Zeytinliklere maden kepçesi bir kez daha yargıya takıldı

Özer AKDEMİR
İzmir

Danıştay 8. Dairesi, zeytinlik alanları madencilik faaliyetlerine açmak için maden yönetmeliğinde yapılan değişikliği iptal etti. Yönetmelik değişikliğine karşı Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) tarafından açılan dava Danıştay 8. Dairesi tarafından görüşüldü. 3573 sayılı Yönetmelik’le korunan zeytinlik alanlara dair kanun ile getirilen sınırlamalar ve yasaklamaların yönetmelikle ortadan kaldırılmasının mümkün olmadığını vurgulayan mahkeme, zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetine izin veren değişikliğin hukuka uygun olmadığına karar verdi.

YÖNETMELİK DEĞİŞİKLİĞİ İLE ZEYTİN YASASI AŞILMAK İSTENDİ

Maden lobisinin bastırması sonrası AKP hükümeti tarafından birçok kez zeytinlik alanlarda madencilik yapılmasına olanak sağlamak üzere yasal değişiklik girişimi yapıldı. Son olarak 2022 yılında yapılan madencilik yönetmeliği değişikliği de bu amaca yönelikti ve yine yargıdan döndü. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan ve 01/03/2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren maden yönetmeliğinde yapılan değişikliğin iptali için çeşitli kurumlar tarafından dava açılmıştı. UZZK tarafından açılan davada düzenlemenin; Anayasa’nın 45 ve 56. maddelerine aykırı olduğu, tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanların madencilik faaliyetlerine açılması sonucunu doğuracağı ileri sürülerek değişikliğin kamuoyunda “zeytin yasası” olarak bilinen “3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun”a aykırı olması nedeniyle iptali istenmişti. Zeytin kanunu zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 km mesafede zeytinyağı fabrikası hariç kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamayacağı ve işletilemeyeceğini öngörüyor.

MAHKEME BAKANLIĞIN SAVUNMASINA İTİBAR ETMEDİ

Bakanlık ise savunmasında, zeytin kanununun zamanın şartlarına göre zeytinliklerin korunması için çıkarıldığını, şimdi ise ülkenin enerjiye ihtiyacı olduğunu ve bu değişikliğin kamu yararı taşıdığını ileri sürmüştü. Dosyayı görüşen mahkeme heyeti, Bakanlığın “Yeni ekonomik ve sosyal gelişmeler ile birlikte ülkenin artan enerji ihtiyacının öncelikle yerli kaynaklardan karşılanması ve bu yöndeki faaliyetlerin zeytinlik alanlarda kayıp yaşanmadan, dengeli bir biçimde sürdürülmesi amacıyla dava konusu yönetmeliğin yayımlandığı” açıklamasına itibar etmedi. Mahkeme oy birliği ile aldığı kararında “3573 sayılı Kanun ile getirilen sınırlamalar ve yasaklamaların yönetmelikle ile ortadan kaldırılması mümkün olmadığından, yönetmelik değişikliği ile zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetine idarenin izni ve madencinin taahhütnamesi ile olanak sağlayan düzenlemede hukuka uyarlık görülmemiştir” ifadelerine yer verdi.

Zeytinlikleri maden işletmelerine açan yönetmelik değişikliği iptal edildi