İhracat verileri ‘İsrail ile ticaret yok’ iddiasını yalanlıyor

Gözde TÜZER

Ticaret Bakanı Ömer Bolat önceki akşam Türkiye’nin “Filistin postu altında İsrail’le ticarete devam ettiği” iddialarını yalanladı, birkaç saat sonra ise Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ekim ayı ihracat verilerini açıkladı. Bakan, ambargo kararı öncesi Filistin’e gönderilen malların İsrail’e yapılan ihracata kaydedildiğini ancak ambargo kararı sonrası ihracat kayıtlarının doğrudan Filistin üzerinden tutulduğunu iddia etti. İsrail’le ticaretin hülleli şekilde sürdürüldüğünü gösteren bilgiler karşısında 5 aydır konuşmayan Bakan Bolat’ın açıklaması ihracat verileriyle birlikte ele alındığında ikna edicilikten çok uzak.

TİM verilerine göre Filistin’le yapılan ‘ticaret’ ekim ayında geçtiğimiz yıla göre yüzde 672 arttı; 95 milyon 406 bin 250 dolara ulaştı. Soykırımın sürdüğü, yerle bir edilen Filistin’e yapılan ihraç edilenler arasında mücevher, halı, deri gibi ürünler yer alıyor.

ÇİMENTO’DA YÜZDE 2 MİLYONLUK ARTIŞ

TİM Ekim ayı ihracat verilerine göre; Türkiye ve Filistin arasında Ekim 2023’te 12 milyon 358 bin 410 dolar olan ihracat, Ekim 2024’te yüzde 672 artışla ile 95 milyon 406 bin 250 dolara çıktı. Yılın başından bu yana yapılan ihracat ise yüzde 542,5 artışla 102 milyon 920 bin 870 dolardan, 661 milyon 248 bin 260 dolara ulaştı.

Geçen ay çelik ihracatı hız kesmedi. Ekim 2023’te Filistin’e çelik ihracatı 459 bin 370 dolar iken bir yılda yüzde 5400 artarak 25 milyon 269 bin 850 dolara çıktı. Ekim 2023’te İsrail’e yapılan çelik ihracatı ise 50 milyon 289 bin dolar tutarındaydı.

Ekim 2023’te 10 bin dolar olan “Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri” ihracatı bir yılda yüzde 2 milyon 519 bin 467 artarak ihracat 2 milyon 539 bin 720 dolara çıktı.

“Demir ve Demir Dışı Metaller” ihracatı ise Ekim 2023’te 9 bin 150 dolar iken yüzde 26 bin 493’lük artışla 2 milyon 433 bin 410 dolara çıktı.

“Elektrik ve Elektronik” ihracatındaki yıllık artış ise yüzde 21 bin 579 oldu. Ekim 2023’te 26 bin 980 dolar olan ihracat rakamı geçen ay 5 milyon 849 bin 750 dolar gerçekleşti. Ekim 2023’te İsrail’e bu kalemde yapılan ihracat ise 24,4 milyon dolardı.

Türkiye; Ekim 2023’te sadece 740 dolarlık “Hazır giyim ve konfeksiyon” ihracatı gerçekleştirirken geçen ay aynı kalemde 8 milyon 137 bin 930 dolar ihracat yapıldı. Artış oranı yüzde 1 milyon 107 bin 100! Ekim 2023’te İsrail’e yapılan “Hazır giyim ve konfeksiyon” ihracatı 17,1 milyon dolardı.

12 MİLYON DOLARLIK KİMYEVİ MADDE

“Kimyevi Maddeler ve Mamulleri” ihracatında yıllık artış yüzde 8 bin 575 oldu. Geçen yıl ekim ayında yapılan 143 bin 800 dolarlık ihracata karşın geçen ay ihracat rakamı 12 milyon 475 bin 70 dolar olarak gerçekleşti.

“Madencilik ürünleri” ihracatında da durum farklı değil. Ekim 2023’te bu kalemde yalnızca 300 dolarlık ihracat yapılırken geçen ay 3 milyon 89 bin 460 dolarlık ihracat yapıldı. İhracat artış oranı yüzde 1 milyon 21 bin 548 oldu.

“Makine ve Aksamları” ihracatı geçtiğimiz yıl ekim ayında 7 bin 480 dolar olarak gerçekleşirken geçen ay yüzde 30 bin 981’lik artışla 2 milyon 325 bin 880 dolara ulaştı. Ekim 2023’te İsrail’e ihraç edilen “Makine ve Aksamları” tutarı ise 7,5 milyon dolardı.

“Otomotiv Endüstrisi” de Filistin’e ihracatı yapılan sektörler arasındaydı. Ekim 2023’te 27 bin 450 dolar olan ihracat yüzde 4 bin 135,1 büyüme ile 1 milyon 162 bin 640 dolar oldu.

Filistin Ekonomi Bakanı Muhammed El-Amur 14 Haziran’da İsrail işgali nedeniyle Gazze Şeridi’nde üretimin tamamen, Batı Şeria’da ise kısmen durduğunu açıklamıştı. Yani Filistin’e gönderildiği iddia edilen mal ve mamullerin kullanılabileceği faal bir sanayi bulunmuyor. Bakanı El-Amur’a göre Filistin ekonomisi işgal nedeniyle günde yaklaşık 20 milyon dolar kaybetti.

MÜCEVHER, TEKSTİL, DERİ, FINDIK VE ZEYTİNYAĞI…

2023’te ihracatı yapılmayan ancak 2024 Ekim ayında ihracat verileri açıklanan ürünlerde vardı. En dikkat çekeni Mücevher! Evet, Türkiye; İsrail’in soykırımı sürdürdüğü Filistin’e 36 bin 430 dolar tutarında mücevher sattı.

Geçtiğimiz yıl ihracatı yapılmayan ancak Ekim 2024’te ihracat verilerine yansıyan ürünler ise şöyle oldu:

• Tekstil ve hammaddeleri: 2 milyon 282 bin 930 dolar
• Deri ve Deri Mamulleri: 681 bin 440 dolar
• Fındık ve mamulleri: 198 bin 220 dolar
• Zeytin ve zeytinyağı: 593 bin 90 dolar
• Halı: 2 milyon 363 bin 31 dolar

TİCARET BAKANI’NDAN YENİ KILIF

Ticaret Bakanı Ömer Bolat İsrail’le ticaretin Filistin kodu ile sürdürülmesine yeni kılıf buldu. Bolat, 2024’te Filistin'e yönelik ihracatın istatistik sisteminde artık kendi kodu ile giriş yapılmaya başlandığını ve daha önceden İsrail kayıtlı olarak giden Filistin alımlarının, ülke istatistik sisteminde artık kendi koduyla kaydedilmeye başlandığını iddia etti.

Türkiye'nin İsrail ile ticarete yönelik gümrük sisteminin tamamen kapalı olduğunu ileri süren Bolat; ihracat ve ithalat için tescil edilmiş hiçbir gümrük beyannamesi bulunmadığını söyledi.

FİLİSTİN GÜNDE 20 MİLYON DOLAR KAYBEDİYOR

Hem Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) hem de Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerinde Filistin’e ticaret rekor seviyede artarken; Filistin sanayisi işgal nedeniyle yerle bir olmuş durumda. Filistin Ekonomi Bakanı Muhammed El-Amur’un 14 Haziran’da yaptığı açıklamaya göre; İsrail’in askeri operasyonu yüzünden Gazze Şeridi’nde üretim tamamen, Batı Şeria’da da kısmen durdu. Bu nedenle Filistin ekonomisi günde yaklaşık 20 milyon dolar kaybediyor.

El-Amur, “Filistin ekonomisi, İsrail saldırganlığının bir sonucu olarak eşi benzeri görülmemiş ve geniş kapsamlı bir darbe aldı. Bu saldırganlık ekonomimizin tüm itici güçlerini devre dışı bıraktı" ifadesini kullandı. Gazze Şeridi'nde üretimin tamamen, Batı Şeria'da da kısmen durması nedeniyle günde yaklaşık 20 milyon dolar kaybedildiği aktarıldı.

FİLİSTİN SANAYİSİ AMBARGO ALTINDA

Filistin sanayisi için malzeme ve girdi temini de İsrail’in uyguladığı kontroller nedeniyle çok sınırlı. Özellikle Gazze’ye malzeme ve ürün geçişleri yok denecek kadar az. Filistin’de üretilen ürünler ise uluslararası pazarlara erişemiyor. İsrail ihracatı kısıtlıyor ve bazı ürünlerin pazarlara ulaşımını engelliyor.

İşgal nedeniyle meydana gelen altyapı problemleri; su, elektrik, ulaşım ve iletişim gibi temel hizmetlerin yeterli olmayışını beraberinde getirirken sanayi üretimi de olumsuz etkileniyor. Savaş nedeniyle sanayide çalışacak kalifiye işgücü bulmak da zorlaşıyor. Bu durum, işgücü verimliliğini düşürüyor. Filistinli işletmeler finansmana erişim konusunda da zorluklar yaşıyor.

2 MİLYONA YAKIN KİŞİ YOKSULLAŞTI

Birleşmiş Milletler (BM) İsrail'in saldırıları nedeniyle Filistin'de yoksulluk oranının nüfusun yüzde 58,4'üne yükseldiğini ve 1,74 milyon kişinin daha yoksullaştığını bildirmişti. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) raporuna göre Gazze'deki savaş şu ana kadar Filistin halkının yoksulluğunu daha da artırırken, ülkenin milli gelirini düşürdü.

İsrail'in saldırıları, işsizliği artırıp istihdamı azaltırken, temel kalkınma göstergeleri olan eğitim ve sağlık hizmetleri ciddi biçimde kesintiye uğradı. İsrail'in saldırılarının devam etmesi halinde Filistin'de sosyoekonomik durumun daha da kötüleşmesi bekleniyor.

Rapora göre, Filistin ekonomisi İsrail saldırılarında 6 ayda reel Gayrisafi Yurt içi Hasılasının (GSYH) yüzde 25,8'ini kaybetti.

‘SOYKIRIMCILARLA TİCARETE HAYIR’

'Direniş Çadırı' X hesabından pazar günü 20 ilde “Limanları siyonizme kapatın!” çağrısıyla eylem düzenleneceği aktarıldı ve "Soykırımcılarla ticarete, siyonist sermaye ZIM'e ve ilişkiye devam edenlere karşı birlikte mücadele edelim" çağrısı yapıldı.

Geçtiğimiz hafta boyunca İsrailli ZIM Logistics şirketinin gemileri Türkiye’nin pek çok limanında görüldü.

İstanbul Ambarlı Limanı'nda eylem düzenlendi, güvenlik görevlisinin havaya ateş açtığı eylemde ZIM konteynerlerini taşıyan tır durduruldu. Taşınan konteynerin damgası eylem sırasında bir vatandaş tarafından görüntülendi. Damgada "İsrail Hayfa" yazdığı görüldü. Kocaeli’de Diliskelesi Limanında gemileri protesto eden vatandaşlar ise polis tarafından engellendi. Tırlar daha önce Mersin’de de görülmüştü.

Deniz nakliye şirketi ZIM, İsrail hükümetinin kurucusu olduğu Israel Corporation tarafından satın alınmıştı. Şirketin CEO'su Eli Glickman "Gemilerimiz İsrail hükümetinin ve İsrail Savunma Bakanlığının tüm ihtiyaçlarını dünyanın heryerinde karşılamaya odaklanacaktır" açıklamasını yapmıştı.

27 GÜNDE 1200 FİLİSTİNLİ KATLEDİLDİ

İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzeyinde 27 gündür karadan sürdürdüğü saldırıları sırasında 1200'den fazla Filistinliyi öldürdüğü bildirildi.

İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları devam ediyor. 31 Ekim 2024’te Gazze Şeridi'nin kuzeyinde 27 gündür karadan sürdürdüğü saldırılarda 1200'den fazla Filistinliyi yaşamını yitirdi. Gazze'deki Sağlık Bakanlığı Genel Müdürü Münir Abdullah el-Berş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, konuya ilişkin bilgi verdi.

Berş, İsrail ordusunun 27 günden bu yana Gazze'nin kuzeyinde sürdürdüğü kara harekatı sırasında 1200'den fazla Filistinliyi öldürdüğünü söyledi. İsrail ordusu, Beyt Lahiya'da barınma merkezlerini ve sivilleri hedef alarak katliamlara devam ettiğini belirten Berş, İsrail'in, kendisini denetleyecek, hesap soracak ve suçlarını durduracak kimsenin bulunmaması dolayısıyla öldürmeyi ve yok etmeyi sürdürdüğünü ifade etti. (AA)