Oba Makarna Patlaması Bilirkişi Ön Raporu Hâlâ Paylaşılmadı

Andaç Aydın ARIDURU

İstanbul

Oba Makarna’nın Sakarya Hendek’teki fabrikasında 15 Eylül’de meydana gelen, toplam 4 işçinin hayatını kaybettiği patlamanın üzerinden bir aya yakın süre geçti. Patlamanın ardından patlama alanında inceleme yapmak isteyen Makina Mühendisleri Odası (MMO) Sakarya İl Temsilciliğine izin verilmezken, bilirkişi ön raporu ise hâlâ paylaşılmadı.

Oba Makarna’nın Hendek’teki fabrikasında 15 Eylül’de yaşanan patlamada 27 yaşındaki Mesut Simay isimli işçi yaşamını yitirirken 1’i çocuk 3’ü itfaiye eri olmak üzere 30 kişi ise yaralanmıştı.

Yaralanan işçilerden 22 yaşındaki Eray Kızıldağ 4 Ekim’de tedavi gördüğü Kocaeli Şehir Hastanesinde hayatını kaybetti. Tedavi gördükleri İstanbul Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesinde yaşam mücadelesini veren 24 yaşındaki Güven Albayrak 9 Ekim’de ve 27 yaşındaki Merve Menteş ise 10 Ekim’de yaşamını yitirdi. Patlamada hayatını kaybeden işçi sayısı 4’e yükselirken, 5 işçinin tedavisi ise devam ediyor.

Oba Makarna 6 aylık faaliyet raporunu ve finansal tablolarını açıkladı. 2024’ün ilk 6 ayında 350 milyon 676 bin TL net kâr açıklayan şirket işçi başına ayda 49 bin TL kâr elde etti. Yayımladığı faaliyet raporunda yaşanan kazaya dair açıklamada “Oluşan maddi zarar için sigorta başvurusunda bulunulduğunu” ifade eden şirket, üretim kapasitesinde düşüş yaşamamak için fason üreticilerle imzaladığı 5 sözleşme ve hızlandırdığı onarım çalışmalarından bahsetmekte. Oba Makarna işçileri ise şirket yönetimi tarafından yapılan baskılarla daha fazla çalışmaya zorlandıklarını, patlama yaşanan bölgede zorla temizlik çalışmalarına gönderildiklerini ve sendikaya üye olmamaları konusunda tehdit ve mobbinge maruz kaldıklarını aktarıyor.

SENDİKA ÜYELİKLERİ KONTROL EDİLMEK İSTENİYOR

Patlamayla ilgili yürütülen soruşturma kapsamında 20 Eylül’de aralarında fabrika müdürünün de bulunduğu 6 kişi göz altına alınırken, aralarında fabrika sahiplerinin de olduğu 5 kişi ise adli kontrol uygulamasıyla serbest bırakılmış, Fabrika Müdürü V.U. tutuklanmıştı.

Makina Mühendisleri Odası (MMO) Sakarya İl Temsilciliğinin patlama alanında inceleme yapmasına izin verilmezken, daha önce depo bölümünde biriken tozun patlama riski taşıdığını söyleyen iş sağlığı ve güvenliği uzmanının işten çıkartıldığı iddia ediliyor. Şeker-İş Sakarya Şube Başkanı Erdal Genç de örgütlenme çalışması yürüttükleri süreçte işçilerden depo kapasitesinin aşıldığını, havalandırma kapaklarının arızalı olduğunu, depolar arası taşıma borularında da kaçaklar olduğunu duyduklarını aktarıyor.

Genç, “Patlama olan bölümde temizlik yaptırmak için işçiler o bölüme gitmeye zorlanıyor. Patlamanın ardından iş güvenliği ve sendikal haklara karşı duyarlılık arttı ve işçi arkadaşlardan sendikamıza üye olmak isteyenler oldu. Fabrika yönetimi işçilerin e-devlet üzerinden üye olup olmadıklarını kontrol etmek istiyor. Bu alenen bir suç. İşçiler sendikaya üye olmasın diye yönetim, ‘Sendikaya üye olmayın haklarınızı biz veririz’ içerikli mesajlar da atıyor. E-devlet üzerinden üye olup olmadıklarını göstermek istemeyen işçilere ise iş yerinde baskı uygulanıyor” diyor.

Bugüne kadar patlamanın sebebi ve sorumlular hakkında paylaşılmış herhangi bir rapor veya ön rapor bulunmuyor. 14 Mayıs 2014’te yaşanan Soma Katliamı’nın ardından madende inceleme gerçekleştiren Maden Mühendisleri Odası 23 Haziran 2014’te rapor hazırlamıştı. 14 Ekim 2022’de yaşanan Amasra Katliamı’yla ilgili bilirkişi ön raporu ise 31 Ekim’de sunulmuştu.

İŞÇİ BAŞINA AYDA 49 BİN LİRA KÂR ELDE EDİYOR

Özgüçlü ailesinin sahibi olduğu OBA Makarna’nın faaliyet raporunda, şirketin kârlılığının devam ettiği, üretim kapasitesini arttırmak amacıyla Sakarya fabrikasına kuracağı iki yeni hattın çalışmalarının sürdüğü ve patlamadan kaynaklı üretimlerdeki düşüşün fason üretim sözleşmeleriyle ikame edildiği belirtiliyor. Raporda ‘risk tespiti’ amacıyla kurulması planlanan komisyonların üyelerinin hâlâ belirlenmeyi beklediği de vurgulanıyor.

Oba Makarna’nın 2024’ün ilk 6 ayında işçi başına elde ettiği aylık net kâr ise 49 bin TL. Şirket 6 ay içinde kredi derecelendirmesinin yükseldiğini belirtirken, derecelendirme kurumunun duyurusunda, “sektörde tecrübesi” ve “Şirketler hukukuna uyumluluğunun iyi olması” gibi sebeplerle BBB+’dan A+’ya yükseltildi.

15 Eylül’de yaşanan patlamayla ilgili sigorta başvurusunda bulunan şirket gelecekte yaşanması muhtemel iş kazalarına dair herhangi bir eylem planı açıklamazken, aynı tesiste kurulumu tamamlanacak iki makarna hattı ile Hendek’teki fabrikanın kapasitesini yıllık yüzde 45’lik artışla 253 bin tona çıkarmayı hedeflediğini anlatıyor. Hendek fabrikasında çalışan işçiler ise patlamanın ardından zorunlu mesailerin arttığını vurguluyor.

İŞÇİ MENTEŞ DEFNEDİLDİ

Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi Yara ve Yanık Tedavi Merkezinde önceki gün 26 günlük yaşam mücadelesini kaybeden Merve Menteş’in cenazesi, Hendek ilçesi Yeşilköy Mahallesi’ndeki evine getirildi. Menteş’in ailesi ve yakınları, burada taziyeleri kabul etti. Merve Menteş’in cenazesi, mahalle mezarlığında defnedildi.