Kürt seçmen “şeffaf ve açık diyalog koşullarında” ittifak yapılmasından yana

Kürt seçmenlerin ittifak siyasetine nasıl yaklaştığına yönelik saha araştırması yapıldı.

9 kentte bin 610 katılımcıyla, 9 Kürt ili ve 4 Türk ili olmak üzere toplam 13 kentte yapılan araştırmada, “şeffaf ve açık diyalog”, “Kürt meselesinin çözümünde iyi niyet” gibi koşullarla DEM Partinin siyasi partilerle ittifak yapmasını istediği belirtildi.

Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi, Kürt seçmenlerin Türkiye’deki siyasi ittifaklara yönelik algı, tutum ve beklentilerini anlamak amacıyla yaptığı saha araştırmasını paylaştı.

13 KENTTE 1610 KATILIMCI

Araştırma, 4-23 Eylül tarihleri arasında, 18 yaş ve üzeri 1610 Kürt katılımcı ile yapıldıç Araştırma, 9 Kürt ili ve 4 Türk ili olmak üzere toplam 13 ilde yapıldı. Diyarbakır, Van, Mardin, Batman, Şırnak, Bingöl, Kars, Antep , Hakkari, İstanbul, İzmir, Ankara ve Mersin olarak belirlendi. Raporun araştırma ve çalışma ekibinde Zeki Gürür, Dr. Azad Barış, Yusuf Buzgan; Saha Koordinasyonunda Demet Sabuncuoğlu; veri analizinde Deniz Nilüfer yer alırken, tasarımını Hunav Altun yaptı.

Saha çalışması iki temel bölümden oluştu. İlk bölümünde demografik ve sosyoekonomik veriler ışığında Kürt seçmenlerin profili oluşturuldu. Kürt seçmenlerin, Türkiye’deki ittifak dinamiklerinin en kritik unsurlarından biri olduğu vurgusu yapıldı.

SOSYOEKONOMİK VE DEMOGRAFİK BİLGİLER

Araştırmaya katılan katılımcıların demografik yapısı ile ilgili, katılımcıların oranı ise şöyle: yüzde 16,7’si Diyarbakır, yüzde 8,9’u Van, yüzde 7,8’i Mardin, yüzde 6,6’sı Batman, yüzde 4,7’si Şırnak, yüzde 3,5’i Bingöl, yüzde 3,1’i Kars, yüzde 3,1’i Gaziantep ve yüzde 3,1, yüzde 20,9’u İstanbul, yüzde 6,6’sı İzmir, yüzde 5’i Ankara ve yüzde 3,9’u Mersin.

Araştırmaya katılanların yüzde 56,4’ü erkek, yüzde 43,3’ü ise kadınlardan oluştu. Eğitim düzeyleriyle ilgili oran ise katılımcıların yüze 44,6’sının lise altı eğitim seviyesine sahip olduğu, yüzde 38,8’inin lise mezunu olduğu ve yüzde 15,7’sinin üniversite veya üzeri eğitim düzeyine sahip. Katılımcıların gelir durumları oran dağılımı ise şöyle: Yüzde 13,6’sı 10 bin TL ve altı, yüzde 26,4’ü 10 bin TL ile 17 bin TL arası, yüzde 31,4’ü 17 bin 1 TL ile 25 bin TL arası, yüzde 16,5’i 25 bin 1 TL ile 35 bin TL arası, yüzde 7,9’u 35 bin 1 TL ile 50 bin TL arası ve yüzde 4,1’i 50 bin 1 TL ve üzeri.

Raporda “Cumhur İttifakı, milliyetçi-muhafazakar bir çizgide konumlandığından, Kürt seçmenler büyük ölçüde bu ittifaktan uzaklaştı. Millet İttifakı ise, CHP’nin Kürt meselesine dair daha kapsayıcı bir söylem geliştirmesiyle Kürt seçmenlere ulaşmaya çalıştı, ancak İYİ Parti’nin varlığı bu çabayı sınırladı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise, Kürt seçmenlerin en doğal siyasi adresi olarak, onların taleplerini doğrudan gündeme taşıdı” değerlendirmesi yapıldı.

HANGİ KOŞULLARDA İTTİFAK YAPILMALI?

Katılımcılar, en çok “şeffaf ve açık diyalog” (yüzde 25,8), “Kürt meselesinin çözümünde iyi niyet” (yüzde 23,2) gibi koşullarla DEM Partinin siyasi partilerle ittifak yapmasını istiyor. Sadece yüzde 6,4’lük bir kesim ittifak yapılmasına karşı çıktı. Kürt illerindeki katılımcılar DEM Partinin ittifakını “Kürt meselesinin çözümü” ile ilişkilendirirken, Türk illerindeki katılımcılar bu koşulu önceliklendirmedi.

Her iki grup, “şeffaf ve açık diyalog” koşulunu benzer oranda kabul gördü. Ancak, Kürt illerindeki katılımcıların yüzde 27,4’ü, Türk illerindekilerin ise yüzde 12,8’i “Kürt meselesinin çözümünde iyi niyet beyanı” koşulunu önemli gördü.

KÜRT MESELESİNE YAKLAŞIM

Katılımcıların çoğunluğu, CHP ile DEM Partinin Kürt meselesi, toplumsal barış, adalet ve demokratik standartlar gibi konularda birlikte hareket etmesini olumlu bulurken, hiçbir konuda ittifak yapılmamasını isteyenlerin oranı yüzde 4,5 çıktı. Kürt illerinde CHP ile DEM Partinin Kürt meselesi ile ilgili konularda birlikte hareket etmesi beklenirken, Türk illerinde demokratik standartların yükseltilmesi, refah ve ekonominin iyileştirilmesi beklentileri öne çıktığına vurgu yapıldı.

Katılımcıların büyük kısmının AKP’yi desteklemeye sıcak bakmadığını, ancak belirli koşulların yerine getirilmesi durumunda destekleyebileceğini ortaya koydu. En çok önem verilen konular Kürt meselesinin çözümü ve ekonominin iyileştirilmesi olarak öne çıkarken, “Adalet, hukuk normları ve toplumsal barış gibi konular da destek şartları arasında öne çıkmaktadır” denildi.

Milletvekili seçimlerinde DEM Parti’nin yer aldığı Emek ve Özgürlük İttifakı’nı olumlu bulanların oranı yüzde 55,1 (yüzde 8,8 çok olumlu, yüzde 46,3 olumlu), olumsuz bulanların oranı yüzde 36,6 (yüzde 28,3 olumsuz, yüzde 8,3 çok olumsuz), kararsızların oranı ise yüzde 8,4.

SİYASİ PARTİLER NEYE GÖRE İTTİFAK KURMALI?

Katılımcılara siyasi partiler neye göre ittifak kurmalıdır sorusuna yüzde 49’u vatandaşlık hakları temelli, yüzde 27,6’sı ideolojik temelli, yüzde 11,6’sı milliyetçilik temelli, yüzde 7,6’sı seçim sonuçlarına dayalı olduğunu belirtirken, “hiçbiri’’ yanıtını verenlerin oranı yüzde 4,2.

CHP VE DEM PARTİ BİRLİKTE HAREKET ETMESİNE SEÇMEN NASIL YAKLAŞIYOR?

CHP ve DEM Partinin gelecek seçimlerde birlikte hareket etmesini nasıl değerlendirirsiniz sorusu bölge bazlı değerlendirildiğinde Türk illerinde olumlu diyenlerin oranı yüzde 67,2 (yüzde 50,3 olumlu, yüzde 16,9 çok olumlu) Kürt illerinde ise yüzde 51,7 (yüzde 40,7 olumlu, yüzde 11 çok olumlu).

DEM Parti ve CHP hangi konularda birlikte hareket etmeli sorusu bölge bazlı değerlendirildiğinde Kürt illerinde Kürt meselesinin çözümü yüzde 26,5, toplumsal barış yüzde 17,1, adalet ve hukuk normlarının yükseltilmesi yüzde 14,4, iktidarı/Erdoğan’ı devirmek yüzde 13,8, ekonominin iyileştirilmesi yüzde 12,9, demokratik standartların yükseltilmesi yüzde 10,3, ittifak yapılmasın diyenlerin oranı ise yüzde 5,1. Türk illerinde ise demokratik standartların yükseltilmesi yüzde 22,9, ekonominin iyileştirilmesi yüzde 22,1, adalet ve hukuk normlarının yükseltilmesi yüzde 17,6, Kürt meselesinin çözümü yüzde 14,9, toplumsal barış yüzde 13,9, iktidarı/Erdoğan’ı devirmek yüzde 5,6, ittifak yapılmasın diyenlerin oranı yüzde 2,9.

AKP VE DEM PARTİ İTTİFAKINA SEÇMEN NE DİYOR?

AKP ile DEM Partinin ittifak yapması durumu oy tercihinizi nasıl etkiler sorusuna olumlu etkiler diyenlerin oranı yüzde 18, olumsuz etkiler diyenlerin oranı yüzde 55,3, etkilemez diyenlerin oranı yüzde 19,2, kararsızların oranı ise yüzde 7,5. AKP ile DEM Partinin ittifak yapması oy tercihinizi nasıl etkiler sorusu bölge bazlı değerlendirildiğinde Türk illerinde olumsuz etkiler diyenlerin oranı yüzde 61, olumlu etkiler diyenlerin oranı yüzde 17,9, etkilemez diyenlerin oranı yüzde 17,2, kararsız olanların oranı ise yüzde 3,8. Kürt illerinde olumsuz etkiler diyenlerin oranı yüzde 53, olumlu etkiler diyenlerin oranı yüzde 18, kararsız olanların oranı yüzde 9.

Önümüzdeki seçimlerde ittifakların devam etmesi gerektiğini düşünüyor musunuz sorusuna katılımcıların yüzde 48.3’ü devam etmeli (yüzde 38 devam etmeli, yüzde 10,3 kesinlikle devam etmeli), yüzde 35,5’i devam etmemeli (yüzde 28,2 devam etmemeli, yüzde 7,3 kesinlikle devam etmemeli) yanıtını verdi. Kararsızların oranı ise yüzde 16,3.

(İstanbulEVRENSEL)