Enerji Bakanı'ndan enerji şirketleri için yağma planı

Özlem Songül ABAYOĞLU
Andaç Aydın ARIDURU
İstanbul

Enerji ve maden yasalarında değişikliği içeren 15 maddelik torba yasa olan ‘talan yasasının’ Meclisten geçmesinin ardından güneş ve rüzgar enerji şirketlerinin talanı katlandı. Talan yasası ile güneş ve rüzgar enerjisi kurmak isteyen şirketlerin önlerindeki hukuki engeller kaldırıldı. Şimdi ise enerji enerji ve maden talanına yeni kolaylıklar geliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yaptığı lansmanda “Enerji dönüşümü, yenilenebilir enerji 2035 Yol Haritası Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar tarafından açıklandı. Enerjide 2035 vizyonunu anlatan Bakan Bayraktar, ilk etapta 2024 yılı için açacağı Rüzgar Enerji Santrali (RES) ve Güneş Enerjisi Santrali (GES) ve Hidroelektrik Enerji Santrali (HES) ihaleleri için lisans verme Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinin hızlandırılacağı, izin başvurularının ÇED süreci devam ederken başlatılacağı, imar ve ruhsat süreçlerinde kolaylık sağlanılacağını, orman izin süreçlerinin tek izne bağlanılacağı ve hızlandırılacağı, tesislerin kurulacağı araziler için acele kamulaştırma imkanı sağlanacağını vaat etti. RES GES ve HES yatırımlarında sağlanan teşviklerde artışa gidileceği duyurulurken taban fiyat ve sabit fiyat garantileri ile sermayeye kârlılık garantisini verdi.

Bakan Bayraktar 2035 yılına kadar RES, GES projelerinde 120 bin MW elektrik üretim kapasitesi için toplam 80 milyar dolarlık yatırım öngördüklerini söyledi. İletim ve HES projeleriyle 2035’e kadar toplam yatırımın 102 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini kaydetti.

Bayraktar, yeni dönemde güneş, rüzgar enerji santra­lı lisansları için YEKA (yeni­lenebilir kaynak alan) mode­linin değiştirildiğini ifade etti. YEKA ihalelerinde “yarışma mode­li” ile değişikliğe gidilerek, her yıl güneş ve rüzgârda 2 bin megavatlık ihale yapılacak.

2024 yılı için 28 Ekim’de yapılacak olan bin 200 megavatlık 5 adet RES, 4 Kasım’da yapılacak olan toplam 800 me­gavatlık 6 adet GES ihalelerini kazananlara “Süper İzin” mekanizmasıyla birlikte ÇED, Orman izni, imar, tesis alanı için acil kamulaştırma, ruhsat kolaylığı sağlanacak. Bu izinlerin alım süreleri kısaltılacak. İhaleler 2025’te sonuçlanacak.

EN AZ 25 YIL ALIM GARANTİSİ

Kurulacak tesislere 5 veya 6 yıl üretilen elektriği serbest piyasaya satma hakkı tanınacak. Serbest piyasa fiyatlarının kWh başına 4,95 Cent’in altına düşmesi halinde bu fiyattan alım yapılacak. Bu sürecin ardından 20 yıl boyunca ihalelerde belirlenen fiyatlar üzerinden yine alım garantisi sağlanacak.

20 yılın dolmasının ardından tesisler, serbest piyasa fiyatlarıyla satış yapmaya devam edecek. İhaleyi kazanan şirketler üretim kapasitesi bedeli (kapasite yüksekliğine göre ek ödeme), iletim bedeli muafiyeti teşviklerinden de faydalandırılacak. İhalelerde fiyatlar döviz bazlı olarak belirlenecek.

İhaleleri kazanacak firmalardan yerli aksam kullanma gerekliliği istenecek yerli aksam üreticisi firmalara ise 2035’e kadar toplam 1.8 milyar dolar destek verilecek.

"TÜRKİYE EMPERYALİSTLER İÇİN ENERJİ BÖLGESİ"

Bakan Bayraktar’ın konuşmalarını gazetemize değerlendiren Elektrik Mühendisleri Odası Genel Başkanı Mahir Ulutaş, Türkiye’nin böyle bir enerji ihtiyacı olmadığına dikkat çekerek, “Emperyalist düzende Türkiye’nin payı bu. Bu kurulu güce ulaşması için tarım alanlarını, ormanları hatta sit alanı gibi korunan alanları da talana açması gerekiyor” dedi.

Türkiye’nin 100 bin MW’ın üzerinde kurulu gücü ve 55 bin MW civarında maksimum tüketimi olduğunu vurgulayan Ulutaş, “Türkiye’nin kurulu gücü ihtiyacının üzerinde. Diyelim ki mevcut kurulu gücün bir kısmı atıl, bir kısmı eski teknoloji. Ancak yine de kurulu gücümüz tüketimimizi çok rahat karşılıyor. Türkiye’nin kurulu gücünün büyük bir kısmı fosil yakıtlara dayalı. Uluslararası siyasette savaşların ortaya çıkması dış faktörlerin tedariği için bir risk yaratıyor ancak yine de Sayın Bakan’ın ifade ettiği kadar büyük, hırslı ve yağmacı bir yatırıma bu riske rağmen ihtiyacımız yok” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin bir enerji bölgesi haline getirilmeye çalışıldığını söyleyen Ulutaş, “Emperyalist politikanın Türkiye’ye biçtiği rol, Türkiye’yi bir enerji bölgesi haline getirme. İhtiyacımız olmadığı enerjiyi Türkiye’de üretip, daha fazla ihtiyacı olan ülkelere göndermek üzere konumlandırılmış. Türkiye’nin doğal kaynaklarının, kültürel varlıklarının yıkımı pahasına da olsa Türkiye’nin bir enerji dağıtım merkezi haline getirilmesinin başlangıç düdüğü bu. Türkiye’nin kendi ihtiyaçlarıyla ilgili değil” şeklinde konuştu.

TARIM ALANLARINI ENERJİ ŞİRKETLERİ YAĞMALAYACAK

Bakan’ın ‘süper ÇED’ yorumuna ilişkin konuşan Ulutaş, “ÇED süreçlerinin Bakanın söylediği gibi ‘süper hızda’ olmadığı koşullarda da kağıt üzerinde kalıyor ve doğal kaynaklarının yağmasına ve çevre zararına yol açtığını biliyoruz. Bir de bu süreci hızlandırarak rasyonel değerlendirmeyi iyice ortadan kaldıran bir sürece giderseniz bunun getireceği yıkım çok büyük olur. 120 bin MW’lık kurulu güç için sizin tarım alanlarını, sit alanlarını yağmalayarak enerji üretmeniz gerekecek. Zeytin alanları başta olmak üzere tarım arazilerine, üreticinin geçim kaynağı üzerine kurulacak GES ve RES’lere karşı mücadeleyi şimdiden duyuyoruz. Bakan bunun katlanacağını söylüyor aslında. Zeytin alanlarının ve sit alanlarının enerji için kamulaştırılması iktidarın gündemindeydi. Ancak bizim böyle bir güce ihtiyacımız yok. Böyle bir yatırım yıkımdır” dedi.

Ulutaş son olarak, “Türkiye açısından enerji politikaları, yerli ve kamucul bir anlayışla ele alınmalıdır. Projelerde çevresel faktörlerin ele alınması ve ne kadar çevreci olursa olsun geniş bir perspektifte, çevre halkının onayı alınarak ve tarım alanlarına zarar vermeyecek şekilde planlanmalı” uyarılarında bulundu.

https://evrn.sl/rtdffw

https://evrn.sl/rtdffw

https://evrn.sl/qos0vb