Tekstil işçilerinin BİRTEK-SEN’e üye olmaları nedeniyle işten atıldılar. Soru önergesiyle Meclis gündemine taşındı. Bakan Vedat Işıkhan önergeye süresi geçtikten sonra, 20 Eylül 2024’ta yanıt verdi. 

İstanbul Büyükçekmece bulunan Karınca Lojistik işçilerin Liman -İş’e üye olarak sendikal haklarını kullandıkları için işten atılmaları 29 Ocak 2024’te Mecliste gündemine taşındı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle verilen soru önergesini yanıt verilmeyeceği ilan edildi. 

KARACA: HALK DÜŞMANLIĞINI GÖSTERMEK MÜCADELEMİZİN PARÇASI

Meclisin açılmasından bu yana geçen sürede, temel faaliyetimiz işçi sınıfının çıkarları için olduğunu vurgulayan EMEP Antep Milletvekili Sevda Karaca şunları söyledi: “Ülkenin neresinde bir hak mücadelesi varsa orada olmaya, oranın sesini de meclise taşımaya gayret ettik. Elbette, sermaye sınıfının çıkarları için organize edilmiş bir yapının içinde, onun tam karşısında duran işçilerin ve emekçilerin sesi ve taleplerini ileri sürmek bir mücadele istiyordu. İşçilerin yaşamının ve yaşadıklarının bir hiç olarak kabul edildiği, hesaba yalnızca daha çok kâr ve sömürü için dahil edildiği bir ideolojik aygıt içerisinde, bu hak ve talepleri kabul ettirmenin kolay olmayacağını biliyorduk. Tıpkı işçileri yok saydıkları gibi onların vekillerinin sözünü de yok sayacaklardı. Bu nedenle verdiğimiz soru önergelerine cevap verilmesini ummak, saflık olurdu. Yine de “milletin vekili” sıfatıyla o koltuklarda oturan ancak tek işi işçilerin her gün daha çok sömürülmesi için el kaldırmak olan bir topluluğun sahtekarlığını ortaya dökmek, çelişkilerini daha çok gün yüzüne çıkarmak, işçi düşmanlarına çeşitli sebeplerle oy vermiş halka bu örtülü düşmanlığı daha çok göstermek mücadelemizin önemli bir parçası.”

Parlamenter sistemin kağıt üzerinde kaldığını ifade eden Karaca, “Parlamentoların tarihinden bu yana bir şekilde var olmuş parlamenter denetim sistemlerinden soru önergesinin artık tamamen işlevsiz kılındığı, iktidarın üzerine düşen sorumluluk bir yana hesap vermeyi lüzumlu dahi görmediği bu çökmüş sistemi ortaya sermenin de en görünür örneklerinden biri bu oldu. Yalnızca işçi ve emekçilerin patlak veren sorunları değil; Kürt halkının eşit yurttaşlık talebi, kadınların yaşam hakları, eğitim ve sağlık gibi kamusal hizmetlerin çöküşü, deprem ve pandemi gibi büyük çaplı sorunların yarattığı tahribat gibi pek çok konuya dair verdiğimiz soru önergeleri de bir yanıt bulamadı” ifadelerini kullandı.  Karaca, “Tek adam iktidarının ruhunun her kuruma işlemesi gibi parlamento da bugün zatıalilerinin emirlerini uygularken halka ve halkın vekillerine açıkça “kimseye verecek hesabımız yok” diyor. Ancak bu bizim açımızdan bir bıkkınlık yaratmadığı gibi, başta da söylediğim gibi cevap umuduyla değil, daha çok teşhir hedefiyle hareket ettiğimiz için hesap sormaya, işçilerin ve emekçilerin hak ve taleplerini dillendirmeye, iktidarı rahatsız etmeye devam edeceğiz” dedi.