Köylüler Cengiz Holding'le uzlaşmadı!

Özer AKDEMİR

Cengiz Holding’in Kazdağı Bayramiç – Çan ilçesi arasında işletmek istediği bakır/altın madeni için tarlalarını satmayan köylülere yaptığı uzlaşma teklifi de işe yaramadı. Köylüler şirketin uzlaşma çağrısına gitmedi. 

KÖYLÜNÜN TARLASI “KAMU YARARI” DENEREK ELİNDEN ALINIP CENGİZE VERİLECEK!

Çanakkale’nin Bayramiç ilçesi sınırları içerisinde Cengiz Holding’e ait Truva Bakır Maden İşletmeleri A. Ş. bakır/altın madeni ile ilgili hazırlık süreci hızla ilerliyor. İşletme tesislerini ve ulaşım yollarını tamamlayan şirkete işletme izninin verildiği ve köylülerin satmadığı arazilerle ilgili de Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından kamulaştırma talebinin onaylandığı öğrenildi.

Kaz Dağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan tarafından CİMER’e yapılan başvuruya verilen yanıtta firmanın işletme iznini aldığı ortaya çıktı. Projenin Revize ÇED dosyası davası halen Danıştay aşamasında olmasına rağmen şirkete işletme izni verildi. Şirket bölgedeki tarım arazilerini “Marjinal tarım arazisi” göstererek köylülerden satın alamadıkları tarlalar için kamulaştırma talep etti ve istediğini aldı.

GSM RUHSATI OLMADAN MI İŞLETME İZNİ VERİLDİ?

Yürürlükteki İşyeri Açma Mevzuatına göre bu tür madencilik faaliyetleri için Birinci Sınıf Gayri Sıhhi Müessese (GSM) ruhsatı alabilen işletmelere bu ruhsattan sonra işletme izni verilebiliyor. Cengiz Holding’in Halilağa Bakır/Altın Madeni için ise bu sürecin tersten işlediğini söylemek mümkün. Çünkü; 1. Mülkiyet sorunları çözülmeden (burada kamulaştırma kararlarının netleşmesinden bahsedebiliriz) GSM verilemez, 2. GSM’si olmayan işletme işletme izni alamaz, 3. İşletme izni olmadan da firma faaliyete geçemez.  Firmaya GSM ruhsatı verilip verilmediği ise henüz belli değil.

İŞLETME İZNİ OLMADAN KAMULAŞTIRMA!

MAPEG tarafından Süheyla Doğan’a gönderilen bilgi ve belgelerde  Bayramiç İlçesi, Hacıbekirler Köyü dahilindeki 235.035 m2 'lik alana sahip parseller ile Muratlar Köyü’nde bulunan 51.194 m2 'lik alana sahip toplamda 263.605 m2 'lik alan için Kamu Yararı Kararı verilmesi talebi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 11/06/2024 tarihinde uygun bulundu. Belgede şöyle denildi; “Yapılan incelemede; IV Grup (feldispat, kuvars) işletme ruhsatının 02.03.2022 tarihinden geçerli olmak üzere 5 (beş) yıl süreliğine verildiği, 5.995,74 hektar alanlı ruhsat sahasının henüz işletme izni düzenlenmeyen 660.11 hektarlık bakır işletme izin alanı içerisinde kaldığı tespit edilmiştir. Toplamda 263.605 m2 'lik alan için Kamu Yararı Kararı verilmesi Bakanlık Makamının 11/06/2024 tarihli oluru ile uygun bulunmuştur.” Kamulaştırma kararı 03/07/2027 tarihinde Çanakkale Valiliğine bildirildi.

KÖYLÜLER CENGİZ’İN UZLAŞMA TEKLİFİNİ BİR KEZ DAHA REDDETTİ

Yazıda, şirketin kamulaştırma talep ettiği bazı tarlaları ise bu karar almadan önce satın aldığı, böylece kamulaştırılacak alan sınırlarının dışına çıkarıldığı görülüyor. Valilik, bakanlıktan gelen bu yazının ardından tarlasını satmayan köylüleri bir çağrı metni göndererek uzlaşmaya çağırdı. Köylüleri 30 Eylül ile 4 Ekim tarihleri arasında firmayla uzlaşmak için İl Özel İdaresine çağıran valilik davet yazısındaki uzlaşma toplantısına köylülerin hiçbirisinin gitmediği öğrenildi. Bu süreçten sonra Bakanlığın arazilerini satmayan köylülerin aleyhine kamulaştırma davası açması bekleniyor.

“DAVA AÇMAYA HAZIRLANIYORUZ”

Bakanlığın şirkete işletme izni verdiğini CİMER yanıtı ile öğrendiklerini söyleyen Kaz Dağı Doğal ve Kültürel Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, “Şu anda madenin çalışması için hiçbir engel kalmadı. İşletme iznine karşı süreci içinde dava açılması gerekiyor. Ayrıca ortada garip bir durum da var; mülkiyet izinleri bitmeden firmaya GSM izni verilmemeli. GSM izni olmayan işletmenin de faaliyete geçmemesi gerekli. Ancak bunları denetleyen yok. Mesela CVK Holding’in İvrindi’deki altın madenine de mülkiyet izinleri bitmeden GSM ruhsatı verildi. Dava açtık ama dava ilerlemiyor” dedi. Doğan dernek olarak bir yanan işletme iznine ve GSM ruhsatına iptal davaları açmaya hazırlanırken bir yandan da köylere ziyaretler yaparak madene yönelik mücadeleyi yükseltmeye çalıştıklarını söyledi.

“KAÇ AĞAÇ KESİLECEK, KİM KESECEK?​”

Dernek üyeleri tarafından geçtiğimiz günlerde maden civarında yapılan incelemelerde “çok küçük bir kısmı ÇED alanında kalan, büyük bir kısmının ise ÇED alanı dışında kaldığı anlaşılan 100 dönümden fazla bir alanda konteynerlerden ve çeşitli yapılardan oluşan bir yerleşke-şantiye alanı kurulduğu”na yönelik gözlemler açıklanmıştı. Açıklamada ayrıca açık ocak alanına denk gelen bölgede de ağaçların işaretlendiği, kırmızı boya vurulduğu, çentik atıldığı ve numaralandırıldığı dile getirilmişti. Dernek Bayramiç Orman İşletme Müdürlüğü’ne gönderdiği dilekçede şu sorulara yanıt verilmesi istedi;

• “89430 Ruhsat Nolu Sahada Halilağa Bakır Ocağı Kapasite Artışı Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Atık Depolama Tesisi Projesi” kapsamında, ÇED alanı içerisinde kalan orman alanları için şirkete tahsis işlemleri yapılmış mıdır?
• Yapılmış ise tahsis yazıları ve izinlerinin birer örneğinin gönderilmesi, ormanlık alanın miktarının ve kesilmesi planlanan ağaçların sayılarının bildirilmesi, ÇED alanı içerisinde kalan ormanlık alanlarda ağaçların işaretlenmesi ve numaralandırılması kurumunuz tarafından mı yapılmıştır?
• Ağaçların kesim işlemi kurumunuz tarafından mı gerçekleştirilecektir?
• Kesim işlemi için herhangi bir ihale planlanmış veya gerçekleştirilmiş midir? Planlanmış ise takviminin bildirilmesi, ihale gerçekleştirilmiş ise ihale tarihi ve alanın büyüklüğü ve ağaç sayısının bildirilmesi.

Dernek ayrıca MAPEG’e gönderidği dilekçede de projenin Revize ÇED Dosyası için verilen “ÇED Olumlu” kararının iptali davasının halen Danıştay’da olduğu belirtildi.

Dernek çanakakle Valiliğeni gönderdi dilekçe de ise şirkete “Gayri Sıhhi Müessese izni-Çalışma Ruhsatı verilmiş midir? Sorusunu yönetti.