Kişinin sağlığı büyük oranda sosyoekonomik koşullara bağlıdır

Dilan TEMİZ

Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, sağlıklı bir yaşam için gerekli olan koşullar üzerine değerlendirmelerde bulundu. Sağlığa nasıl yaklaşıldığının önemine vurgu yaparak, sağlığın yalnızca bireysel bir sorumluluk olarak değil, toplumsal, sosyoekonomik ve çevresel bileşenler üzerinden ele alınması gerektiğini belirtti. Yavuz, 1986 yılında Kanada'nın Ottawa kentinde düzenlenen Birinci Uluslararası Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Konferansını referans gösterdi. Bu yaklaşımın temellerinin orada esasında atıldığı ve sağlık için gerekli temel koşulların belirlendiğini söyledi.“Sağlığa nasıl baktığımız önemli” diyen Yavuz, “Sağlığı bir bireysel sorumluluk, kişiye havale ettiğimiz bir mesele gibi mi görüyoruz. Yoksa sağlığın, toplumsal, sosyoekonomik, sınıfsal bileşenleri üzerinden yaklaşıyoruz bu yaklaşım önemli. Eğer bireye havale edecek olursanız iyi beslen, egzersiz yap, sağlık senin sorunun, sen kendi başının çaresine bakmalısın diye düşünebilirsiniz ama halbuki sağlık büyük oranda sosyoekonomik koşullar, ekonomik altyapı, çevresel koşullar hatta bugünün dünyasında ekolojik iyilik hali diyebileceğim koşullarla belirlenir” dedi.

Birinci Uluslararası Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Konferansına göre ön koşulları şu şekilde sıraladı: Barış, barınak, eğitim, gıda, gelir, istikrarlı bir ekosistem, sürdürülebilir kaynaklar, sosyal adalet ve eşitlik.

Dr. Yavuz, bireysel sağlık meselelerinin bu koşullar ışığında değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti: “Bireysel düzeye gelecek olursak özellikle kronik hastalıklar, yani bulaşıcı olmayan hastalıkların artışıyla beraber şeker, kalp, tansiyon, kalp hastalıkları ve diğer damar hastalıkları gibi sorunlar ön plana çıkmaya başladı. Burada da sağlıklı bir yaşam tarzı en kilit faktör olarak karşımıza çıkıyor. Bunu sağlamak için de yeterli ve dengeli beslenme ve fizik egzersiz şu anda üzerinde en çok durulan konular ama bunlar, örneğin temiz hava, temiz çevre koşulları olmadan barınma, beslenme koşulları iyi olmadan tek başına anlam ifade etmeyecek.”

UNSURASGARİ ÜCRET, AÇLIK SINIRININ YÜZDE 66’SINDAN DAHA AZ

Büro Emekçileri Sendikası Araştırma Merkezinin (BES-AR) Ekim 2024 araştırmalarına göre; 4 kişilik bir ailenin ‘aç kalmaması için’ yapması gereken aylık gıda harcaması 28 bin 358 lira seviyesinde. Açlık sınırı olarak adlandırılan bu tutar 17 bin 2 lira olan asgari ücretin yüzde 66.79 fazlası tekabül ediyor.BES-AR’ın Ekim 2024 için belirlemiş olduğu 28 bin 358 lira gıda harcamalarını esas alıyor. Giyim, kira, elektrik, su, ulaşım, eğitim, sağlık ve diğer zorunlu ihtiyaçlar da hesabın içerisine girince yoksulluk sınırı belirleniyor. BES-AR’ın araştırmaları Ekim ayında yoksulluk sınırının 77 bin 751 liraya ulaştığını söylüyor.

SAĞLIKLI OLMAK İÇİN ASLINDA NE YAPILMALI?

Gıda: Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ), göre sağlıklı bir yaşam için dengeli ve çeşitli beslenme şart. Günlük beslenmede çeşitli meyve, sebze, baklagil, tam tahıl ve kuru yemişler yer almalı. Yetişkinler için günlük en az 400 gram (beş porsiyon) meyve ve sebze tüketilmesi önerilir. Yeterli protein alımına dikkat edilmesi gerekmektedir. WHO, hayvansal protein kaynakları (et, balık, yumurta, süt ürünleri) ile bitkisel protein kaynaklarının (baklagiller, kuru yemişler) dengeli bir şekilde tüketilmesini önerir. Kırmızı et tüketiminin sınırlanması, bunun yerine beyaz et ve balık tüketiminin artırılması tavsiye edilir. Ayrıca, düzenli fiziksel aktivite ile sağlıklı beslenme alışkanlıklarının desteklenmesi gerektiği vurgulanır. Bu öneriler, kronik hastalıkların önlenmesi, genel sağlığın korunması ve yaşam kalitesinin artırılması açısından büyük önem taşır.

Spor: DSÖ’ye göre yetişkin bir insanın haftada en az 150 dk’lık bir fizik egzersiz yapması gerekiyor. Günde yarım saatten beş gün denilebilir. Tempolu, yürüyüşler, orta düzeyde fizik egzersiz de olabilir.