MMK’de alışveriş çeki hak kaybı getirecek

Halil İMREK
Dilek OMAKLILAR
Hatay

Hatay’ın Dörtyol ilçesinde faaliyet yürüten MMK Metalürji’de Özçelik-İş sendikasının toplu sözleşmeden kaynaklanan enflasyon zammı yerine alışveriş çekini kabul etmesine işçilerin tepkileri sürüyor. Özçelik-İş toplu sözleşmeyi mart ayı başında imzalamıştı. İşçiler eylül ayında maaşlarına yansıyacak TİS’ten doğan enflasyon zammını alamadılar. Çünkü sendika imzalamış olduğu sözleşmeyi deldi ve patronun ücretlere zammı yansıtmak yerine alışveriş çeki önerisini işçilerin itirazına rağmen kabul etti.

İŞÇİLERİN SAAT ÜCRETLERİ, MAAŞLARI YERİNDE SAYACAK

Eğer Özçelik-İş alışveriş çekini kabul etmeseydi TİS kapsamında, ikinci 6 aylık dilimde işçilerin ücretlerine enflasyon artı 1,5 puan zam gelecekti. Bu da yüzde 19.80 zam anlamına geliyordu. Böylece 155,81 lira olan en düşük saat ücreti 186,66 liraya çıkaracaktı. 182,56 olan en yüksek saat ücreti ise 218,07’ye çıkacaktı. Şu an 168,66 saat ücreti olan bir işçi 36 bin lira civarında alırken yansıyacak zamla birlikte saat ücreti 202,06 olacaktı. Bu da ücretinin 42 bin liraya çıkaracaktı. Yani ücreti aylık 8 bin lira artacaktı. Saat ücretinin artmış olması kaldığı fazla mesaiye de yansıyacaktı. Emeklilik maaşına, alacağı tazminata yansıyacaktı.

Ancak sendikanın kabul ettiği alışveriş çeki ile bunların hiçbiri olmayacak. 4 ay boyunca (Eylül, Ekim, Kasım, Aralık) hem sosyal haklar hem de ücret zammından gelecek artışlar bordoya yansıtılmayacak. Sendika 7-8 bin aralığında bir miktarı işçilere alışveriş çeki olarak verilmesini kabul etti. Bunun içinde eğitim yardımı, yakacak yardımı da olduğu söyleniyor.

Özçelik-İş sendikasının onay verdiği kartın hak kaybına yol açtığı fabrikada işçilerin konuştuğu ana konu durumunda. Ancak sendika bu durumu şöyle gerekçelendiriyor: “Yüzlerce işçi atılacaktı görüşmelerimiz ve alışveriş çekini kabul etmemiz sonucu işçi çıkışları durdu.”

KART HER YERDE GEÇMİYOR, ALIŞVERİŞ ÇEKİ DE EKSİK YATMIŞ

İşçiler her yerde geçerli olacağı söylenen kartın A101, BİM, ŞOK gibi marketlerde geçmediğini, Boyner, İmza gibi firmaların olduğu AVM’lerde geçtiğini kendi ihtiyaçlarına uygun olmayan yerler olduğunu söylüyor.

Akaryakıt için geçerli olacağı söylenmiş petrol ofisinin çoğunda kartın geçmediğini öğrenmiş işçiler. Adı geçen çoğu yerlerde kartın geçmediği ve karta dair belirtilen taahhütlerin boş çıktığını, kartın kullanım alanlarının genişleyeceği söyleminin de doğru olmadığını aktardı. Set kard adı altında verdikleri karta 8 ve 10 bin arası para yatmasını bekleyen işçilere ilk olarak 3 bin ve 3500 arası para yatırılmış. İşçilerin tepkileri üzerine “Muhasebeden bir yanlışlık olduğu” söylenmiş. Ardından geri kalan para yatırılmış. İşçilerin kademesine göre maaşına yansıyacak miktara yakın bir para kartlara yatırılmış.

Kartta yatırılan paradan vergi kesintisi olup olmadığı ise tam bir muamma. Kimi işçiler vergi kesildiğini kimileri ise kesilmediğini söylüyor. Sendika vergi kesintisi olmadığını söylerken kimi işçiler paraların brütten değil net maaş üzerinden yatırılmasının vergi kesintisi olduğuna yoruyor. Kimi işçi de “vergi yoksa neden brütten yatmıyor” diye sorduklarında, cevap olarak “fabrikanın talimatı bu” karşılığını aldıklarını aktardı.

Özçelik-İş’in işçilere verdiği bilgiye göre 2025 yılı ocak ayından itibaren işçilere mevcut sözleşmeden dolayı enflasyon zammının yansıtılacağı söylendi. Ancak o zaman yansıtılacak zammın hangi saat ücretinin üzerine yansıyacağı da merak konusu.

İŞÇİLERİN CANI SIKKIN ÇALIŞMA MOTİVASYONU KAYBOLDU

Gazetemize konuşan işçiler, bütün işçilerin moralinin bozuk olduğunu ve çalışma motivasyonunu kaybettiğini söylüyor. “İşçi ne yapacağını bilmez durumda. Sendikalı oluyor sözleşme imzalanıyor ancak imzalanan sözleşmeye dahi uyulmuyor. İşçiler ortada kaldı, motivasyon ve çalışma azmi bitti. Her sene MMK metalürji işçilerden kesecek bir yol ve yöntem buluyor. Bu böyle ne kadar sürecek” dedi. 

“HAKLARIMIZI ALMAK İÇİN SONUNA KADAR GİDECEĞİZ”

MMK Metalürjide işten çıkarılan işçiler, hukuki mücadelesini sürdürüyor. Patronun önerdiği alışveriş çeki sendika tarafından önerilirken kabul etmeyip, itiraz ettikleri için işten çıkarıldıklarını söyleyen 30 işçi de hukuki mücadelelerinde sonuna kadar götüreceklerini söylüyor. Çıkarıldıktan sonra tazminatlarının 7 taksitle verilmesini kabul etmedikleri için tazminatsız bir şekilde çıkarıldıklarını söyleyen bir işçi, “Ben 17 yıl taksitle mi çalıştım da ücretlerimi 7 taksitle ödeyecekti. Haklarımız almak için sonuna kadar gideceğiz” dedi.

İşten atılan işçiler yapılan arabulucu toplantısında anlaşma sağlanamadığını ve dava sürecinin başladığını söyledi. Arabulucu sürecine ilişkin, “İşveren anlaşmaya gitmedi, işçiyi bir kez daha mağdur etti” diyen başka bir işçi, içerdeki işçi arkadaşlarının alışveriş çeklerine de eksik paranın yattığını söyledi.

YA ALIŞVERİŞ ÇEKİ YA DA İŞİNİZ DENDİ

Hak kaybına uğrayacakları için alışveriş çekine itiraz eden işçilerin bir kısmı, “Bize ya alışveriş çeki ya iş dediklerinde kabul etmemiştik. Alışveriş çeklerini bile eksik yatırmışlar. Kalanını ekim ayında vereceklerini söylemişler. Biz zaten kabul etmiyoruz” dedi.

Bir işçi ise sıkıntının alışveriş çekinden kaynaklı olmadığını asıl sıkıntının eylül ayındaki zamlı saat ücretinin bordrolara yansıtılmamasının olduğunu ekliyor ve şöyle konuşuyor: “1 Eylül itibariyle zamlı saat ücretimizi, işverenle bir olup uygulatmayıp ocak ayında uygulamaya başlıyor. Bordroya yansıyan bir şey yok; sendika da izin verdi buna. Kimle konuşsak haklısın diyor, sendikaya tepki gösteriyor. Biz biliyoruz haklıyız da haklılığımızın cevabı ne? Sendika işverenle anlaştı bizi mağdur etti.  Toplu sözleşmeye rağmen haklarımızın tırpanlanmasına sendika nasıl razı olur.”

MMK’de enflasyon zammı yerine alışveriş çeki