İşçilere kölelik koşulları, öğrencilere pis sınıflar

Eylem NAZLIER
İstanbul

Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) bu yıl okullarda işgücü uyum programı (IUP) kapsamında işçi alımına rağbet olmadı. Bu yüzden okullar pislik içinde kalırken başvuru yapan az sayıdaki temizlik görevlisine de kölelik koşullarında çalışma düştü. İUP kapsamında İŞKUR tarafından okullara gönderilen temizlik personeli ilk 3 ay haftanın 5 günü, sonrasında haftada 3 gün çalışıp günlük sadece 566 TL alacak. İşçilerin eline aylık ancak 8 bin TL geçecek sigorta primleri ise emekliliğe yansımayacak. İUP kapsamında çalışacak yeterli işçi bulamayan MEB, toplum yararına program (TYP) ile asgari ücretle çalışacak 30 bin işçi aldı. İUP kapsamında okullarda işbaşı yapan temizlik işçileri, devletin sigortasız, asgari ücret altında ücrete işçi çalıştırmasına tepki göstererek ekliyorlar: “Bunun adı kölelik düzeni.”

‘MECBUR OLMASAK YAPILMAZ’

Ayşe, eylül ayında İŞKUR aracılığıyla İUP kapsamında Sultangazi’de bir okulda temizlik personeli olarak çalışmaya başlamış. Haftada 5 gün, günde 4 saat çalıştığını ve aylık 8 bin TL maaş alacağını belirten Ayşe, “Üstelik sigorta da sadece sağlık için, emekliliğe faydası yok. Anlayacağın kölelik düzeni var” dedi. Üç çocuğu olduğunu ve aldığı ücretin mutfak masrafına bile yetmediğini belirten Ayşe “Üç yaşındaki çocuğumu bazen evde bırakıp okula geliyorum. Ama evin geçimi için mecburum. Zaten mecbur olmasak bu ücrete bu iş yapılmaz” diye konuştu.

‘OKULLAR PİS, LEŞ GİBİ’

Okulların kalabalık, sınıfların 30-40 kişi olduğunu anlatan Ayşe “Sabah geliyorum, her yer yine pis, leş gibi. Bize verdikleri, onların bir öğün yemek parasına yetmez. Ellerini vicdanlarına koysunlar” dedi.

‘İUP’Yİ BİLMEDEN KABUL ETTİM’

İki çocuğu olan Leyla, okulda çalışmayı saatlerin uygun olması ve hafta sonlarının tatil olması nedeniyle tercih ettiğini söylüyor.  İlk olarak TYP kapsamında işe girmiş, ancak bu programın sona ermesiyle müdürün çağrısıyla İUP’yi bilmeden okulda çalışmaya devam ettiğini anlatan Leyla “Yine asgari ücret artı sigorta olacağını sanıyordum ancak olmadı. Okul İUP’den alacağımız parayı asgari ücrete tamamlayacağını söyledi. Ama bu yeni sistemde sigorta ciddi sıkıntı” dedi. Başvuru az olunca tekrar TYP’den eleman alındığını hatırlatan Leyla, “Diğer işçiler günlük 566 TL alacağız, ama sadece ayda 12 gün çalışacağız. 12 günde alacağımız para aylık 8 bin TL etmiyor” ifadelerini kullanarak alacakları düşük ücretin bile belirsiz olmasına dikkat çekti.  

‘OKULLAR ELEMAN BULAMIYOR’

Okullarda temizlik işçilerinin yetersiz olduğuna işaret eden Leyla, okulların içinde olduğu durumu şu sözlerle anlatıyor: “Okullar pislik içinde. İnsanlar bu zor şartlarda okullarda çalışmak istemiyor çünkü. Kızımın okulunda da tuvaletler çok pis. Niye? Asgari ücretten düşük ücrete bu koşullarda kimse çalışmak istemediği için okullar eleman bulamıyor. Elemanlar kadrolu olsa, düzenli çalışsak okulların temizliği de düzelir” dedi.

OKUL MÜDÜRÜ: ÇALIŞACAK ELEMAN BULAMADIK!

İstanbul Fatih’te görev yapan bir okul müdürü, yaşadıkları personel ve ödenek sıkıntısına dikkat çekti. Her yıl İŞKUR üzerinden TYP kapsamında okullarına iki çalışan verildiğini ve bunların tam zamanlı çalıştığını belirten müdür “Bu yıl ‘İUP kapsamında 4 kişi veriyoruz’ dediklerinde sevindik. Ama baktık ki bunlar 3 gün yarı zamanlı çalışacak ve sigortaları sadece sağlığı kapsayacak, ücret de asgari ücretin yarısı. Dolayısıyla kimse bu koşullarda çalışmak istemiyor. Biz de eleman bulamadık” dedi.

Birçok okul müdürü gibi kendisinin de geçici çözümler üretmeye çalıştığını anlatan müdür “Okul aile birliğinin katkısıyla iki kişi bulduk. Ama sadece 3 aylık bütçemiz var, sonrası ne olacak biz de bilmiyoruz” diye konuştu. İUP kapsamında kimse çalışmak istemeyince MEB’in tekrar TYP’ye döndüğünü ama TYP’den alınan 30 bin temizlik personelinin bakanın ihtiyacımız dediği 120 binin 4’te 1’i olduğunu hatırlatan müdür “Yani sorun sürüyor” dedi.

‘BELEDİYELERDEN DESTEK ALMAYIN’ BASKISI

Belediyelerden temizlik konusunda destek almamaları için yoğun baskı altında tutulduklarını dile getiren müdür “Özellikle muhalif belediyelerden yardım alması istenmiyor. Hatta kimi müdürlere seçilmiş belediye başkanlarını okullara almayın talimatı veriliyor” ifadelerini kullanarak okul müdürlerinin baskı altına alındığını söyledi.

YILLIK TEMZİLİK PARASI 16 BİN TL!

Okullarda şu an en büyük sorunun temizlik olduğuna dikkat çeken müdür, “Bizim 630 öğrencimiz var. Gönderdikleri ödenek temizlik malzemesi için 16 bin TL, 6 bin TL de kırtasiye için. Bu verdikleri para senelik. ‘Yetmiyorsa da ne isterseniz yapın’ diyorlar.  Şimdi temizlik elemanı da yok. Veliler tepkilerini bize gösteriyor ama bizim yapabileceğimiz bir şey yok. Bazı okullarda sınıfları veliler temizliyor. Bu, işin geldiği boyutu gösteriyor” diye konuştu. Bu yıl okullarda ciddi bir öğretmen açığı olduğuna da işaret eden müdür “Bir okulda 18 ücretli öğretmen çalışıyor. Bu öğretmenler asgari ücretin altında maaş alıyor” diye konuştu.